ಸಮಾಜ್, ಲೋಕ್ ಆನಿ ಕವಿ [ಕವಿತಾಪಾಠ್: ಕವಿ ಬಾಬ್ ಅರುಣ್ ಸಾಖರ್‌ದಾಂಡೆ, ವಿಶ್ಲೇಷಣ್: ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್]

’Society finds its actual life in literature’ ಬೆಲಿನ್ಸ್ಕಿಚ್ಯಾ ಉತ್ರಾಂನಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಕರ್ಚಿ ತರ್ ’ಎಕಾ ಸಮಾಜೆಚೆಂ ನೀಜ್ ಜಿವಿತ್ ಆಸ್ತಾ ತ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಚ್ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್. ಹೆಚ್ ಚಿಂತ್ಪಾಕ್ ಮುಖಾರುನ್ ನಾಮ್ಣೆಚೊ ಬರಯ್ಣಾರ್ ಸಲ್ಮಾನ್ ರಶ್ದಿ ಅಶೆಂ ಸಾಂಗ್ತಾ; ’ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಏಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಸುವಾತ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ, ಕಂಯ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ತಕ್ಲೆಂಚ್ಯಾ ರಹಸ್ಯಾಂನಿ ಆಮಿ ಸರ್ವ್ ಸಂಗ್ತೆಂಚೆರ್ ಸರ್ವ್ ರಿತಿಂನಿ ಉಲಂವ್ಚೆ ತಾಳೆ ಆಯ್ಕುವ್ಯೆತಾ’. ಅಶೆಂ ಪಳೆಲ್ಯಾರ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಆನಿ ಸಮಾಜ್ ವಿವಿಂಗಡ್ ಕರುನ್ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಎಕಾ ಸಮಾಜೆಚೆಂ ಪ್ರತಿಭಿಂಬ್ ವ ಪಡ್‌ಬಿಂಬ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ ತ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಚೆಂತ್ಲೆಂ ಸಹಿತ್ಯ್. ಎಕಾ ಸಮಾಜೆಕ್ ಜಾಗೃತ್ ಮತ್ ದಿಂವ್ಚೆಂಚ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್. ಆನಿ ಎಕಾ ಸಮಾಜೆಕ್ ಶಾಂತತೆಚಿ ನೀದ್ ದಿಂವ್ಚೆಂಯ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್. ಪುಣ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ತಿ ನೀದ್ ಆಳ್ಸಾಯೆಚಿ ನ್ಹಯ್ ಬಗರ್ ಸಮಧಾನೆಚಿ, ತೃಪ್ತೆಚಿ.

ಸಮಾಜ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಭಾಂದ್ಪಾಂ ನ್ಹಯ್, ಇಮಾರತಾಂ ನ್ಹಯ್, ರಾವ್ಳೆರಾಂ ನ್ಹಯ್, ಬಂಗ್ಲೆ ನ್ಹಯ್, ಗುಡ್ಸುಲಾಂ, ಜೊಪ್ಡಿಂಯ್ ನ್ಹಯ್. ಸಮಾಜ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ರಿತಿನ್ ಚಿಂತ್ಲೆಲ್ಯಾ ಲೊಕಾಂನಿ ಜಿಯೆಂವ್ಚಿ ಸುವಾತ್. ಹಾಂಗಾಸರ್ ’ವೆವೆಗ್ಳೊ’ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಸಬ್ಧ್ ಮಹತ್ವಾಚೊ, ಜಶೆಂ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಸ್ವಭಾವಾಚೊ, ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಕಾಲೆತಿಚೊ, ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಜಿನೊಸಾಚೊ ತಶೆಂಚ್ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ನಮೂನ್ಯಾಚೊ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಧರ್ಮ್, ಜಾತ್, ಕುಳಿ, ಕಾತ್, ಪಾತ್ಯೆಣಿ ಸಯ್ತ್ ವೆವೆಗ್ಳೆ; ಜಶೆಂ ನ್ಹೆಸಪ್, ಖಾಣ್ ಆನಿ ಪಿಯೊಣೆ ವೆವೆಗ್ಳೆಂ. ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ವ ಪ್ರಕಾರಾಚ್ಯಾ ಮನ್ಶಾಚೆಂ ಜೆರಾಲ್ ಜಾವ್ನ್ ರಗತ್ ತಾಂಬ್ಡೆಂ, ಶ್ವಾಸ್ ಸೆಂವೊ ನಾಕಾಂತ್‌ಚ್, ಖಾಣ್ ಸೆಂವ್ಚೆಂ ತೊಂಡಾಂತ್‌ಚ್, ಪಳೆಂವ್ಚೆಂ ದೊಳ್ಯಾಂನಿಂಚ್ ಆನಿ ಆಯ್ಕುಂವ್ಚೆಂ ಕಾನಾಂನಿಂಚ್. ಸರ್ವಾಂಕ್ ಆಸ್ಚೆಂ ಕಾಳಿಕ್ ಏಕ್, ಮತ್ ಏಕ್ ಪುಣ್ ಮತಿಂತ್ ಚಿಂತ್ನಾಂ ಮಾತ್ ಅನೇಕ್. ಹ್ಯಾ ಅನೇಕ್ ಚಿಂತ್ನಾಂಕ್ ಲಾಗುನ್ ವೆವೆಗ್ಳೆ ಆಚಾರ್-ವಿಚಾರ್ ಎಕಾ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಸಹಜ್. ಹಾಕಾಚ್ ಮ್ಹಣ್ಚೆಂ ವಿಭಿನ್ನತಾ. ಆನಿ ಹ್ಯಾ ವಿಭಿನ್ನತೆಂತ್ ಎಕ್ಲ್ಯಾಚೆ ವಿಚಾರ್ ದುಸ್ರ್ಯಾಕ್ ಆವಡ್ತಾತ್ ವಾ ನಾ ತೆಂ ತ್ಯಾ ತ್ಯಾ ಮನ್ಶಾಂಚೆರ್ ಹೊಂದ್ವೊನ್ ಆಸ್ತಾ.

ಹಾಂಗಾಸರ್ ಸಮಾಜ್, ಲೋಕ್ ಆನಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೊ ಉಲ್ಲೇಕ್ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್, ಏಕ್ ಕವಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಹೆಚ್ ವ ಅಸಲ್ಯಾಚ್ ಸಮಾಜೆಂತ್ಲೊ ಮನಿಸ್. ಜಶೆಂ ಹೆರ್ ಮನಿಸ್ ಆಸಾ ತಸೊಚ್ ಹೊಯ್ ವೆಗ್ಳೊಚ್. ಫರಕ್ ಇತ್ಲೊಚ್; ಕವಿ ಮಾತ್ಶೆಂ ಗುಂಡಾಯೆನ್ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಸಕ್ತಾ ಜೆಂ ಸಾಮಾನ್ಯ್ ಮನಿಸ್ ಚಿಂತುಂಕ್ ಸಕಾನಾ. ದೆಕುನ್ ಜಾಣಾರಿ ಸಾಂಗ್ತಾತ್ ’ರವಿನ್ ದೆಕಾನಾಸ್ಚೆಂ ಕವಿನ್ ದೆಕ್ಲೆಂ’. ಹಾಂಗಾಸರ್ ರವಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸುರ್ಯೊ. ಹೆಚ್ ಇರಾದ್ಯಾನ್ ಕವಿ ಮಾತ್ರ್ ದರ್ಯಾಚ್ಯಾ ಗರ್ಬಾಂತ್ ಉಡ್ಕಿ ಮಾರುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ, ಸುರ್ಯಾಚ್ಯಾ ಕಿರಣಾಂಕ್ ಮುಟಿಂತ್ ಭಾಂದುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ. ಆನಿ ಜೆದ್ನಾಂ ಏಕ್ ಕವಿ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ವಿಶಿಶ್ಟ್ ನದ್ರೆಚ್ಯಾ ಸಕ್ತೆನ್ ಎಕಾ ಸಮಾಜೆಚಿ ಸಾವ್ಳಿ ಜಾಂವ್ಕ್ ಸಕ್ತಾ, ತೆದ್ನಾಂ ತ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಚ್ಯಾ ಹರ್ಯೆಕಾ ಬರ್ಯಾ-ವಾಯ್ಟಾಚೊ ಅನ್ಭವ್ ಕರುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಸಮಾಜೆಂತ್ಲ್ಯಾ ಮನ್ಶಾಂಚ್ಯಾ ಎಕೆಕಾ ಉಸ್ವಾಸಾಚೆಂ ಸ್ಪಂದನ್ ಕರುಂಕ್ ಲಾಗ್ತಾನಾ ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂತ್ ಫಕತ್ ಉತ್ರಾಂ ನ್ಹಯ್ ಬಗರ್ ಜಿವ್ಸಾಣ್ ಆಸ್ತಾ. ಕವಿ ಬಾಬ್ ಅರುಣ್ ಸಾಖರ್‌ದಾಂಡೆ ಏಕ್ ಅಸಲೊಚ್ ಕವಿ, ಜೊ ಸಮಾಜೆಚ್ಯಾ ಕಾಳ್ಜಾಚ್ಯಾ ಎಕೆಕಾ ಉಡಿಯೆಕ್ ಪಾರ್ಕಿಲ್ಲೊ ಆನಿ ತಾಕಾ ಸ್ಪಂದನ್ ಕೆಲ್ಲೊ. ಹೆಂ ತಾಚಿಂ ಎಕೇಕ್ ಕವಿತಾ ಗವಾಯ್ ದಿತಾತ್.

ದಾರ್ ಉಗಡೆಂಚ್ ಆಸಾ

ಕೊಣೆಂ ತರೀ ದಾರ್ ವಾಜಯಲೆಂ
ಮ್ಹೂಣ್ ಹಾಂವೆಂ ದಾರ್ ಉಗಡಲೆಂ

ಪಳಯಲ್ಯಾರ್
ದಾರಾರ್ ಉಭೆಂ ಆಸಲೆಂ ಸೂಖ್
ಸುಖಾನ್ ಮ್ಹಳೆಂ
ಹಾಂವ್ ಭಿತರ್ ಯೇಂವ್?

ಹಾಂವೆಂ ಘರಾಂತ್ ಭಿತರ್ ನದರ್ ಮಾರಲೀ
ಇತಲೀಂ ವರ್ಸಾಂ ಮ್ಹಗೆರ್ ಅಶಿಲ್ಲೆಂ ದುಖ್
ದುಕಾಂ ಗಳಯಾತ್ ಭಿತೊಡೆ ಉಭೆಂ ಆಸಲೆಂ

ಹಾಂವೆಂ ಸುಖಾಕ್ ಮ್ಹಳೆಂ
ಇತಲೀಂ ವರ್ಸಾಂ ಮ್ಹಗೆರ್ ಆಶಿಲ್ಲ್ಯಾ
ದುಖಾಕ್ ಹಾಂವ್ ಕಸೊ ಧಾಂವಡಾಂವ್?

ಸುಖಾನ್ ಮ್ಹಳೆಂ,
ಪಳಯ್ ವಿಚಾರ್ ಕರ್
ಹಾಂವ್ ಪರತ್ ಯೆನ್ ನಾ ಯೆನ್

ತೆನ್ನಾಸಾವನ್ ಹಾಂವ್ ಬಾವಡೊ
ಹುಂಬರ್ಯಾರ್ ಒಭೊ ಆಸಾಂ
ಭಾಯರ್ ಭಿತರ್ ಪಳಯತ್

[2002 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಬರಯಿಲ್ಲಿ ಹಿ ಕವಿತಾ ’ಕಾವ್ಳ್ಯಾಚೆಂ ಶ್ರಾದ್ದ್’ ಬುಕಾಂತ್ಲಿ]

ಭೊವ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಉತ್ರಾಂನಿ ಏಕ್ ಲ್ಹಾನ್ ಕಾಣಿ ತಾಣೆಂ ಸಾಂಗ್ಲ್ಯಾ ಆನಿ ಹಿ ಕಾಣಿ ನ್ಹಯ್, ಸಮಾಜೆಚ್ಯಾ ಜಾಯ್ತ್ಯಾಂಚಿ ಜಿಣಿ ನ್ಹಯ್? ಕಿತ್ಲೊ ಲೋಕ್ ಅಜೂನ್ ಸುಖಾಕ್ ವ್ಹಳ್ಕನಾ, ಫಕತ್ ಅಪುಣ್ ಆನಿ ಅಪ್ಲೆಂ ದೂಕ್ ಮ್ಹಣುನ್ ದೀಸ್ ಕಾಡುನ್ ಆಸಾ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಭೋವ್ ವಿಡಂಬನಾತ್ಮಕ್ ರಿತಿನ್ ಕವಿನ್ ಸ್ವತಾ ಘರಾ ಯೇವ್ನ್ ಘರಾ ಭಿತರ್ ರೀಗ್ ಮೆಳನಾಸ್ತಾನಾ ಪಾಟಿಂ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ಸುಖಾಕ್ ರಾಕುನ್ ಅಪ್ಲೆಂ ಆವ್ಕ್ ಖರ್ಚುಂಚೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಅಪುರ್ಭಯೆನ್ ದಿಲಾಂ ತೆಂ ಪಳೆವ್ಯೆತ್.

ಹೆಚ್ ಜಾಮ್ಯಾಂತ್ಲಿ ಅನ್ಯೇಕ್ ಕವಿತಾ ಅಶಿ ಆಸಾ

ಮಾಕಡಾಚೆ ದಾಂತ್

ಖೂಬ್ ಗರ್ದೀ ಜಮಿಲ್ಲೀ
ಸ್ಟೇಜಿರ್ ಚಡೂನ್ ಏಕ್ ವಾಕ್ಯ್ ಉಲವ್ಪಾಚಿ ಸರ್ತ್ ಆಸಲೀ
ಹಾಂವ್ ಸ್ಟೇಜೀರ್ ಚಡಲೊಂ
ಹಾಂವೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ, ಹಾಂವ್ ಸಕಾಳೀಂ ಥೊಂಡ್ ಧುಯತಾಂ
ದುಸರೊ ಸ್ಟೇಜೀರ್ ಚಡಲೊ
ತಾಣೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ, ಹಾಂವ್ ರಾತಚೊ ತೊಂಡ್ ಧುಯತಾಂ
ತಿಸರ್ಯಾರ್ ಮ್ಹಳೆಂ, ಹಾಂವ್ ದನಪಾರಾಚೊ ತೊಂಡ್ ಧುಯತಾಂ
ಚವತ್ಯಾನ್ ಮ್ಹಳೆಂ, ಹಾಂವ್ ಸಾಂಜೆಚೊ ತೊಂಡ್ ಧುಯತಾಂ
ಸವ್ಯಾನ್ ಮ್ಹಳೆಂ, ಹಾಂವ್ ತೊಂಡ್ ಧುವಪಾಕ್ ಸಕಾಳಾಚೊ ಬಾರ್ಯಾತ್ ವತಾಂ
ಸಾತವ್ಯಾನ್ ಮ್ಹಳೆಂ, ಹಾಂವ್ ಬಾರಾ ತಾರಖೆಕ್ ತೊಂಡ್ ಧುಯತಲೊಂ
ಆಟವ್ಯಾನ್ ಮ್ಹಳೆಂ, ತೊಂಡ್ ಕೆನ್ನಾ ಧುವಪಾಚೆಂ ತೆಂ
ಅಜೂನ್ ಹಾಂವೆಂ ಥರಾಂವಂಕ್ ನಾ
ಆನೀ ಏಕಲೊ ಸ್ಟೇಜೀರ್ ಚಡಲೊ
ತಾಣೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ, ಹಾಂವ್ ಕೆನ್ನಾಚ್ ತೊಂಡ್ ಧುಯನಾ

ಹಾಂವೆಂ ತಾಚೆಂ ತೊಂಡ್ ಉಗಡಲೆಂ ಆನೀ ದಾಂತ್ ಪಳಯಲೆ
ಸಾಮಕೊ ಧವೆಫುಲ್ಲ್

ಹಾಂವೆಂ ತಾಕಾ ಕುಶೀಕ್ ವ್ಹೆಲೊ ಆನೀ ವಿಚಾರಲೆಂ
ತೂಂ ತೊಂಡ್ ಕೆನ್ನಾಚ್ ಧುಯನಾ ಆನೀ
ದಾಂತ್ ಕಶೆ ಧಾವೆಫುಲ್ಲ್?
ತಾಣೆಂ ವಿಚಾರಲೆಂ, ಮಾಕಡ್ ಕೆನ್ನಾ ತೊಂಡ್ ಧುಯತಾ?
ಹಾಂವೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ, ನಾ
ತಾಣೆಂ ಮ್ಹಣಲೆಂ, ಮಾಕಡಾಚೆ ದಾಂತ್ ಕಸೆ ಧವೆಫುಲ್ಲ್?
ಹಾಂವೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ, ಬರೊಚ್ ಹುಶಾರ್ ದಿಸತಾ ಮರೆ
ಕಿತೆಂ ಕರತಾ?
ತೊ ಹಾಂಸಲೊ ಆನೀ ತಾಣೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ, ಪೀಎಚ್‌ಡೀ ಕರತಾಂ
ಹಾಂವೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ, ವಿಶಯ್ ಕಿತೆಂ?
ತಾಣೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ, ಮಾಕಡಾಚೆ ದಾಂತ್

ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆಂತ್ ಆಸ್ಚಿ ಗುಂಡಾಯ್ ಪಳೆಯಾ, ಆಜ್‌ಕಾಲ್ ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಏಕ್ ಫ್ಯಾಶನ್ ಜಾಲಾಂ. ವಿಶಯ್ ಕಸ್ಲೊಯ್ ಜಾಂವ್ ಪುಣ್ ದೊತೊರ್ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಸಬ್ಧ್ ನಾಂವಾಕ್ ಚಿಡ್ಕಲ್ಯಾರ್ ಜಾಲೆಂ. ಹಿ ಕವಿತಾ ಕಾಂಯ್ ಲ್ಹಾನ್ ಕಾಣಿ ಸಾಂಗಾನಾ ಬಗಾರ್ ಲಿಸಾಂವ್ ಶಿಕಯ್ತಾ ನ್ಹಯ್?.

ಕಾವಳ್ಯಾಚೆಂ ಶ್ರಾದ್ದ್ ಬುಕಾಕ್ 2010 ಇಸ್ವೆಚೊ ಸಾಹಿತ್ ಅಕಾಡೆಮಿಚೊ ಪುರಸ್ಕಾರ್ ಲಾಭ್ಲಾ.

ಪುಣ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಕವಿತಾಪಾಠಾಕ್ ಆಮಿ ಘೆತ್‌ಲ್ಲೊ ಬೂಕ್ ಜಾವನಾಸಾ ’ಮೋಗ್ ಕಿನಾರೀ’.

ಮೋಗ್ ಕಿನಾರೀ

ದರ್ಯಾವೆಳೆರೀ
ಕಾಳಜಾ ದೆಗೆರೀ
ಊಡ್ ಗೊ ಬಳಾರೀ
ಮೋಗ್ ಕಿನಾರೀ

ತನಾ ತನೆರೀ
ದೊಳ್ಯಾ ದೊಳೆರೀ
ನದರ್ ಪೆಲ್ಯಾರೀ
ಮೋಗ್ ಕಿನಾರೀ

ಪಾವಸಾ ಝಡೆರೀ
ಉತರಾಂ ಮೊನೆರೀ
ಥೆಂಬ್ಯಾ ಥೆಂಬ್ಯಾರೀ
ಮೋಗ್ ಕಿನಾರೀ

ಸಪಣಾ ಕಡೆರೀ
ದುಖಾಂ ಸುಖೆರೀ
ಜಿಣೆಂ ವಾಠಾರೀ
ಮೋಗ್ ಕಿನಾರೀ

ಉದಕಾ ಕೆಣೊರೀ
ಚಾನ್ನೆಂ ಕಣೆರೀ
ಮಳಬಾ ದೆಂಠಾರೀ
ಮೋಗ್ ಕಿನಾರೀ

ಫಾಲ್ಯಾಂ ಪಾರಾರೀ
ಕೊಂಬ್ಯಾ ಸಾದಾರೀ
ಓಂಠ್ ಓಂಥಾರೀ
ಮೋಗ್ ಕಿನಾರೀ

ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆಚ್ಯಾ ಎಕೆಕಾ ಕಡ್ವ್ಯಾಂಕ್ ಘೆತ್ಲೆಂ ತರ್, ಉತ್ರಾಂಕ್ ಸೊಧೀತ್ ಸಂಗೀತಾಚೆ ಎಕೇಕ್ ಸುರ್ ಪಾಟ್ಲಾವ್ ಕರ್ತಾತ್ ಅಶೆಂ ಭಗತಾ. ಉತ್ರಾಂ ಉತ್ರಾಂನಿ ಪ್ರಾಸಾಂಚ್ಯಾ ಸಜವ್ಣೆಂತ್ ಸಂಗೀತಾಚೆ ಎಕೇಕ್ ಸುರ್ ನ್ಹಾಸ್ಚೆಂ ಪಳೆವ್ಯೆತಾ. ಪುಣ್ ಕವಿತೆಚ್ಯಾ ನದ್ರೆನ್ ಪಳೆತಾನಾ ಎಕೇಕ್ ಕಡ್ವೆಂನಿ ಎಕೇಕ್ ಕಾಣಿ ಲಿಪುನ್ ಆಸ್ಚಿ ಆಮಿ ಪಳೆವ್ಯೆತ್. ಕವಿತಾ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಾಣಿ ಸಾಂಗ್ಚಿ ಕಲಾ ನ್ಹಯ್, ಕವಿತಾ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಖಬರ್ ದಿಂವ್ಚಿ ನ್ಹಯ್, ಕವಿತಾ ಹುಮಿಣ್ ನ್ಹಯ್, ಗಾದ್ ನ್ಹಯ್, ಫೊಕಣಾಂ ನ್ಹಯ್. ಕವಿತಾ ಕವಿತಾಚ್ ಜಾವ್ನಾಸಾಜಯ್. ಕೊಣಾಕ್ ಮಿಸ್ತೆರಾಪರಿಂ ದಿಸುಂ ಆನಿ ಕೊಣಾಕ್ ಲಿಸಾಂವಾಪರಿಂ ಭಗುಂ.

ಬಾಬ್ ಅರುಣ್ ಸಾಖರ್‌ದಾಂಡೆ ನಿವೃತ್ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಾಲ್. ತೊ ವೃತ್ತೆನ್ ಶಿಕ್ಷಕ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಲೊ ದೆಕುನ್ ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ನಯ್ತಿಕ್ ಚಿಂತ್ಪಾಕ್ ಚಡಿತ್ ಗುಮಾನ್ ದಿಲ್ಲೆಂ ದಿಸುನ್ ಯೆತಾ. ಹಿ ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಚೆಂ ಖಾಶೆಲೆಂಪಣ್ ಸಯ್ತ್ ಆಸುವ್ಯೆತಾ. ಪುಣ್ ಸರ್ವ್ ಕವಿತಾ ತಶ್ಯೊ ನಾಂತ್. ಹಿ ಕವಿತಾ ಘೆವ್ಯಾಂ;

ಪೊಲೆ ಗೊರೆ ಗೊರೆ

ಪೊಲೆ ಗೊರೆ ಗೊರೆ
ಆನೀ ದೊಳೆ ಕಾಳೆ ಕಾಳೆ
ಮೊಗರೆಚೆ ಕಳೆ ಕಶೆ
ರಾತಿಂ ಫುಲಿಲೆ

ಕಮರ್ ಮೊಡೀ ಮೊಡೀ
ಆನೀ ಪದರ್ ವಾರ್ಯಾರ್ ಸೊಡೀ
ಕುಡೀಂತುಲೆ ಪ್ರಾಣು ಸಯಬಾ
ಮಳಬಾ ಹುಬಿಲೆ

ಓಂಟು ದೊಡೀ ದೊಡೀ
ಆನೀ ಮೊಸಂಬೀಚ್ಯೊ ಫೊಡೀ
ಅಮುರಪಿಕೊ ಆಂಬೆ ಸಾಯಬಾ
ಕೊಣೀ ಖಾಯಿಲೆ

ನದರ್ ವೊಲೀ ವೊಲೀ
ಆನೀ ಕಾಳೀಜ್ ಸೊಲೀ ಸೊಲೀ
ಮರಣಾಂ ಸಾತ್ ಭೋಗೂನ್
ಪುನರ್ಜಲ್ಮ್ ಯೆತಿಲೆ

ಫಾಗುರಾಚ್ಯೊ ರಾತೀ
ಆನೀ ಜೊಗುಲಾಂಚ್ಯೊ ವಾತೀ
ಆಸುರೆಚೆಂ ರೂಪ್ ದೆಖೂನ್
ದೆವು ಭುಲಿಲೆ

ಆಯ್ಲೆವಾರ್ ಪಯ್ಣಾರಿ.ಕೊಮ್‌ಚೆರ್ ಪರ್ಗಟ್ ಜಾಲ್ಲಿ ’ಹೊ ಚಂದ್ರ್ ತುಜೊ’ ಕವಿತಾ ಘೆವ್ಯಾಂ

ಹೊ ಚಂದ್ರ್ ತುಜೊ
ತೊ ಸುರ್ಯೊ ಮ್ಹಜೊ
ತೆಂ ಮಳಬ್ ತುಜೆಂ
ತೊ ದರ್ಯೊ ಮ್ಹಜೊ

ತೀಂ ನೆಖೆತ್ರಾಂ ತುಜೀಂ
ಹಿ ಧರ್ತರೀ ಮ್ಹಜೀ
ಹೀಂ ಸಗಳೀಂ ಫುಲಾಂ ತುಜೀಂ
ಹೀಂ ಸಗಳೀಂ ಝಡಾಂ ಮ್ಹಜೀಂ

ಹ್ಯಾ ತಳ್ಯಾಂತಲೀಂ ಸಗಳೀಂ ಸಾಳಕಾಂ ತುಜೀಂ
ಹ್ಯಾ ತಳ್ಯಾಂತಲೆಂ ಸಗಳೆಂ ಉದಕ್ ಮ್ಹಜೆಂ
ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಕಾಳಜಾಂತಲೀಂ ಕವನಾಂ ತುಜೀಂ
ತುಜ್ಯಾ ದೊಳ್ಯಾಂತಲೀಂ ಸಪಣಾಂ ಮ್ಹಜೀಂ

ಅಯೆಚ್ಚ್ಯಾ! ಆನಿ ಜಾಂವ್ ಕೊಣಾಚೊ?
ತೂಂ ತರೀ ಕೊಣಾಚೆಂ ಗೊ?

ಹಿ ಕವಿತಾ ಸೊಂಪಿ ದಿಸತ್ ಪುಣ್ ಸಮಾಜೆಚೆಂ ವಿಡಂಬನ್ ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆಂತ್ ನಾ? ದೆಕುನ್ ಸಾಂಗ್ಲೆಂ ಹೊ ಕವಿ ಸಮಾಜೆಚ್ಯಾ ನಾಡಿ ನಾಡಿಂಕ್ ಪಾರ್ಕಿಲ್ಲೊ ಕವಿ. ಹಿಪೊಕ್ರೆತ್‌ಪಣ್, ಮುಖೊಟೆಂಪಣ್, ದೊಡೆಂಪಣ್ ಹರೇಕ್ ರಿತಿಚೊ ಡೋಂಗ್ ಆನಿ ಅವಿಚಾರ್ ಸಮ್ಜಲ್ಲೊ ಕವಿ ದೆಕುನ್ ತಾಚಿಂ ಎಕೇಕ್ ಕವಿತಾ ಹ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಚಿ ಸಾವ್ಳಿ ಕಶಿಂ ದಿಸತಾತ್.

ವಾಟೆ ವಯಲೀಂ ಝಡಾಂ

ತೂಂ ಹೆ ವಾಟೆ ವಯಲ್ಯಾನ್ ಗೆಲಾಂ
ಹೆಂ ಮ್ಹಾಕಾ ಕಶೆಂ ಕಳಟಾ ಸಾಂಗೂ?
ಅಗೋ
ತೂಂ ವತಾ ತಶೀಂ ತುಜೆ ವಾಟೆ ವಯಲೀಂ ಝಡಾಂ
ಫುಲತಾ ವತಾತ್
ಆನೀ ತ್ಯಾ ಫುಲಾಂಚೊ ಗಂಧ್ ಘೆತಾಂ
ಹಾಂವ್ ಪಾವಲಾಂ ಮಾರೀತ್ ಆಸತಾಂ
ತುಜೆ ಫಾಟಲ್ಯಾನ್
ಪೂಣ್ ಆಜ್ ಇತಲ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂನೀ
ಮ್ಹಾಕಾ ದುಬಾವ್ ಯೆಂವಕ್ ಲಾಗಲಾ
ತೂಂ ಖಂಯ್ ತರೀ ನಾಚ್ಚ್ ಜಾಲಾಂ
ಆನೀ
ಹಾಂವ್ ಪಿಸೊ ಕಸೊ ಭೆಂವತಾಂ ಮ್ಹೂಣ್
ಮ್ಹಾಕಾ ಹಾಂಸತ್
ಮ್ಹಜೀಂ ಕಾಂಕಣಾಂ ಕರೀತ್
ಎಕಾಮೆಕಾಂಕ್ ಖುಣಾಯತ್
ಹಾಂವ್ ಹೆ ವಾಟೆನ್ ಯೆತಾಂ ಮ್ಹೂಣ್
ಫುಲತಾ ಮುಗೊ ತೀಂ
ವಾಟೆ ವಯಲೀಂ ಝಡಾಂ?

ಹಿ ಕವಿತಾ ಏಕ್ ರಮ್ಯ್ ಕವಿತಾ ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ರಮ್ಯತೆಚ್ಯಾ ಸಾವ್ಳೆಚಿ ವಯ್ಚಾರಿಕತಾ ಪಳೆಯಾ. ಬಾಬ್ ಅರುಣ್ ಸಾಖರ್‌ದಾಂಡೆಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ಮ್ಹಾಕಾ ಪಾರ್ಕುಂಕ್ ಮೆಳ್ಚಿ ಪಯ್ಲಿ ವಿಶಯ್ ತಾಚಿ ವಯ್ಚಾರಿನ್ ನದರ್. ಕಸಲ್ಯಾಯ್ ಪ್ರಕಾರಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ಸಯ್ತ್ ತೊ ಅಪ್ಲಿ ವಯ್ಚಾರಿಕ್ ಚಿಂತ್ಪಾಕ್ ಭರ್ಶಿತಾ ಆನಿ ವಾಚುಂಕ್ ಸೊಂಪಿ ಲಾಗತ್ ಪುಣ್ ವಾಚುನ್ ಜಾತಚ್ ಪರತ್ ಪರತ್ ಮತಿಂತ್ ಉದೆವ್ನ್ ಯೆಂವ್ಚಿಂ ತಿಂ ಸುಂದರ್ ರುಪಣಿಂ ಖರಿಂಚ್ ಕವಿತೆಚ್ಯಾ ಗುಂಡಾಯೆಕ್ ಗವಯ್ ದಿತಾತ್ ಅಶೆಂ ಭಗ್ತಾ.

ಭೆಟ್

ಹಾಂವೆಂ ಕಾಂಯ್ ಥರಾಂವ್ಕ್ ನಾಸಲೆಂ
ತರೀ ಹಾಂವ್ ಹಾಂಗಾ ಪಾವಲೊಂ
ತುವೆಂ ಕಿತೆಂ ಥರಾಯಿಲ್ಲೆಂ
ಹಾಂವ್ ನಕಳೊಂ
ತರೀ ತೂಂಯ್ ಬೀ ಹಾಂಗಾಚ್ ಪಾವಲೆಂ

ಪಾಂಚ್ ವೊಳಿಂಚಿ ಹಿ ಕವಿತಾ ಎಕಾ ಅರ್ಥಾನ್ ಭೋವ್ ಸಾದಿ ದಿಸತ್. ಪುಣ್ ಪರತ್ ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆಚ್ಯಾ ಗುಂಡಾಯೆಕ್ ಪಳೆಲ್ಯಾರ್ ಕವಿತೆಂತ್ ಹಾಂವ್ ಆನಿ ತುಂ ದೋನ್ ಇಮಾಜಿ ಆಸಾತ್ ತರ್‌ಯೀ ಕವಿತೆಂತ್ ಸಾವ್ಳಿರುಪಾನ್ ಉಭಿ ಆಸಾ ವ್ಹಡ್ ಇಮಾಜ್, ಜಿ ಉತ್ರಾಂನಿ ಖಂಯ್ಚರ್‌ಯೀ ನಾತ್ಲಿ ಜಾವ್ನಾಸಾ ’ವಿಧಿ’ ವಾ ’ನಿರ್ಮೊಣೆ’ ನ್ಹಯ್?

ಜಿವಿತ್

ಹಾಂವ್ ಹಾಂಸಲೊಂ
ಹಾಂವ್ ಹಾಂಸತಾಂ ತೆಂ ಪಳೆವನ್
ತೂಂಯ್ ಬೀ ಹಾಸಲೆಂ
ಹಾಂವ್ ಫಸಲೊಂ
ಆನೀ ತೂಂಯ್ ಭೀ ಫಸಲೆಂ

ಹೀ ಗಜಾಲ್ ಹಾಂವೆಂ
ಆಮಚ್ಯಾ ಬಾಯಕ್ ಸಾಂಗಲೀ
ತೆನ್ನಾ ತೆಂಯ್ ಭೀ ಹಾಸಲೆಂ

ಅಗೋ, ಹೆಂಯ್ ಬೀ ಫಸತಲೆಂ ದಿಸತಾ
ಆನೀ ಆಪಲ್ಯಾ ವಾಂಗಡಾ
ಅನೀಕ್ ಎಕಟ್ಯಾ ಬಾವಡ್ಯಾಕ್
ಫಸಯತಲೆಂಶೆಂ ದಿಸತಾ

ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆನ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ಚಿಂತುಂಕ್ ಕರ್ಚೆಂಚ್ ಅಖೇರಿಚ್ಯಾ ದೋನ್ ವಳಿಂನಿ.

ಹ್ಯಾ ಜಮ್ಯಾಂತ್ ಜಾಯ್ತ್ಯೊ ಕವಿತಾ ರಮ್ಯ್ ಚಿಂತ್ಪಾಚ್ಯೊ, ಪುಣ್ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಸಿಸಮ್ ವರ್ಗಾಚ್ಯೊ ಮ್ಹಣುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾಂತ್. ಹಾಂತುಂ ವಯ್ಚಾರಿಕ್ ಲೇಕ್, ನಯ್ತಿಕ್ ಸಾರ್, ಲಿಸಾಂವಾಚೊ ಮೇಲ್ ಸರ್ವ್ ಆಸಾ. ದೆಕುನ್ ಹ್ಯೊ ಕವಿತಾ ವಾಚುಂಕ್ ಸಲೀಸ್ ಆನಿ ಆಟೊವ್ ಕರ್ಚೊ ತರ್ ಜಾಯ್ ತಿತ್ಲೆಂ ಚಿಂತಪ್ ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ಆಮಿ ಪಾರ್ಕುವ್ಯೆತ್.

ಮಳಬ್

ಕಮರೆ ಮೆರೆನ್ ಪಾವಿಲ್ಲ್ಯಾ
ತುಜ್ಯಾ ದಾಟ್ ಕೆಸಾಂತಲ್ಯಾನ್
ಅಳಂಗ್ ಹಾತ್ ಭೊಂವ್ಡಾಯತಾನಾ
ಹಾಂವೆಂ ತುಕಾ ಮ್ಹಣಿಲ್ಲೆಂ
ತೂಂ ಕೆನ್ನಾಚ್ ಕೆಂಸ್ ಕಾಪೂಂ ನಾಕಾ.
ತೆನ್ನಾ ತುವೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ
’ದಾರ್ ದಿಸಾ ನ್ಹಾತಾಕಚ್
ತೂಂ ಮ್ಹಜೆ ಕೆಂಸ್ ಬಳಯತಲೊ ತರ್?’
ಹಾಂವೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ
’ತಾಂತೂನ್ ಕಿತೆಂ?
ಮ್ಹಾಕಾ ಕಾಳ್ಯಾ ಕುಂಪಾರಾತ್ಸೂನ್
ಕಾಣೀ ಫಿರೊವನ್ ಪಾವಸ್ ಝಡೊವಚೊ ಅಶೆಂ ದಿಸತಾ
ಆನೀ ಆಮಶೆ ರಾತೀಂ
ಕಾಳ್ಯಾ ಮಳಬಾಂತಲೀಂ ನೆಖೆತ್ರಾಂ ವೆಂಚೂನ್
ತುಜ್ಯಾ ಕೆಸಾಂತ್ ಮಾಳಚೀಂ
ಅಶೆಂ ದಿಸತಾ.

ಪಯರ್ ಕಿತಲ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂನೀ
ತುಜೆ ಕಾಪಿಲ್ಲೆ ಕೇಂಸ್ ಪಳೆವನ್
ಮ್ಹಜೆ ಸಗಳೆಂ ಮಳಬೂಚ್
ರಿತೆಂ ಜಾಲ್ಲೆ ವರೀ ದಿಸಲೆಂ
ನಾ ಕುಪಾಂ
ನಾ ನೆಖೆತ್ರಾಂ
ಆನೀ ಪಾವಸ್?

ಪ್ರಿತುಮೆಚ್ಯಾ ಮೊಳ್ಬಾಕ್, ಸುರ್ಯಾಕ್, ಚಂದ್ರಾಕ್ ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಘರಾಂತ್ ಹಾಡ್ಚಿ, ತೆಂಯ್ ಎಕಾಚ್ ವೆಳಾರ್ ಘರಾಂತ್ ಹಾಡುನ್ ಬಸಂವ್ಚಿ ಶ್ಯಾಥಿ ಎಕಾ ಕವಿಕ್ ನಾಸ್ತಾನಾ ಆನಿ ಕೊಣಾಕ್ ಆಸುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್?

’ಸುಕ್ತಿ ಭರ್ತಿ’ ಕವಿತಾ ವಿಶ್ಲೇಶಣಾಂಚ್ಯಾ ಬುಕಾಂತ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಹ್ಯೇ ಪರಿಂ ಆಸಾ;

ಕಾಳ್ ಆಜ್ ಆನೀ ಫಾಲೆಂ (ಕವಿತಾವಿಶ್ಲೇಷಣ್, ಕವಿ: ಬಾಬ್ ಅರುಣ್ ಸಾಖರ್‌ದಾಂಡೆ)

ಮನೀಸ್ ಸಂಘ್ ಜೀವಿ ಜಾವನಾಸಾ ದೆಕುನ್ ತೊ ಎಕಲೊಚ್ ಜಿಯಂವಕ್ ಸಕಾನಾ. ಆನೀ ಜೆದನಾಂ ತಾಕಾ ಹೆರಾಂಚಿ ಗರಜ್ ದಿಸತಾ. ಅಪಲಿಂ ಪೆಲಿಂ ತಾಕಾ ಗರಜೆಚಿಂ ಮ್ಹಣ್ ದಿಸತಾ. ಏಕ್ ಸಾಂಗಣಿ ಆಸಾ; 'Through others we become ourselves.' ಜೆದನಾ ಮನೀಸ್ ಹೆರಾಂಕ್ ಅಪಣಾಪರಿಂ ಲೆಕತಾ ತೆದನಾ ತೊ ಮನೀಸ್ ಸಾದೊ ಮನೀಸ್ ನ್ಹಯ್ ಮ್ಹಾ-ಮನಿಸ್ ಜಾತಾ; 'When we seek to discover the best in others, we somehow bring out the best in ourselves.' ಮ್ಹಳ್ಳೆಲೆ ಎಕಾ ಸಾಂಗಣೆಪರಿಂ.

ಮದರ್ ತೆರೆಜಾಚ್ಯಾ ಉತರಾಂನಿ ಸಾಂಗಚೆಂ ತರ್; 'Some people come in your life as blessings. Some come in your life as lessons'. ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಭುರಗ್ಯಾಪಣಾರ್ ಆಯಕಾಲ್ಲಿ ಏಕ್ ಕಾಣಿ ಅಶಿ ಆಸಾ; ಎಕಾ ಘರಾಂತ್ ಎಕ್ ಬಾಪುಯ್, ತಾಚ್ಯಾ ಕಾಮಾಚ್ಯಾಂಕ್ ಆಪವನ್ ಮ್ಹಣತಾಲೊ ಕಂಯ್; ’ಅಳೆ, ಮ್ಹಜೊ ಬಾಪುಯ್ ಮಾತಾರೊ ಜಾಲಾ ದೆಕುನ್ ತಾಕಾ ತುಮಿ ಮಾತಿಯೆಚ್ಯಾ ಮಾಲತೆಂತ್ ಜೆವಣ್ ದಿಂವಚೆಂ, ಆನೀ ತಾಣೆಂ ಜೆವಣ್ ಜೆವತಚ್ ತೀ ಮಾಲತಿ ಭಾಯರ್ ಉಡವಂಚಿ’. ಹೆಂ ಆಯಕುನ್ ಕಾಮಾಚ್ಯಾಂನಿ ಸದಾಂಯ್ ತ್ಯಾ ಜಾಣತ್ಯಾಕ್ ಮಾಲತೆಂತ್ ಜೆವಣ್ ದೀಂವಕ್ ತಶೆಂಚ್ ತೊ ತೆಂ ಜೆವಲ್ಲ್ಯಾ ಉಪರಾಂತ್ ಮಾಲತಿ ಭಾಯರ್ ದವರಚಿ ಸವಯ್ ಸುರು ಕೆಲಿ. ಥೊಡೆ ದಿಸಾ ಉಪರಾಂತ್ ಕಾಮಾಚ್ಯಾಂನಿ ಪಾರಕಿಲೆಂ, ತ್ಯಾ ಜಾಣತ್ಯಾಚೊ ನಾತು ತ್ಯೊ ಮಾಲತ್ಯೊ ಜಮಯಿತ್ತ್ ಆಸಲ್ಲೊ ದೆಕುನ್ ಕಾಮಾಚ್ಯಾನೀ ವಚುನ್ ಧನಿಯಾಲಾಗಿಂ ಹೀ ಗಜಲ್ ಕಳಯಿಲಿ. ತೆದನಾಂ ಧನಿಯಾನ್ ಅಪಲ್ಯಾ ಪುತಾಕ್ ಆಪವನ್ ಹ್ಯೇ ವಿಶಯಾಂತ್ ಸವಾಲ್ ಕರತಾನಾ ತೊ ಮ್ಹಣಾಲೊ; ’ಪಪ್ಪಾ, ಆಜ್ ತುವೆಂ ತುಜ್ಯಾ ಪಪ್ಪಾಕ್ ಜೆವಣ್ ದಿಲ್ಲೆಪರಿಂ ಫಾಲ್ಯಾಂ ಮ್ಹಾಕಾಯ್ ತುಕಾ ಜೆವಣ್ ದೀಂವಕ್ ಪಡತಾ ದೆಕುನ್ ಹ್ಯೊ ಮಾಲತ್ಯೊ ಜಮವನ್ ದವರತಾಂ’

ಮದರ್ ತೆರೆಜಾಚೆಂ ಅನಯೇಕ್ ಸಾಂಗಪ್ ಆಸಾ; 'The most terrible poverty is loneliness. and the feeling of being unloved'; ಮ್ಹಣಜೆ, ಎಕ್ಸುರಪಣ್ ಆನೀ ಕೊಣಾಯ್ ಥಾವನ್ ಮೋಗ್ ಮೆಳಾನಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿಂತಪ್ ಚಡ್ ಭಿರಾಂಕುಳ್ ದುಬಳಿಕಾಯ್ ಮನಶಾಪಣಾಚಿ. ಹೀ ವಯಲಿ ಎಕ್ ನಯತಿಕ್ ಕಾಣಿ, ಪುಣ್ ಅಮಚ್ಯಾ ಜಿಣಯೆಂತ್ ಸಯತ್ ಲಾಗು ಜಾಂವಚೆತಸಲಿ. ಮನೀಸ್ ಸ್ವಾರಥೀ ಚಿಂತಪಾಚೊ ದೆಕುನ್ ಕೆದನಾಂಯ್ ’ಅಪುಣ್, ಅಪಣಾಚೆಂ, ಅಪಣಾಖಾತಿರ್, ಅಪಲೆಂಚ್’ ಮ್ಹಣುನ್ ಧಾಂವಣಿ ಮಾರತಾ. ಪುಣ್ ತಾಚ್ಯಾ ಜಿಣಯೆಚೊ ಶೆವಟ್ ಕಸಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ವಿಧಿನ್ ಎದೊಳಚ್ಚ್ ನಿರಣಯ್ ಕೆಲ್ಲೊ ಆಸತಾ. ಪುಣ್ ಕಳತಾನಾ ವೇಳ್ ಉತರತಾ. ಆನೀ ಹೆಂ ಚಿಂತಪ್ ಹ್ಯೇ ವೊಲ್ತೆರ್ ಕವಿತೆಂತ್ ಅಪುರಭಾಯೆನ್ ದಿಸತಾ;

’ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಘರಾಂತ್ ಏಕ್ ಪೊರ್ಣೆಂ ವೊಲ್ತೆರ್ ಆಸಾ
ಪಯ್ಲಿಂ ಮ್ಹಜೊ ಪಣ್ಜೊ ತ್ಯಾ ವೊಲ್ತೆರಾರ್ ಬಸ್ತಾಲೊ
ಏಕ್ ದೀಸ್ ತೊ ತ್ಯಾ ವೊಲ್ತೆರಾರ್ ಬಶಿಲ್ಲೆ ಕದೆನ್ ಮೆಲೊ
ಮಾಗೀರ್ ಮ್ಹಜೊ ಆಜೊ ವೊಲ್ತೆರಾರ್ ಬಸ್ತಾಲೊ
ತೋಯ್ ಬಿ ಏಕ್ ದೀಸ್ ತಸೊಚ್ ಮೆಲೊ
ಮಾಗೀರ್ ತ್ಯಾ ರಿಕಾಮ್ಯಾ ವೊಲ್ತೆರಾರ್
ಮ್ಹಜೊ ಬಾಪುಯ್ ಬಸುಂಕ್ ಲಾಗ್ಲೊ
ತೋಯ್ ಬಿ ಅವ್ಚಿತ್ ಮೆಲೊ
ವೊಲ್ತೆರಾಚೆರೂಚ್
ಹ್ಯಾ ವೊಲ್ತೆರಾಚೊ ಮ್ಹಾಕಾ ಆತಾಂ ಭಂಯ್ ದಿಸ್ತಾ
ಹಾಂವ್ ತ್ಯಾ ವೊಲ್ತೆರಾರ್ ಕೆನ್ನಾಂಚ್ ಬಸನಾ

ಪುಣ್ ಕಾಂಯ್ ದಿಸಾಂ ಪಯ್ಲಿಂ ಪಳೆತ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್
ಮ್ಹಜೊ ಪೂತ್ ತ್ಯಾ ವೊಲ್ತೆರಾರ್ ಬಸ್ಲಾ
ಹಾಂವೆಂ ತಾಚ್ಯಾ ಕಾನ್ಸುಲಾರ್ ಏಕ್ ದಿಲೆಂ
ಆನೀ ವೊಲ್ತೆರ್ ದೊಡುನ್ ದವರ್ಲೆಂ

ಪುಣ್ ಹಾಂವ್ ನಾ-ಸೊ ಪಳೆವ್ನ್
ತೊ ಲ್ಹವೂಚ್ ವೊಲ್ತೆರಾರ್ ಬಸ್ತಾ
ಆತಾಂ ಹ್ಯಾ ವೊಲ್ತೆರಾಚೆಂ ಹಾಂವ್ ಕಿತೆಂ ಕರುಂ?
ತುಮ್ಕಾಂ ಬಿ ಜಾಯ್ ವೊಲ್ತೆರ್?
ತುಮ್ಗೆರ್ ಬಿ ಆಸಾ ಕೊಣ್ ಜಾಣ್ಟೊ ಮನೀಸ್
ನಾಕಾ ಆಶಿಲ್ಲೊ?’

ತೀನ್ ಪಂಗತೆಚಿ ಹೀ ಕವಿತಾ ಏಕ್ ಕಾಣಿ ಸಾಂಗತಾ, ಪುಣ್ ಜಿಣಿ ಆಟಾಪಚಿ ಕಾಣಿ, ಕಾಂಯ್ ಅಸಲ್ಯೊ ಕಾಣಯೊ ಅಮಚ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಆಮಿ ಜಾಯತ್ಯೊ ಪಳೆತಾಂವ್ ಆನೀ ಪಳೆವನ್ ಆಸಾಂವ್. ಮನೀಸ್ ಅಪಲಿ ಧಾಖವಪಾಚಿ ಜಿಣಿ ಏಕ್ ಆನೀ ಜಿಯೆಂವಚಿ ಜಿಣಿ ಅನಯೇಕ್ ಕರುನ್ ಜಿಯೆತಾ. ಚಿಂತುಂಕ್ ಕೊಣಾಕಚ್ಚ್ ವೇಳ್ ನಾ. ವೇಳ್ ಆಸಲ್ಯಾರೀ ಸಯರಣ್ ನಾ.

ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆಂತ್ ಸಯತ್ ಪಯಲ್ಯಾ ಪಂಗತೆರ್ ಕಾಣಿ ಸುರುವಾತ್ ಜಾತಾ, ಎಕಾ ವೊಲತೆರಾಕ್ ಸಾಂಕೇತಿಕ್ ಜಾವನ್ ಘೆತಲಾಂ, ಆನೀ ತ್ಯಾ ವೊಲತೆರಾಚೆರ್ ಬಸತಾ ಪೊಣಜೊ, ಆನೀ ಥೊಡೆಚ್ಚ್ ದಿಸಾಂನಿ ತೊ ಅಂತರಲೊ. ಉಪರಾಂತ್ ತ್ಯಾ ವೊಲತೆರಾಚೆರ್ ಬಸಲೊ ಆಜೊ ಆನೀ ತೊಯೀ ಥೊಡೆಚ್ಚ್ ದಿಸಾಂನಿ ಅಂತರಲೊ. ಪಯಲೆಂ ಮತಿಂತ್ ಉದೆಲ್ಲೆಂ ಚಿಂತಾಪ್ ಉಪರಾಂತ್ ನಖ್ಖೆಂ ಜಾತಾನಾ ಮತೀಂತ್ ಭಿರಾಂತ್ ಉಭಜಾಲಿ. ಕಾಂಯ್ ಅಪುಣ್ ಯಾ ಅಪಣಾಚೊ ಪೂತ್ ತ್ಯಾ ವೊಲತೆರಾಚೆರ್ ಬಸಲೊ ತರ್ ತೊವೀ ಮೊರತಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಭಿರಾಂತ್.

ದುಸರ್‍ಯಾ ಪಂಗತೆಂತ್ ಹೀ ಭಿರಾಂತ್ ಚಡ್ ಆನೀ ಚಡ್ ಧೊಸತಾ ದೆಕುನ್ ತೊ ಅಪಲ್ಯಾ ಪುತಾಚ್ಯಾ ಕಾನಸುಲಾರ್ ಏಕ್ ದಿತಾ ಆನೀ ವೊಲತೆರ್ ದೊಡುನ್ ದವರತಾ. ಪುಣ್ ಅಖೇರಿಚಿ ಪಂಗತ್ ಘೆವಯಾಂ;

ಹೀ ಭಿರಾಂತ್ ಬಾಪುಯ್ ಕವಿಕ್ ಧೊಸತಾ ಪುಣ್ ಪೂತ್ ಸಮಜುಂಕ್ ಸಕಾನಾ, ತೊ ತೆಚ್ಚ್ ವೊಲತೆರಾಚೆರ್ ಬಸುಂಕ್ ಆಯತೊ ಜಾತಾ. ಬಾಪುಯ್ ನಾಶಿಲ್ಲೆವೆಳಾರ್ ಚೊರಿಯೆಂತ್ ವಚುನ್ ಬಸೊಂಕ್ ವೆತಾನಾ ಬಾಪುಯ್ ಕವಿಚ್ಯಾ ಮತಿಂಚ್ ವಿಕಾಳ್ ಚಿಂತಪ್ ಯೆತಾ. ಆಪಲ್ಯಾ ವೊಲತೆರಾಕ್ ವಿಕುಂಕ್ ವಾ ಕೊಣಾಯಕಯ್ ದೀಂವಕ್ ಆಯತೊ ಜಾತಾ ಪುಣ್ ತಾಚೊ ಶೆವೊಟ್ ವೆಗಳೊಚ್ ಆಸತಾ. ಕೋಣಾಯಚ್ಯಾ ಘರಾಂತ್ ಕೊಣಾಕಯೀ ನಾಕಾ ಆಶಿಲ್ಲೊ ಜಾಣಟೊ ಮನೀಸ್ ತೊ ಸೊಧುನ್ ಆಸಾ ಆನೀ ಅಪಲಿಂ ಸೊಧನಾಂ ಚಾಲು ದವರತಾ.

ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆಕ್ ಕಾಣಿಯೆ ಭಾಯರ್ ಪಳೆಲ್ಯಾರ್ ಸಮಾಜಿಕ್ ಸ್ಥರಾಚೆಂ ಚಿಂತಾಪ್ ಹಾಂತುಂ ದಿಸತಾ. ಪೂತ್ ಮ್ಹಣಜೆ ಅಪಣಾಚೊ ಫಾಲೆಂ, ಆನೀ ಅಪಣಾಚೊ ಭರವಸೊ. ಅಜೊ ವ ಪೊಣಜೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸಂಪೊನ್ ಗೆಲ್ಲೊ ಕಾಳ್ ವಾ ಆಜ್ ಚಲಾನಾತಲ್ಲೆಂ ನಾಣೆಂ ದೆಕುನ್ ತಾಕಾ ಮೋಲ್ ನಾ. ಆನೀ ಆಜ್ ಆಮಚ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಮೆಟಾಂ ಮೆಟಾಂನಿ ಜಾಣಟ್ಯಾಂಚಿಂ ಆಶ್ರಮಾಂ ಚಡಲ್ಯಾಂತ್ ತರ್ ಹೆಚ್ಚ್ ಚಿಂತಪಾಕ್ ಲಾಗುನ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿಂತಾಪ್ ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆಂತ್ ಆಟಾಪುನ್ ಆಸಚೆಂ ಅಪುರ್ಭಾಯೆನ್ ಕವಿನ್ ಉತರಾಯಲಾ.

ಕವಿ ಬಾಬ್ ಅರುಣ್ ಸಾಖರ್‌ದಾಂಡೆ ಕವಿತೆಂತ್ ಜಿತ್ಲೊ ಸೊಂಪೊಗಿ ತಿತ್ಲೊಚ್ ವೆಕ್ತಿತ್ವಾಂತ್ ಸಯ್ತ್ ಸಾದೊ ಆನಿ ಮೊವಾಳ್. ಮನ್ಶಾಮೋಗ್ ಆನಿ ಎಕಾಮೆಕಾ ಗವ್ರವ್ ದಿಂವ್ಚೊ. ಪುಣ್ ಚಿಂತ್ಪಾನ್ ತಿತ್ಲೊಚ್ ಗುಂಡಾಯೆಚೊ ಆನಿ ದೂದ್ ನದ್ರೆಚೊ ವೆಕ್ತಿ. ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂಕ್ ಪರತ್ ಪರತ್ ವಾಚುಂಕ್ ತಶೆಂಚ್ ತಾಚೆರ್ ಅಭ್ಯಾಸ್ ಕರುಂಕ್ ಆಸಕ್ತ್ ಯೆತಾ. ಎಕಾ ಬರ್ಯಾ ಕವಿಚಿಂ ಮೂಳ್ ಲಕ್ಷಣಾಂ ಹಿಂಚ್ ಜಾವ್ನಾಸಾತ್.

ದೇವ್ ಬರೆಂ ಕರುಂ,
- ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್

[ಹೆಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಲೇಖನ್ 2019 ಇಸ್ವೆಚ್ಯಾ ದಸೆಂಬ್ರ್ 1 ತಾರಿಕೆರ್ ಮುಂಬಂಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಂದಿವಲಿಂತ್ ಚಲ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಕವಿತಾಪಾಠಾಚೆರ್ ಬಾಯ್ ಲಿನೆಟ್ ದಿ’ಸೋಜಾನ್ ವಾಚ್ಲಾಂ]

[कविता अध्ययन]: बाब अरूण साखर‌दांडे आनी तांच्यो कविता

समाज, लोक आनी कवी [कवितापाठ: कवी बाब अरूण साखर‌दांडे, विशलेषण: वल्ली क्वाड्रस]

’Society finds its actual life in literature’ बेलिन्सकिच्या उत्रांनी सुर्वात कर्ची तर ’एका समाजेचें नीज जिवीत आसता त्या समाजेच्या साहित्यांत. हेच चिंत्पाक मुखारून नामणेचो बरयणार सल्मान रशदी अशें सांग्ता; ’साहित्य एक मात्र सुवात जावनासा, कंय आमच्या तकलेंच्या रहस्यांनी आमी सर्व संग्तेंचेर सर्व रितिंनी उलंवचे ताळे आयकुव्येता’. अशें पळेल्यार साहित्य आनी समाज विविंगड करून पळेवंक जायना. एका समाजेचें प्रतिभिंब व पड‌बिंब जावनासा त्या समाजेचेंतलें सहित्य. एका समाजेक जागृत मत दिंवचेंच साहित्य. आनी एका समाजेक शांततेची नीद दिंवचेंय साहित्य. पूण हांगासर ती नीद आळसायेची न्हय बगर समधानेची, तृप्तेची.

समाज म्हळ्यार भांदपां न्हय, इमारतां न्हय, रावळेरां न्हय, बंगले न्हय, गुडसुलां, जोपडिंय न्हय. समाज म्हळ्यार वेवेगळ्या रितीन चिंतलेल्या लोकांनी जियेंवची सुवात. हांगासर ’वेवेगळो’ म्हळ्ळो सब्ध महत्वाचो, जशें वेवेगळ्या स्वभावाचो, वेवेगळ्या कालेतिचो, वेवेगळ्या जिनोसाचो तशेंच वेवेगळ्या नमून्याचो. हांगासर धर्म, जात, कुळी, कात, पात्येणी सयत वेवेगळे; जशें न्हेसप, खाण आनी पियोणे वेवेगळें. पूण ह्या वेवेगळ्या वर्गाच्या व प्रकाराच्या मनशाचें जेराल जावन रगत तांबडें, श्वास सेंवो नाकांत‌च, खाण सेंवचें तोंडांत‌च, पळेंवचें दोळ्यांनिंच आनी आयकुंवचें कानांनिंच. सर्वांक आसचें काळीक एक, मत एक पूण मतिंत चिंत्नां मात अनेक. ह्या अनेक चिंत्नांक लागून वेवेगळे आचार-विचार एका समाजेंत सहज. हाकाच म्हणचें विभिन्नता. आनी ह्या विभिन्नतेंत एकल्याचे विचार दूसऱ्याक आवडतात वा ना तें त्या त्या मनशांचेर होंद्वोन आसता.

हांगासर समाज, लोक आनी साहित्याचो उल्लेक कित्याक म्हळ्यार, एक कवी म्हळ्यार हेच व असल्याच समाजेंतलो मनीस. जशें हेर मनीस आसा तसोच होय वेगळोच. फरक इतलोच; कवी मातशें गुंडायेन पळेवंक सक्ता जें सामान्य मनीस चिंतुंक सकाना. देकून जाणारी सांग्तात ’रवीन देकानासचें कवीन देकलें’. हांगासर रवी म्हळ्यार सूऱ्यो. हेच इराद्यान कवी मात्र दऱ्याच्या गरबांत उडकी मारुंक सक्ता, सूऱ्याच्या किरणांक मुटिंत भांदुंक सक्ता. आनी जेदनां एक कवी आपल्या विशिश्ट नद्रेच्या सक्तेन एका समाजेची सावळी जावंक सक्ता, तेदनां त्या समाजेच्या हऱ्येका बऱ्या-वायटाचो अनभव करुंक सक्ता मात्र न्हय, समाजेंतल्या मनशांच्या एकेका उस्वासाचें स्पंदन करुंक लाग्ताना ताच्या कवितेंत फकत उत्रां न्हय बगर जिवसाण आसता. कवी बाब अरूण साखर‌दांडे एक असलोच कवी, जो समाजेच्या काळजाच्या एकेका उडियेक पार्किल्लो आनी ताका स्पंदन केल्लो. हें ताचीं एकेक कविता गवाय दितात.

दार उगडेंच आसा

कोणें तरी दार वाजयलें
म्हूण हांवें दार उगडलें

पळयल्यार
दारार उभें आसलें सूख
सुखान म्हळें
हांव भितर येंव?

हांवें घरांत भितर नदर मारली
इतलीं वर्सां म्हगेर अशिल्लें दूख
दुकां गळयात भितोडे उभें आसलें

हांवें सुखाक म्हळें
इतलीं वर्सां म्हगेर आशिल्ल्या
दुखाक हांव कसो धांवडांव?

सुखान म्हळें,
पळय विचार कर
हांव परत येन ना येन

तेन्नासावन हांव बावडो
हुंबऱ्यार ओभो आसां
भायर भितर पळयत

[२००२ इस्वेंत बरयिल्ली ही कविता ’कावळ्याचें श्राद्द’ बुकांतली]

भोव थोड्या उत्रांनी एक ल्हान काणी ताणें सांगल्या आनी ही काणी न्हय, समाजेच्या जायत्यांची जिणी न्हय? कितलो लोक अजून सुखाक व्हळकना, फकत अपूण आनी अपलें दूक म्हणून दीस काडून आसा. हांगासर भोव विडंबनात्मक रितीन कवीन स्वता घरा येवन घरा भितर रीग मेळनासताना पाटीं गेल्ल्या सुखाक राकून अपलें आवक खर्चुंचें चित्रण अपुर्भयेन दिलां तें पळेव्येत.

हेच जाम्यांतली अन्येक कविता अशी आसा

माकडाचे दांत

खूब गर्दी जमिल्ली
स्टेजीर चडून एक वाक्य उलवपाची सर्त आसली
हांव स्टेजीर चडलों
हांवें म्हळें, हांव सकाळीं थोंड धुयतां
दुसरो स्टेजीर चडलो
ताणें म्हळें, हांव रातचो तोंड धुयतां
तीसऱ्यार म्हळें, हांव दनपाराचो तोंड धुयतां
चवत्यान म्हळें, हांव सांजेचो तोंड धुयतां
सव्यान म्हळें, हांव तोंड धुवपाक सकाळाचो बाऱ्यात वतां
सातव्यान म्हळें, हांव बारा तारखेक तोंड धुयतलों
आटव्यान म्हळें, तोंड केन्ना धुवपाचें तें
अजून हांवें थरांवंक ना
आनी एकलो स्टेजीर चडलो
ताणें म्हळें, हांव केन्नाच तोंड धुयना

हांवें ताचें तोंड उगडलें आनी दांत पळयले
सामको धवेफुल्ल

हांवें ताका कुशीक व्हेलो आनी विचारलें
तूं तोंड केन्नाच धुयना आनी
दांत कशे धावेफुल्ल?
ताणें विचारलें, माकड केन्ना तोंड धुयता?
हांवें म्हळें, ना
ताणें म्हणलें, माकडाचे दांत कसे धवेफुल्ल?
हांवें म्हळें, बरोच हुशार दिसता मरे
कितें करता?
तो हांसलो आनी ताणें म्हळें, पीएच‌डी करतां
हांवें म्हळें, विशय कितें?
ताणें म्हळें, माकडाचे दांत

ह्या कवितेंत आसची गुंडाय पळेया, आज‌काल पिएच‌डी एक फ्याशन जालां. विशय कसलोय जांव पूण दोतोर म्हळ्ळो सब्ध नांवाक चिडकल्यार जालें. ही कविता कांय ल्हान काणी सांगाना बगार लिसांव शिकयता न्हय?.

कावळ्याच्ं श्राद्द बुकाक २०१० इस्वेचो साहीत अकाडेमिचो पुरसकार लाभला.

पूण आमच्या कवितापाठाक आमी घेत‌ल्लो बूक जावनासा ’मोग किनारी’.

मोग किनारी

दऱ्यावेळेरी
काळजा देगेरी
ऊड गो बळारी
मोग किनारी

तना तनेरी
दोळ्या दोळेरी
नदर पेल्यारी
मोग किनारी

पावसा झडेरी
उतरां मोनेरी
थेंब्या थेंब्यारी
मोग किनारी

सपणा कडेरी
दुखां सुखेरी
जिणें वाठारी
मोग किनारी

उदका केणोरी
चान्नें कणेरी
मळबा देंठारी
मोग किनारी

फाल्यां पारारी
कोंब्या सादारी
ओंठ ओंथारी
मोग किनारी

ह्या कवितेच्या एकेका कडव्यांक घेतलें तर, उत्रांक सोधीत संगीताचे एकेक सूर पाटलाव कर्तात अशें भगता. उत्रां उत्रांनी प्रासांच्या सजवणेंत संगीताचे एकेक सूर न्हासचें पळेव्येता. पूण कवितेच्या नद्रेन पळेताना एकेक कडवेंनी एकेक काणी लिपून आसची आमी पळेव्येत. कविता म्हळ्यार काणी सांगची कला न्हय, कविता म्हळ्यार खबर दिंवची न्हय, कविता हुमीण न्हय, गाद न्हय, फोकणां न्हय. कविता कविताच जावनासाजय. कोणाक मिसतेरापरीं दिसूं आनी कोणाक लिसांवापरीं भगूं.

बाब अरूण साखर‌दांडे निवृत प्रिन्सिपाल. तो वृत्तेन शिक्षक जावनासलो देकून ताच्या कवितेंनी नयतीक चिंत्पाक चडीत गुमान दिल्लें दिसून येता. ही ताच्या कवितेचें खाशेलेंपण सयत आसुव्येता. पूण सर्व कविता तश्यो नांत. ही कविता घेव्यां;

पोले गोरे गोरे

पोले गोरे गोरे
आनी दोळे काळे काळे
मोगरेचे कळे कशे
रातीं फुलिले

कमर मोडी मोडी
आनी पदर वाऱ्यार सोडी
कुडींतुले प्राणू सयबा
मळबा हुबिले

ओंटू दोडी दोडी
आनी मोसंबीच्यो फोडी
अमुरपिको आंबे सायबा
कोणी खायिले

नदर वोली वोली
आनी काळीज सोली सोली
मरणां सात भोगून
पुनर्जल्म येतिले

फागुराच्यो राती
आनी जोगुलांच्यो वाती
आसुरेचें रूप देखून
देवू भुलिले

आयलेवार पयणारी.कोम‌चेर पर्गट जाल्ली ’हो चंद्र तुजो’ कविता घेव्यां

हो चंद्र तुजो
तो सूऱ्यो म्हजो
तें मळब तुजें
तो दऱ्यो म्हजो

तीं नेखेत्रां तुजीं
ही धर्तरी म्हजी
हीं सगळीं फुलां तुजीं
हीं सगळीं झडां म्हजीं

ह्या तळ्यांतलीं सगळीं साळकां तुजीं
ह्या तळ्यांतलें सगळें उदक म्हजें
म्हज्या काळजांतलीं कवनां तुजीं
तुज्या दोळ्यांतलीं सपणां म्हजीं

अयेच्च्या! आनी जांव कोणाचो?
तूं तरी कोणाचें गो?

ही कविता सोंपी दिसत पूण समाजेचें विडंबन ह्या कवितेंत ना? देकून सांगलें हो कवी समाजेच्या नाडी नाडिंक पार्किल्लो कवी. हिपोक्रेत‌पण, मुखोटेंपण, दोडेंपण हरेक रितिचो डोंग आनी अविचार समजल्लो कवी देकून ताचीं एकेक कविता ह्या समाजेची सावळी कशीं दिसतात.

वाटे वयलीं झडां

तूं हे वाटे वयल्यान गेलां
हें म्हाका कशें कळटा सांगू?
अगो
तूं वता तशीं तुजे वाटे वयलीं झडां
फुलता वतात
आनी त्या फुलांचो गंध घेतां
हांव पावलां मारीत आसतां
तुजे फाटल्यान
पूण आज इतल्या वर्सांनी
म्हाका दुबाव येंवक लागला
तूं खंय तरी नाच्च जालां
आनी
हांव पिसो कसो भेंवतां म्हूण
म्हाका हांसत
म्हजीं कांकणां करीत
एकामेकांक खुणायत
हांव हे वाटेन येतां म्हूण
फुलता मुगो तीं
वाटे वयलीं झडां?

ही कविता एक रम्य कविता पूण ह्या रम्यतेच्या सावळेची वयचारिकता पळेया. बाब अरूण साखर‌दांडेच्या कवितेंनी म्हाका पार्कुंक मेळची पयली विशय ताची वयचारीन नदर. कसल्याय प्रकाराच्या कवितेंनी सयत तो अपली वयचारीक चिंत्पाक भर्शिता आनी वाचुंक सोंपी लागत पूण वाचून जातच परत परत मतिंत उदेवन येंवचीं तीं सुंदर रुपणीं खरिंच कवितेच्या गुंडायेक गवय दितात अशें भग्ता.

भेट

हांवें कांय थरावंक नासलें
तरी हांव हांगा पावलों
तुवें कितें थरायिल्लें
हांव नकळों
तरी तूंय बी हांगाच पावलें

पांच वोळिंची ही कविता एका अर्थान भोव सादी दिसत. पूण परत ह्या कवितेच्या गुंडायेक पळेल्यार कवितेंत हांव आनी तूं दोन इमाजी आसात तर‌यी कवितेंत सावळिरुपान उभी आसा व्हड इमाज, जी उत्रांनी खंयचर‌यी नातली जावनासा ’विधी’ वा ’निर्मोणे’ न्हय?

जिवीत

हांव हांसलों
हांव हांसतां तें पळेवन
तूंय बी हासलें
हांव फसलों
आनी तूंय भी फसलें

ही गजाल हांवें
आमच्या बायक सांगली
तेन्ना तेंय भी हासलें

अगो, हेंय बी फसतलें दिसता
आनी आपल्या वांगडा
अनीक एकट्या बावड्याक
फसयतलेंशें दिसता

ह्या कवितेन वाचप्याक चिंतुंक कर्चेंच अखेरिच्या दोन वळिंनी.

ह्या जम्यांत जायत्यो कविता रम्य चिंत्पाच्यो, पूण रोम्यांटिसिसम वर्गाच्यो म्हणुंक जायनांत. हांतूं वयचारीक लेक, नयतीक सार, लिसांवाचो मेल सर्व आसा. देकून ह्यो कविता वाचुंक सलीस आनी आटोव कर्चो तर जाय तितलें चिंतप ह्या कवितेंनी आमी पार्कुव्येत.

मळब

कमरे मेरेन पाविल्ल्या
तुज्या दाट केसांतल्यान
अळंग हात भोंवडायताना
हांवें तुका म्हणिल्लें
तूं केन्नाच केंस कापूं नाका.
तेन्ना तुवें म्हळें
’दार दिसा न्हाताकच
तूं म्हजे केंस बळयतलो तर?’
हांवें म्हळें
’तांतून कितें?
म्हाका काळ्या कुंपारात्सून
काणी फिरोवन पावस झडोवचो अशें दिसता
आनी आमशे रातीं
काळ्या मळबांतलीं नेखेत्रां वेंचून
तुज्या केसांत माळचीं
अशें दिसता.

पयर कितल्या वर्सांनी
तुजे कापिल्ले केंस पळेवन
म्हजे सगळें मळबूच
रितें जाल्ले वरी दिसलें
ना कुपां
ना नेखेत्रां
आनी पावस?

प्रितुमेच्या मोळबाक, सूऱ्याक, चंद्राक अपल्या घरांत हाडची, तेंय एकाच वेळार घरांत हाडून बसंवची श्याथी एका कवीक नासताना आनी कोणाक आसुंक साध्य?

’सुक्ती भर्ती’ कविता विशलेशणांच्या बुकांत केल्लें विशलेषण ह्ये परीं आसा;

काळ आज आनी फालें (कविताविश्लॆषण, कवि: बाब अरुण साखर्‌दांडे)

मनीस संघ जीवि जावनासा देकुन तो एकलोच जियंवक सकाना. आनी जेदनां ताका हेरांचि गरज दिसता. अपलिं पेलिं ताका गरजेचिं म्हण दिसता. ऎक सांगणि आसा; 'Through others we become ourselves.' जेदना मनीस हेरांक अपणापरिं लेकता तेदना तो मनीस सादो मनीस न्हय म्हा-मनिस जाता; 'When we seek to discover the best in others, we somehow bring out the best in ourselves.' म्हळ्ळेले एका सांगणेपरिं.

मदर तेरेजाच्या उतरांनि सांगचें तर; 'Some people come in your life as blessings. Some come in your life as lessons'. म्हज्या भुरग्यापणार आयकाल्लि ऎक काणि अशि आसा; एका घरांत एक बापुय, ताच्या कामाच्यांक आपवन म्हणतालो कंय; ’अळे, म्हजो बापुय मातारो जाला देकुन ताका तुमि मातियेच्या मालतेंत जेवण दिंवचें, आनी ताणें जेवण जेवतच ती मालति भायर उडवंचि’. हें आयकुन कामाच्यांनि सदांय त्या जाणत्याक मालतेंत जेवण दींवक तशेंच तो तें जेवल्ल्या उपरांत मालति भायर दवरचि सवय सुरु केलि. थोडे दिसा उपरांत कामाच्यांनि पारकिलें, त्या जाणत्याचो नातु त्यो मालत्यो जमयित्त आसल्लो देकुन कामाच्यानी वचुन धनियालागिं ही गजल कळयिलि. तेदनां धनियान अपल्या पुताक आपवन ह्यॆ विशयांत सवाल करताना तो म्हणालो; ’पप्पा, आज तुवें तुज्या पप्पाक जेवण दिल्लेपरिं फाल्यां म्हाकाय तुका जेवण दींवक पडता देकुन ह्यो मालत्यो जमवन दवरतां’

मदर तेरेजाचें अनयॆक सांगप आसा; 'The most terrible poverty is loneliness. and the feeling of being unloved'; म्हणजे, एक्सुरपण आनी कोणाय थावन मॊग मेळाना म्हळ्ळें चिंतप चड भिरांकुळ दुबळिकाय मनशापणाचि. ही वयलि एक नयतिक काणि, पुण अमच्या जिणयेंत सयत लागु जांवचेतसलि. मनीस स्वारथी चिंतपाचो देकुन केदनांय ’अपुण, अपणाचें, अपणाखातिर, अपलेंच’ म्हणुन धांवणि मारता. पुण ताच्या जिणयेचो शेवट कसलो म्हळ्ळें विधिन एदोळच्च निरणय केल्लो आसता. पुण कळताना वॆळ उतरता. आनी हें चिंतप ह्यॆ वोल्तेर कवितेंत अपुरभायेन दिसता;

’म्हज्या घरांत ऎक पोर्णें वोल्तेर आसा
पय्लिं म्हजो पण्जो त्या वोल्तेरार बस्तालो
ऎक दीस तो त्या वोल्तेरार बशिल्ले कदेन मेलो
मागीर म्हजो आजो वोल्तेरार बस्तालो
तॊय बि ऎक दीस तसोच मेलो
मागीर त्या रिकाम्या वोल्तेरार
म्हजो बापुय बसुंक लाग्लो
तॊय बि अव्चित मेलो
वोल्तेराचेरूच
ह्या वोल्तेराचो म्हाका आतां भंय दिस्ता
हांव त्या वोल्तेरार केन्नांच बसना

पुण कांय दिसां पय्लिं पळेत जाल्यार
म्हजो पूत त्या वोल्तेरार बस्ला
हांवें ताच्या कान्सुलार ऎक दिलें
आनी वोल्तेर दोडुन दवर्लें

पुण हांव ना-सो पळेव्न
तो ल्हवूच वोल्तेरार बस्ता
आतां ह्या वोल्तेराचें हांव कितें करुं?
तुम्कां बि जाय वोल्तेर?
तुम्गेर बि आसा कोण जाण्टो मनीस
नाका आशिल्लो?’

तीन पंगतेचि ही कविता ऎक काणि सांगता, पुण जिणि आटापचि काणि, कांय असल्यो काणयो अमच्या समाजेंत आमि जायत्यो पळेतांव आनी पळेवन आसांव. मनीस अपलि धाखवपाचि जिणि ऎक आनी जियेंवचि जिणि अनयॆक करुन जियेता. चिंतुंक कोणाकच्च वॆळ ना. वॆळ आसल्यारी सयरण ना.

ह्या कवितेंत सयत पयल्या पंगतेर काणि सुरुवात जाता, एका वोलतेराक सांकॆतिक जावन घेतलां, आनी त्या वोलतेराचेर बसता पोणजो, आनी थोडेच्च दिसांनि तो अंतरलो. उपरांत त्या वोलतेराचेर बसलो आजो आनी तोयी थोडेच्च दिसांनि अंतरलो. पयलें मतिंत उदेल्लें चिंताप उपरांत नख्खें जाताना मतींत भिरांत उभजालि. कांय अपुण या अपणाचो पूत त्या वोलतेराचेर बसलो तर तोवी मोरतलो म्हळ्ळि भिरांत.

दुसया पंगतेंत ही भिरांत चड आनी चड धोसता देकुन तो अपल्या पुताच्या कानसुलार ऎक दिता आनी वोलतेर दोडुन दवरता. पुण अखॆरिचि पंगत घेवयां;

ही भिरांत बापुय कविक धोसता पुण पूत समजुंक सकाना, तो तेच्च वोलतेराचेर बसुंक आयतो जाता. बापुय नाशिल्लेवेळार चोरियेंत वचुन बसोंक वेताना बापुय कविच्या मतिंच विकाळ चिंतप येता. आपल्या वोलतेराक विकुंक वा कोणायकय दींवक आयतो जाता पुण ताचो शेवोट वेगळोच आसता. कॊणायच्या घरांत कोणाकयी नाका आशिल्लो जाणटो मनीस तो सोधुन आसा आनी अपलिं सोधनां चालु दवरता.

ह्या कवितेक काणिये भायर पळेल्यार समाजिक स्थराचें चिंताप हांतुं दिसता. पूत म्हणजे अपणाचो फालें, आनी अपणाचो भरवसो. अजो व पोणजो म्हळ्यार संपोन गेल्लो काळ वा आज चलानातल्लें नाणें देकुन ताका मॊल ना. आनी आज आमच्या समाजेंत मेटां मेटांनि जाणट्यांचिं आश्रमां चडल्यांत तर हेच्च चिंतपाक लागुन म्हळ्ळें चिंताप ह्या कवितेंत आटापुन आसचें अपुर्भायेन कविन उतरायला.

कवि बाब अरुण साखर्‌दांडे कवितेंत जित्लो सोंपोगि तित्लोच वेक्तित्वांत सय्त सादो आनि मोवाळ. मन्शामॊग आनि एकामेका गव्रव दिंव्चो. पुण चिंत्पान तित्लोच गुंडायेचो आनि दूद नद्रेचो वेक्ति. ताच्या कवितेंक परत परत वाचुंक तशेंच ताचेर अभ्यास करुंक आसक्त येता. एका बर्या कविचिं मूळ लक्षणां हिंच जाव्नासात.

दॆव बरें करुं.
- वल्ली क्वाड्रस

[हें अध्ययन लेखन २०१९ इस्वेच्या दसेंबर १ तारिकेर मुंबंयच्या कांदिवलिंत चल‌ल्ल्या कवितापाठाचेर बाय लिनेट दी’सोजान वाचलां]

ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್