ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕಾರ್ಯಿಂ

[ಕವಿತಾ] ಸೆಜಾರಿ [ಹೆರೊಲ್ಪಿಯುಸ್]

ಸೆಜಾರಿ

ವಯ್ಲ್ಯಾ ವಾಡ್ಯಾಂತ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆಂ ಕಾಜಾರ್
ರೆಸ್ಪೆರ್ ದವರ್‍ಲ್ಲಿ ಇಗರ್ಜ್ ಪೆಜಾರ್
ರೊಸಾ ಜೆವ್ಣಾಕ್ ಲೋಕ್ ಕಾಂಯ್ ಹಜಾರ್
ಪಯಿಲ್ಲೆಂ ಪಾವ್ಲೊ ರುಜಾರಿಯೊ ಬಾಲ್ತಾಜಾರ್.

ರುಜಾರಿಕ್ ಕಾಜಾರಾಚೊ ಮಾಟೊವ್ ಸೆಜಾರ್
ಕಾರ್ಯಾ ಪಯ್ಲೆಂ ಹಾಚೆಂಚ್ ಮಾಗ್ಣೆಂ ರಜಾರ್
ಲುಂಗೆಗಾರ್ ರುಜಾರಿಚೆಂ ಬರ್ಮುಡಾ ಇಜಾರ್
ವ್ಹಿಸ್ಕಿ-ಸ್ಕೋಚ್ ಮ್ಹಣ್ ಮಾರ್ಲೆ ಪೆಗ್ ಚಾಚಾರ್.

ರುಜಾರಿಚ್ಯಾ ಬಾಯ್ಲೆಚೆಂ ಕುಳಾರ್ ಮಿಜಾರ್
`ಢಿಂಗ್' ಜಾವ್ನ್ ಹೊ ಪಡ್ಲೊ ತಿಚ್ಯಾ ಭುಜಾರ್
ಪಿಯೆವ್ನ್ ಬೆಬ್ದೊ ಜಾವ್ನ್ ಚಡ್ಲೊ ಮೆಜಾರ್
ರೊಸಾ ಮಾಟೊವ್ ಕೆಲೊ ಮಾಸ್ಳೆ ಬಾಜಾರ್.

ಫಿರ್ವಾತಾನಾ, ಮುಸ್ಕಾರ್ ಲೆಂವ್ತಾಲೆಂ ಮಾಜಾರ್
ಆಮಾಲ್ ದೆಂವ್ತಾನಾ ಜಾಲೊ ಕುಡಿಂತ್ ಲಾಚಾರ್
ಬಾಯ್ಲೆ ಭುಗ್ರ್ಯಾಂಕ್ ಭಿರ್ಮತ್ ಜಾಲೆಂ ಬೆಜಾರ್
ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಗಾಂವಾರ್ ಆತಾಂ `ಪಿಂವ್ಡೊ ರುಜಾರ್'.

- ಹೆರೊಲ್ಪಿಯುಸ್ [ಎಪ್ರಿಲ್ 2018]

ಹೆರೊಲ್ಪಿಯುಸ್

ಕೊಂಕಣೆಂತ್ ಹಾಚ್ಯೊ 218 ಕಥಾ/ವಿನೋದ್-ವಿಡಂಬನಾಂ, 225 ಕವಿತಾ, 341 ಲೇಕನಾಂ, 150 'ತೀನ್ ಖಿಳೆ', ತಶೆಂ 35 ಆಂಕ್ಯಾಂನಿ 5 ಸಾಂಕಳ್ ಲೇಕನಾಂ, 101 ಸಬ್ದಾಂ-ಗೊಂದೊಳ್ ಆನಿ 1200 ಚ್ಯೆಕೀ ಚಡ್ 'ಹಾಸ್ಕುಳೆ' ಫಾಯ್ಸ್ ಜಾಲ್ಯಾತ್. ಹಾಚ್ಯೊ ಕಾದಂಬರಿ 'ದೋನ್ ಥೆಂಬೆ ದುಖಾಂ' ದೇವ್‍ನಾಗರಿ ಲಿಪಿಂತ್ ಗೊಂಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ 'ಸಾಹಿತ್ಯ್' ಪತ್ರಾರ್ ಪ್ರಕಾಶಿತ್ ಜಾವ್ನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಷಾ ಮಂಡಳ್, ಗೊಂಯ್ ಚಿ 1972 ವರ್ಸಾಚಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಜೊಡುಂಕ್ ಪಾವ್ಲ್ಯಾ. ಹಾಣೆಂ ಏಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ನಾಟಕ್ ಆನಿ 5 ನಾಟ್ಕುಳೆ ಬರಯ್ಲ್ಯಾತ್, ತಾಂಕಾಂ ದಿಗ್ದರ್ಶನ್ ದಿಲಾಂ ಆನಿ ನಟ್ ಜಾವ್ನ್ ಪಾತ್ರ್‍ಯೀ ಘೆತ್ಲಾ. ಇಂಗ್ಲಿಶ್, ಹಿಂದಿ ಆನಿ ಕಾನಡಿಂತ್‍ಯೀ ಹಾಚಿಂ ಬರ್ಪಾಂ ಪ್ರಕಟ್ ಜಾಲ್ಯಾಂತ್.

ರಗತ್ ಆನಿ ಉದಕ್, ಏಕ್ ಅಧುರೆಂ ಪಿಂತುರ್, ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಸಪ್ಣಾಚಿ ರಾಣಿ, ಸಿಸ್ಟರ್ ಶೋಭಾ (ಸಾಂಗಾತಿ ಬರವ್ಪಿ), ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕ್ರೀಸ್ತಾಂವ್ ಕಾಜಾರಾಂ, ಪೆನ್ನ್ ಭಾಯ್ರ್ ಪಡ್ಲಾಂ ಆನಿ ಕುಡ್ಪಾಚ್ಯಾ ವ್ಹಾಳಾಚ್ಯೊ ಕುಲ್ರ್ಯೊ - ಹಾಚಿಂ ಪ್ರಕಟಿತ್ ಪುಸ್ತಕಾಂ. ಹಾಚ್ಯಾ 20 ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣಿಯಾಂಚೆಂ ಪುಸ್ತಕ್ `ಫುಲಾಂ ಆನಿ ದಿವೆ' ಹ್ಯಾಚ್ ಆಗಸ್ತ್ 10 ವೆರ್ ಪ್ರಕಟ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾರ್ ಆಸಾ. 'ಪುಸುನ್ ಘಾಲ್ಲೊ ಪೊಳೊ' ಆನಿ 'ಶಿಮ್ಟಿ ಪಳೆ ವಾಂಕ್ಡಿ' - ಹಾಚ್ಯೊ ಭುಗ್ರ್ಯಾಂಚ್ಯೊ ಸಾಂಕಳ್ ಕಾದಂಬರಿ. ವೆಗಿಂಚ್ ಹಾಚಿಂ ಪುಸ್ತಕಾಂ 'ಆಮ್ಶೆಂ ತಿಕ್ಶೆಂ ಲೊಣ್ಚೆಂ' ಆನಿ 'ಚಂದ್ರ್ ಆನಿ ತಾರಾಂ' ಪ್ರಗಟ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾರ್ ಆಸಾತ್.

ಹಾಚ್ಯಾ ಅವಿರತ್ ಚಾರ್ ದಶಕಾಂಚಾ ಸಾಹಿತಿಕ್ ವಾವ್ರಾ ಖಾತಿರ್ ಹಾಕಾ 2012 ವರ್ಸಾಚಿ 'ದಾಯ್ಜಿ ದುಬಾಯ್ ಸಾಹಿತಿಕ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ' ತಶೆಂ 2016 ವರ್ಸಾಚಿ `ಕೊಂಕಣಿ ಕುಟಮ್ ಬಾಹ್ರೇನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’, '2017 ವರ್ಸಾಚಿ `ಕರ್ನಾಟಕ ಕೊಂಕಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮೆಚಿ ಜಿಣ್ಯೆಆವ್ದೆಚಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’ ಲಾಭ್ಲ್ಯಾ. `ಹೆರೊಲ್ಪಿಯುಸ್’ ಲಿಖ್ಣೆ ನಾಂವಾಚೊ ಗ್ರೇಶನ್ ಪಿಯುಸ್ ಡಿ'ಸಿಲ್ವಾ ಕುಲ್ಶೇಕರಾಂತ್ ಜನ್ಮಾಲ್ಲೊ, ಕುಡುಪು (ಪಾಲ್ದಾನೆ ಫಿರ್ಗಜ್) ವಸ್ತಿ ಕರುನ್ ಆಸಾ.

कविता

भारतीय कविताशेतांत कोंकणी कविता एका तेंपाधीं मयलां पयस पाटीं आसल्यो. कवितेक समजुंक, व्हळकोंक तशेंच उत्रावंक जोक्तो भंवार नातलो. आनी कवितेची कुरूः सयत नात‌ल्ले चडताव ’कविता’ म्हळ्ळ्या नांवार ’मतीक आयिल्लें’ बरयिल्लें पत्राचे कोनशे भरुंक वापार्ताले. विशेस अंकल्यांनी सयत पोषक/इसतिहारां दीवन अपली तस्वीरेसवें ’कविता’ म्हळ्ळे नांवार कितेंगी पर्गट जातालें. बावडो चा.फ्रा. एक्सुरोच कितलें सोसून जियेल्लो कोण्णा म्हळ्ळें चिंतप आतां तर‌यी जायते चिंतून आसात.

हांगासर एक कविता आसा, जी पारंपरीक रितिची, म्हणजे प्रास-मिटरांनी सजयिल्ली. कोंकणी कवितागोश्टिंनी असल्यो कविता लोकामोगाळ. येदोळ‌च मीस-कुम्सार, रेतीर-नोवेनांनी थकोन गेल्ल्या मतीक आकस्मीक जावन थोडेपावटीं घेवन आयिल्ल्या लोकाक हासुंक जाय आनी खंडीत जावन असल्यो कविता तांकां भर्पूर मनरंजीत कर्तात म्हणच्यांत दुभाव ना. बाब हेरोल्पियूस नामणेचो बरवपी; काण‌येगार, विडंबन‌कार आनी अपरूप कवी.

अशें म्हणून आतां कोंकणी कविताशेत फुल्लां म्हणून न्हय, कांय फुल्चीं लक्षणां दिसून येतात. पूण ही बदलावण एकाच दिसा जांवचेतसली न्हय. ही एक निरंतर प्रक्रिया, आयचे युवकवी तशेंच उदेवन येंवचे थोडे कवी तर‌यी ह्या दिशेन चिंतप आटयतात आनी अपरूप तर‌यी कविता बरयतात तें कोंकणी कविताशेताक नवो भर्वसो दिता.

- सं

[कविता] सेजारी [हेरोल्पियूस]

सेजारी

वयल्या वाड्यांत आस‍ल्लें काजार
रेस्पेर दवर‍ल्ली इगर्ज पेजार
रोसा जेवणाक लोक कांय हजार
पयिल्लें पावलो रुजारियो बाल्ताजार.

रुजारीक काजाराचो माटोव सेजार
काऱ्या पयलें हाचेंच मागणें रजार
लुंगेगार रुजारिचें बर्मुडा इजार
व्हिसकी-स्कोच म्हण मारले पेग चाचार.

रुजारिच्या बायलेचें कुळार मिजार
`ढिंग' जावन हो पडलो तिच्या भुजार
पियेवन बेब्दो जावन चडलो मेजार
रोसा माटोव केलो मासळे बाजार.

फिर्वाताना, मुसकार लेंवतालें माजार
आमाल देंवताना जालो कुडिंत लाचार
बायले भूगऱ्यांक भिर्मत जालें बेजार
सगळ्या गांवार आतां `पिंवडो रुजार'.

- हेरोल्पियूस  [एपरील २०१८]

हेरोल्पियूस

कोंकणेंत हाच्यो २१८ कथा/विनोद-विडंबनां, २२५ कविता, ३४१ लेकनां, १५० 'तीन खिळे', तशें ३५ आंक्यांनी ५ सांकळ लेकनां, १०१ सब्दां-गोंदोळ आनी १२०० च्येकी चड 'हासकुळे' फायस जाल्यात. हाच्यो कादंबरी 'दोन थेंबे दुखां' देव‍नागरी लिपिंत गोंयां थावन 'साहित्य' पत्रार प्रकाशीत जावन कोंकणी भाषा मंडळ, गोंय ची १९७२ वर्साची प्रशसती जोडुंक पावल्या. हाणें एक कोंकणी नाटक आनी ५ नाटकुळे बरयल्यात, तांकां दिगदर्शन दिलां आनी नट जावन पात्र‍यी घेतला. इंगलीश, हिंदी आनी कानडिंत‍यी हाचीं बर्पां प्रकट जाल्यांत.

रगत आनी उदक, एक अधुरें पिंतूर, म्हज्या सपणाची राणी, सिसटर शोभा (सांगाती बरवपी), कोंकणी क्रीसतांव काजारां, पेन्न भायर पडलां आनी कुडपाच्या व्हाळाच्यो कूलऱ्यो - हाचीं प्रकटीत पुसतकां. हाच्या २० विंचणार मटव्या काणियांचें पुसतक `फुलां आनी दिवे' ह्याच आगसत १० वेर प्रकट जांवच्यार आसा. 'पुसून घाल्लो पोळो' आनी 'शिमटी पळे वांकडी' - हाच्यो भूगऱ्यांच्यो सांकळ कादंबरी. वेगिंच हाचीं पुसतकां 'आमशें तिक्षें लोणचें' आनी 'चंद्र आनी तारां' प्रगट जांवच्यार आसात.

हाच्या अविरत चार दशकांचा साहितीक वावरा खातीर हाका २०१२ वर्साची 'दायजी दुबाय साहितीक प्रशसती' तशें २०१६ वर्साची `कोंकणी कुटम बाह्रेन प्रशसती’, '२०१७ वर्साची `कर्नाटक कोंकणी साहित्य अकाडेमेची जिण्येआवदेची प्रशसती’ लाभल्या. `हेरोल्पियूस’ लिखणे नांवाचो ग्रेशन पियूस डी'सिलवा कुलशेकरांत जन्माल्लो, कुडुपू (पाल्दाने फिर्गज) वसती करून आसा.

Kovita

Bharoti-i kovitaxetant konkonni kovita eka tempadhim moilam pois pattim asleo. Kovitek somzunk, vhollkonk toxench utraunko zokto bhomvar natlo. Ani kovitechi kuruH soit nat‌l'le choddtavo ’kovita’ mholl'llea namvar ’motik ayil'lem’ boroyil'lem potrache konxe bhorunk vapartale. Vixes onkleamni soit poxok/istiharam diun opli tosviresovem ’kovita’ mholl'lle namvar kitengi porgott zatalem. Bauddo cha.Fra. Eksuroch kitlem sosun jiel'lo konn'nna mholl'llem chintop atam tor‌yi zaite chintun asat.

Hangasor ek kovita asa, ji paromporik ritichi, mhonnje pras-mittoramni sozoyil'li. Konkonni kovitagoxttimni osoleo kovita lokamogall. Yedoll‌ch mis-kumsar, retir-novenamni thokon gel'lea motik akosmik zaun thoddepauttim gheun ayil'lea lokak hasunk zai ani khonddit zaun osoleo kovita tankam bhorpur monoronjit kortat mhonncheant dubhavo na. Bab herolpiyus namnnecho boroupi; kann‌yegar, viddombon‌kar ani oprup kovi.

Oxem mhonnun atam konkonni kovitaxet ful'lam mhonnun nhoi, kaim fulchim lokxonnam disun yetat. Punn hi bodlaunn ekach disa zamvchetosoli nhoi. Hi ek nirontor prokria, aiche yuvokovi toxench udeun yemvche thodde kovi tor‌yi hea dixen chintop attoitat ani oprup tor‌yi kovita boroitat tem konkonni kovitaxetak novo bhorvoso dita.

- Som.

[Kovita] Sezari [Herolpiyus]

Sezari

voilea vaddeant as‍l'lem kazar
resper dour‍l'li igorz pezar
rosa jeunnak lok kaim hozar
poyil'lem paulo ruzario baltazar.

Ruzarik kazaracho mattovo sezar
karea poilem hachench magnnem rozar
lungegar ruzarichem bormudda izar
vhiski-skoch mhonn marle peg chachar.

Ruzarichea bailechem kullar mizar
`ddhing' zaun ho poddlo tichea bhuzar
pieun bebdo zaun choddlo mezar
rosa mattovo kelo maslle bazar.

Firvatana, muskar lemvtalem mazar
amal demvtana zalo kuddint lachar
baile bhugreank bhirmot zalem bezar
sogllea gamvar atam `pimvddo ruzar'.

- Herolpiyus, [April 2018]

Herolpiyus

konkonnent hacheo 218 kotha/vinod-viddombonam, 225 kovita, 341 lekonam, 150 'tin khille', toxem 35 ankeamni 5 sankoll lekonam, 101 sobdam-gondoll ani 1200 chyeki chodd 'haskulle' fais zaleat. Hacheo kadombori 'don thembe dukham' devo‍nagori lipint gõyam thaun 'sahity' potrar prokaxit zaun konkonni bhaxa monddoll, gõy chi 1972 vorsachi proxosti zoddunk paulea. Hannem ek konknni nattok ani 5 nattkulle boroileat, tankam digdorxon dilam ani nott zaun patr‍yi ghetla. Inglix, hindi ani kanoddint‍yi hachim borpam prokott zaleant.

Rogot ani udok, ek odhurem pintur, mhojea sopnnachi ranni, sisttor xobha (sangati boroupi), konknni kristamv kazaram, pen'n bhair poddlam ani kuddpachea vhallacheo kulreo - hachim prokottit pustokam. Hachea 20 vinchnnar mottvea kannianchem pustok `fulam ani dive' heach agost 10 ver prokott zamvchear asa. 'pusun ghal'lo poll' ani 'ximtti polle vankddi' - hacheo bhugreancheo sankoll kadombori. Veginch hachim pustokam 'amxem tikxem lonnchem' ani 'chondr ani taram' progott zamvchear asat.

Hachea ovirot char doxokancha sahitik vaura khatir haka 2012 vorsachi 'daiji dubai sahitik proxosti' toxem 2016 vorsachi `konkonni kuttom' bahren proxosti’, '2017 vorsachi `kornattoko konkonni sahityo okaddemechi jinnyeaudechi proxosti’ labhlea. `herolpiyus’ likhnne namvacho grexon piyus ddi'silva kulxekorant zonmal'lo, kuddupu (paldane firgoz) vosti korun asa.

ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್