ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕಾರ್ಯಿಂ

ತೊ ಕೊಣ್

ತೊ
ಕೆದ್ನಾಂ ತರೀ
ಹಾಂಗಾ ಆಯ್ಲೊ
ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಚಿ
ಸೆವಾ ಕರುಂಕ್ ಲಾಗ್ಲೊ
ತೆದ್ನಾಂ
ತೊ ಕೊಣ್
ಹೊ ಪ್ರಶ್ನ್
ಆಮ್ಚೆ ಮುಕಾರ್
ಉಭೊ ರಾವ್ಲೊ.

ಕೊಣ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ
ತಾಚ್ಯಾ ಆಂಗಾರ್
ಮನ್ಶಾ ರುಪಾನ್
ಲಿಪ್ಲಾ ದೆಂವ್ಚಾರ್
ಶಿಟುಕ್ ರಾವಾತ್
ತಾಕಾ ಮಾಥ್ಯಾರ್
ಘೆವುಂ ನಾಕಾತ್
ತುಮ್ಚಿ ಶೆಂಡಿ
ಹಾತಾಂತ್ ದಿಲ್ಯಾರ್
ತುಮ್ಚಿ ಶೆಂಪ್ಡಿಯೀ
ಕಾಪುನ್ ವ್ಹೆಲ್ಯಾರ್
ನಾಕ್ ಕಾತ್ರುನ್
ಭೊಂವ್ಚೆಂ ಪಡತ್

ಕೊಣ್ ಸಾಂಗ್ತಾ;
ತೊ ದ್ರೋಹಿ
ಆಮ್ಚೆ ಮಧೆಂ
ಫುಟ್ ಘಾಲ್ಪಿ
ದೊರೆ ಕರ್ಪಿ
ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಆಂಗಾಂತ್ ಫುಗ್ಡಿ
ತಾಂಚ್ಯಾ ಆಂಗ್ಣಾಂತ್ ದೆಖ್ಣಿ
ನಾಚ್ತಾಂ ಗಾಯ್ತಾಂ
ಕೆದ್ನಾಂ ತರಿ
ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಫೊಟಾರ್
ಖೊಂಟ್ ಮಾರ್ಪಿ

ಕೊಣ್ ಸುಸ್ಕಾರ್‍ತಾ:
ತಾಕಾ ಜಶಿ
ಜೀಬ್ ಸುಟ್ಲಿ
ಆಮ್ಚಿ ಫಿತುರಿ
ಸ್ವಾರ್ಥಿ ತುತುರಿ
ತಾಣೆಂ ಫುಟಯ್ಲಿ
ಪೆಜೆ ವಾಂಗ್ಡಾ
ಪೆಜೆ ವಾಟ್ಲಿ
ಹಿಸ್ಕಾವ್ನ್ ಘೆವ್ನ್
ಜೀಣ್ ಆಮ್ಚಿ
ಆಳ್ಣಿ ಕೆಲಿ.

ಕೊಣ್ ಹುಸ್ಕೆತಾ:
ತಾಣೆ ಆಮ್ಚೆ
ಕಪಟಿ ಪಡ್ದೆ
ಫಾಳುನ್ ಫಾಪ್ಸುನ್
ಸ್ವಾರ್ಥಿ ಕೊಳ್ಸುಲೆ
ಧಾಡಾವ್ನ್ ಫುಟವ್ನ್
ಆತಾಂ ಆಮ್ಕಾಂ
ಕೆಲೆಂ ನಾಗ್ಡೆ
ಕೆಲೆ ಲಂಗ್ಡೆ.

ಕೊಣ್ ಪಿಂರ್‍ಗತಾ:
ತೊ ಆಮ್ಚೊಚ್
ಪುಣ್ ಕಿತ್ಯಾಕ್
ಮ್ಹಣ್ ಕೊಣ್ ಜಾಣಾ
ಆಮಿ ಉಡಯ್ಲೆಲೆ
ಮಾನಾಚ್ಯೆ ಗರಿಯೆಕ್
ಭಿಕೆಚ್ಯೆ ದಾವ್ಲೆಕ್
ತೊ ಸಾಂಪ್ಡನಾ
ಆಮಿ ದಿಲಲೆಂ
ತೊಖ್ಣಾಯೆಚೆಂ ದಾವೆಂ
ಟಿಕೆಚೆಂ ಜಾಳೆಂ
ಚಿಡ್ಡುನ್ ಮುಡ್ಡುನ್
ಆಮ್ಚ್ಯಾ ತೊಂಡಾರ್
ಶೆವ್ಟುನ್ ಮಾರುನ್
ಆಪ್ಲಿಚ್ ವಾಟ್
ಧರುನ್ ವೆತಾ.

ಕೊಣ್ ಶಿಡ್ಕಾಯ್ತಾ:
ತೊ ಜಾಯ್ತ್
ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್
ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಗಾಂವಾಂತ್
ಉದೆವ್ನ್ ಯೆವ್ಪಿ
ಋಷಿ ಮುನಿ
ಪ್ರವಾದಿ ವಾ ಪಾರ್ಕಿ
ವಾಟೆರ್ ತಾಚ್ಯೆ
ಘಾಲುನ್ ಕಾಂಟೆ
ಜಾಂವ್ಚೆ ನಾಂತ್
ತುಮಿ ಜಾಣ್ತೆ.

ಶೆತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಮಾಲುಂಡಾಂನೊ
ಮೆರೆರ್ ರಾವುನ್
ತಾಚೆರ್ ತುಮಿ
ಗಾಳಿ ಶಿಂವರಾಚಿಂ
ತುಮ್ಚಿಂ ಆಸ್ತ್ರಾಂ
ಸೊಡಿತ್ ರಾವ್ಲೆ

ಕಾಳ್ಕಾಚ್ಯಾ ಪುಜಾರ್‍ಯಾಂನೊ
ಆಪಲಿಪಾ ಖೆಳುನ್
ಟೊಪನ್ ನಾಂವಾಂ ವಾಪ್ರುನ್
ತಾಂಚೆರ್ ಕಾಂಯ್
ಫಾತರ್ ಮಾರುನ್
ಮಾಂಯ್ ದೆಸಾಚೆ
ಮಾಂಯ್ ಭುಂಯೆಚೆ
ತುಮಿ ರಾಕಣ್ದಾರ್ ಜಾತಲೆ?

ತುಮ್ಚ್ಯಾ ಮೆಘಾಸ್ತ್ರಾಕ್
ತಾಚೆಂ ವಾಯುಅಸ್ತ್ರ್
ತುಮ್ಚ್ಯಾ ಅಗ್ನಿ ಅಸ್ತ್ರಾಂಕ್
ತಾಚೆಂ ಜಲಾಸ್ತ್ರ್
ತುಮ್ಚ್ಯಾ ಸರ್ಪಾಸ್ತ್ರಾಕ್
ತಾಚೆಂ ಗೊರುಡಾಸ್ತ್ರ್
ತುಮ್ಚ್ಯಾ ಸೊರ್ವೊಸ್ತ್ರಾಂಕ್
ತಾಚೆಂ ಮೌನಾಸ್ತ್ರ್
ಸರ್ವಾಂತ್ ಬಳಿಶ್ಟ್
ಹೆಂ ತುಮ್ಕಾಂ
ಅಜೂನ್ ಸಮ್ಜಲೆಂ ನಾ?

ತುಮ್ಚಿ ಜೊಳಿ
ತುಮ್ಚಿ ಟೊಳಿ
ಇನ್ಕಾರ್ ಕರ್ಪಿ
ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಜಾತಾ
ತುಮ್ಚೊ ವಯ್ರಿ?
ತುಮ್ಚೆ ವಿಚಾರ್
ತುಮ್ಚೆ ಆಚಾರ್
ಖೊಡುನ್ ಕಾಡ್ಪಿ
ಕಸೊ ಜಾತಾ
ತುಮ್ಚೊ ಧ್ವೇಷಿ?

ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂ ಪಾಸುನ್
ತುಮ್ಚೆಂ ಹೆಂಚ್
ಚಲತ್ ಆಯ್ಲಾಂ
ಖುರ್ಸಾರ್ ಮಾರಪ್
ಫಾಶಿ ದಿವಪ್
ವೀಕ್ ಘೆವಪ್
ಧಮ್ಕಿ ದಿವಪ್
ಭಹಿಷ್ಕಾರ್ ಘಾಲಪ್
ಸರಿಯೆರ್ ಲಾಸಪ್
ಜೀವ್ ಕಾಡಪ್
ಉಪ್ರಾಂತ್ ತುಮಿ
ರಗ್ತಾಂತ್ ಬುಡ್ಲಲೆ
ಪಾಪಾಚೆ ಹಾತ್
ಕುಲ್ಯಾಂಕ್ ಪುಶಿತ್
ಹಾಂಸತ್ ಮ್ಹಣಾಪ್:
ಹಾಲಿಂ ತಾಚೆಮುರೆ
ಚಡ್‌ಚ್ ಜಾಲೆಂ
ಅತ್ಮೊ ರಕ್ಷಣಾಕ್ ಲಾಗುನ್
ತಾಕಾ ಆಮಿ
ಇತ್ಲೆ ವೆಗಿಂ
ಕಾಡ್ಚೊಚ್ ಪಡ್ಲೊ!

- ಪ್ರತಾಪ್ ನಾಯ್ಕ್ ಜೆ.ಸ., ಗೊಯಾಂ [ಫೆಬ್ರೆರ್ 2018]

कविता

अंतसकर्न/कोशेडद म्हळ्ळें नात‌ल्लो मनीस आनी खडपी फातोर हांचेमधें कसलोच्च फरक ना. मनीस चिंतुंक सक्ता, विचार करुंक सक्ता, बरें-वायट मापुंक सक्ता. पूण अपलो स्वार्थ, अबलेस‌पणाचें चिंताप सोडल्यार मात्र. आयच्या स्पर्धात्मक काळार हरेक मनीस अपलोच दांग्रो मार्ता, अपूण उंचलो म्हणून रुजू करुंक हेरांची खेळकुळां कर्ता. दुर्भाग‌पणान हांतूं कवीय यतेश्ट मापान भरोन गेल्यात आनी अपलो स्वाभिमान सयत आडोव घालून कोणाकोणाचें उश्टें लेंवुंक राकोन आसात, लेंबेवन आसात आनी हांकां वेळाकाळार उश्टें घालून पोसचेय आसात. असल्या शेणांतल्या किड्यांथावन कोणेंय कितें अपेक्षा करुयेता? जशें सार‌यांतलो रेंटो सयत अपलेसतकीं चिंता; संसार अपणाथावन‌च नितळ जाता तशें हांगा तांचेच कायदे आनी तांचिंच कानुनां म्हणतच आत्म‌गवरवाचे मनीस मोनेच्च जावन उर्तात. कांय असली कविता त्या हडब्या चिंत्पाच्यांक नागडें कर्तात.

मा|प्रताप नायक म्हाका थोड्या कारणांक लागून भोव लागसिलो; भासेचो गिन्यानी, गूंड चिंत्पी, वैचारीक, तात्वीक नियाळाच्यो ताच्यो कविता कांय वेक्तित्वाक निर्मीत कर्चे तसल्यो, तितलोच्च सादो आनी मोवाळ वेक्तित्वाचो. चिमटिभर जाण्वायेचो वोसो घेवन दांग्रो मार्तेल्यांनी हाचेथावन शिकाजय जें विस्रून गेल्लें सांगाप ’भर‌ल्लो कोळसो अल्कांदाना’. ही कविता कांय सामाजीक स्थराचें मात्र न्हय, समाजिंतल्या पोकोळ, राजकीय, हिजडें वेक्तित्वाचीं पाळां-मुळां उसतुंचें काम भोव अपुर्भायेन कर्ताना जायतीं मुखोटीं अपशिंच झडुंक धर्ताना दोळ्यां समोर उभीं जांवचीं कसलीं म्हळ्ळें पळेवंक आनी पार्कुंक तुकाच सोडतां.

- सं

तो कोण

तो
केदनां तरी
हांगा आयलो
आमच्या लोकाची
सेवा करुंक लागलो
तेदनां
तो कोण
हो प्रश्न
आमचे मुकार
उभो रावलो.

कोण म्हणता
ताच्या आंगार
मनशा रुपान
लिपला देंवचार
शिटूक रावात
ताका माथ्यार
घेवूं नाकात
तुमची शेंडी
हातांत दिल्यार
तुमची शेंपडियी
कापून व्हेल्यार
नाक कात्रून
भोंवचें पडत

कोण सांग्ता;
तो द्रोही
आमचे मधें
फूट घाल्पी
दोरे कर्पी
आमच्या आंगांत फुगडी
तांच्या आंगणांत देखणी
नाचतां गायतां
केदनां तरी
आमच्या फोटार
खोंट मार्पी

कोण सुसकार‍ता:
ताका जशी
जीब सुटली
आमची फितुरी
स्वार्थी तुतुरी
ताणें फुटयली
पेजे वांगडा
पेजे वाटली
हिसकावन घेवन
जीण आमची
आळणी केली.

कोण हुसकेता:
ताणे आमचे
कपटी पडदे
फाळून फाप्सून
स्वार्थी कोळसुले
धाडावन फुटवन
आतां आमकां
केलें नागडे
केले लंगडे.

कोण पिंर‍गता:
तो आमचोच
पूण कित्याक
म्हण कोण जाणा
आमी उडयलेले
मानाच्ये गरियेक
भिकेच्ये दावलेक
तो सांपडना
आमी दिललें
तोखणायेचें दावें
टिकेचें जाळें
चिड्डून मुड्डून
आमच्या तोंडार
शेवटून मारून
आपलीच वाट
धरून वेता.

कोण शिडकायता:
तो जायत
आमच्या काळार
आमच्या गांवांत
उदेवन येवपी
ऋषी मुनी
प्रवादी वा पार्की
वाटेर ताच्ये
घालून कांटे
जांवचे नांत
तुमी जाणते.

शेतांतल्या मालुंडांनो
मेरेर रावून
ताचेर तुमी
गाळी शिंवराचीं
तुमचीं आसत्रां
सोडीत रावले

काळकाच्या पुजार‍यांनो
आपलिपा खेळून
टोपन नांवां वापरून
तांचेर कांय
फातर मारून
मांय देसाचे
मांय भुंयेचे
तुमी राकणदार जातले?

तुमच्या मेघासत्राक
ताचें वायुअसत्र
तुमच्या अग्नी असत्रांक
ताचें जलासत्र
तुमच्या सर्पासत्राक
ताचें गोरुडासत्र
तुमच्या सोर्वोसत्रांक
ताचें मवनासत्र
सर्वांत बळिश्ट
हें तुमकां
अजून समजलें ना?

तुमची जोळी
तुमची टोळी
इनकार कर्पी
कित्याक जाता
तुमचो वयरी?
तुमचे विचार
तुमचे आचार
खोडून काडपी
कसो जाता
तुमचो ध्वेषी?

शेकड्यां पासून
तुमचें हेंच
चलत आयलां
खुर्सार मारप
फाशी दिवप
वीक घेवप
धमकी दिवप
भहिषकार घालप
सरियेर लासप
जीव काडप
उपरांत तुमी
रग्तांत बुडलले
पापाचे हात
कुल्यांक पुशीत
हांसत म्हणाप:
हालीं ताचेमुरे
चड‌च जालें
अत्मो रक्षणाक लागून
ताका आमी
इतले वेगीं
काडचोच पडलो!

- प्रताप नायक जे.स., गोयां [फेबरेर २०१८]

प्रताप नायक जे.स.: भासेचो गिन्यानी, गूंड चिंत्पी, वैचारीक, तात्वीक नियाळाच्यो ताच्यो कविता कांय वेक्तित्वाक निर्मीत कर्चे तसल्यो, तितलोच्च सादो आनी मोवाळ वेक्तित्वाचो. गोंयचा सां|स्टीफन्स कोंकणी संस्थो हांगासर जायतीं वर्सां सेवा दिल्लो हो प्रसतूत पणजिच्या जेज्वीस घरांत वसती करून आसा तर‌यी, कोंकणी भासेक हाणीं दीवन आयिल्ली देणगी भोव वर्ती तशेंच कोणेंय अभिमान पावुंक जाय तसली.

Ontoskorn/koxedd'd mholl'llem nat‌l'lo monis ani khoddpi fator hanchemodhem kosolochch forok na. Monis chintunk sokta, vichar korunk sokta, borem-vaitt mapunk sokta. Punn oplo svarth, obles‌ponnachem chintap soddlear matr. Aichea spordhatmok kallar horek monis oploch dangro marta, opunn unchlo mhonnun ruzu korunk heranchi khellkullam korta. Durbhag‌ponnan hantum koviy yotextt mapan bhoron geleat ani oplo svabhiman soit addovo ghalun konnakonnachem uxttem lemvunk rakon asat, lembeun asat ani hankam vellakallar uxttem ghalun poschey asat. Osolea xennantlea kiddeanthaun konnem-i kitem opekxa koruyeta? zoxem sar‌yantlo rentto soit oplestokim chinta; somsar opnnathaun‌ch nitoll zata toxem hanga tanchech kaide ani tanchinch kanunam mhonntoch atm'‌gourovache monis monechch zaun urtat. Kaim osoli kovita tea hoddbea chintpacheank nagddem kortat.

Ma|protap naik mhaka thoddea karonnank lagun bhovo lagsilo; bhasecho gineani, gundd chintpi, voicharik, tatvik niallacheo tacheo kovita kaim vektitvak nirmit korche tosoleo, titlochch sado ani movall vektitvacho. Chimttibhor zannvayecho voso gheun dangro marteleamni hachethaun xikazoi jem visrun gel'lem sangap ’bhor‌l'lo kollso olkandana’. Hi kovita kaim samajik sthorachem matr nhoi, somajintlea pokoll, razoki-i, hijddem vektitvachim pallam-mullam ustunchem kam' bhovo opurbhayen kortana zaitim mukhottim opxinch zhoddunk dhortana dolleam somor ubhim zamvchim kosolim mholl'llem polleunko ani parkunk tukach soddtam.

- Som.

KOVITA

To Konn


Kednam to’ri
Hanga aylo
Amchya lokachi
Seva ko’runk laglo
Tednam
To konn?
Ho pro’sn
Amche mukhar
Ubo ravlo.

Konn mho’nnta:
Tachya angar
Mo’n’xa rupan
Lipla devchar
Shittuk ravat
Taka mathyar
Gheum nakat
Tumchi shenddi
Hatant dilyar
Tumchi shenpddi-i
Kapun vhelyar
Nak katrun
Bhonvchem po’ddo’t.

Konn sangta:
To drohi
Amche mo’dhem
Futt ghalpi
Doshi ko’rpi
Amchya angnnant Fugddi
Tanchya angnnant Dekhnni
Nachtam gaytam
Kednam to’ri
Amchya pottar
Khontt marpi.

Konn suskarta:
Taka zo’shi
Jib suttli
Amchi fituri
Svarthi tuturi
Tannem futto’yli
Peje vangdda
Peje vattli
Hiskaun gheun
Jinn amchi
O’llnni keli.

Konn husketa:
Tannem amche
Ko’po’tti po’dd’de
Fallun fafsun
Svarthi kollsule
Dhaddaun futtoun
Atam amkam
Kele nagdde
Kele lo’ngdde.

Konn pinrgo’ta:
To amchoch
Pun kityak
Mho’nn konn zanna
Ami uddo’ylo’lye
Manachye go’riyek
Bhikechye davlyek
To sanpo’ddo’nam
Ami dilo’lem
Tokhnnayechem davem
Ttikechem zallem
Chidd’ddun mudd’ddun
Amchya tonddar
Shevttun marun
Aplich vatt
Dho’runveta.

Konn shiddkayta:
To zayt
Amchya kallar
Amchya ganvant
Udeun yevpi
Rushi muni
Pro’vadi vaparki
Vatter tachie
Ghalun kantte
Zaunchenant
Tumi zannte.

Shetantlyam alunddamno
Merer ravun
Tacher tumi
Galli shinvo’rachim
Tumchi mo’stram
Soddit ravle.

Kallkachya puzryamno
Apali pakhellun
Ttopo’nn nanvam vaprun
Tacher kany
Fato’r marun
Many desache
many bhunyeche
Tumi rako’nndarzato’le?

Tumchya meghastrak
Tachem vayuo’str
Tumchya o’gnio’strak
Tachem jo’lastr
Tumchya so’rpastrak
Tachem go’ruddastr
Tumchya so’rvo’strank
Tachem mavnastr
So’rvant bo’llishtt
Hem tumkam
Azunso’m zo’lemnam?

Tumchi zolli
Tumchit tolli
In’kar ko’rpi
Kityak zata
Tumcho vo’iri?
Tumche vichar
Tumche achar
Khoddun kaddpi
Ko’so zata
Tumch odveshi?

Shekddyam pasun
Tumchem hench
Cho’lo’t aylam
Khursar maro’p
Fashi divo’p
Vik ghalo’p
Dho’mki divo’p
Bo’hishkar ghalo’p
Sariyer laso’p
Jiv kaddo’p
Uprant tumi
Rogtant buddlo’le
Papache hat
Kulyank pushit
Hanso’t mho’nno’p:
Halim tachem mure
Cho’dduch zal’lem
Atmo’ro’ksho’nnak lagun
Taka ami
Itle vegim
Kaddchoch poddlo!

- Pratap Naik, S.J, Gõy [Febrer, 2018]

Pratap Naik, S.J: Bhasecho gineani, gundd chintpi, voicharik, tatvik niallacheo tacheo kovita kaim vektitvak nirmit korche tosoleo, titlochch sado ani movall vektitvacho. Gõycha sam|sttifons konkonni somstho hangasor zaitim vorsam seva dil'lo ho prostut ponnjichea jejvis ghorant vosti korun asa tor‌yi, konkonni bhasek hannim diun ayil'li denngi bhovo vorti toxench konnem-i obhiman pavunk zai tosoli.

ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್