ಪಯ್ಣಾರಿ.ಕೊಮ್ Poinnari.Com: Konkani Research, Konkani Study, Progressive Konkanni Literature, Konkani Writing, Konkani Poetry, Creative Writing, Konkani Books, Konkani Association, Konkani Work, Fiction Writing, Poetry Criticism, Poetry Contests, Writing C

ಕವಿ ಆನಿ ಹಕ್ಕ್-ಮಾನ್ - 3.

ರಮೇಶ್ ಬಾಬ್ ವೆಳುಸ್ಕಾರ್ ಸ್ಮಾರಕ್ ಮಯ್ನ್ಯಾಚಿ ಕವಿತಾ

ಪಾವ್ಸ್ ಘೊಗ್ಯಾಂನಿ ಪಡ್ಟಾ. ಜಳಾಮಳಾಕ್ ಉದಕ್ ತುಂಬೂನ್ ಉರಿಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಹುಂವಾರಾಚಿ ಪರ್ಸ್ಥಿತಿ ನಿರ್ಮಾಣ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ. ಅಶಾ ಹ್ಯಾ ವಾತಾವ್ರಣಾಂತ್ 'ಹುಂವಾರ್' ಹಿ ಹ್ಯಾ ಮ್ಹಯ್ನ್ಯಾಚ್ಯಾ ಕವಿ ಹಕ್ಕ್ ಮಾನ್ ಸರ್ತೀಚಿ ಜೈತಿವಂತ್ ಕವಿತಾ ಎಕಾ ವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಹುಂವಾರಾಚೆಂ ದರ್ಶನ್ ಘಡಯ್ತಾ.

ಮನ್ಶಾಚೊ ಲೊಭ್ ಆನಿ ಪರ್ಯಾವರಣ್ ನಾಶ್ ಹೆ ಪರ್ಸ್ಪರ್ ಸಂಬಂದೀತ್ ಪ್ರಸ್ನ್ ಜಾಂಚೊ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಗ್ರಹಾಚೆರ್ ಹಾನಿಕಾರಕ್ ಪರಿಣಾಮ್ ಜಾಲಾ. ಗಿರೆಸ್ತಕಾಯ್, ಸತ್ತಾ ವಾ ಸಂಪ್ತ್ತೀಚಿ ತೀವ್ರ್ ಇತ್ಸಾ ಆನಿ ಲೊಭಾಕ್ ಲಾಗೂನ್ ದೀರ್ಘಕಾಳಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಪರಿಣಾಮಾಂಚೊ ವಿಚಾರ್ ಕರಿನಾಸತನಾ, ಸೈಮೀಕ್ ಆಸ್ತಿಚೆಂ ಶೊಶಣ್ ಥಾಂಬ್ನಾಸತನಾ ಚಾಲು ಆಸಾ. ಮನ್ಶಾಚ್ಯಾ ಲೊಭಾಚೆಂ ಎಕ್ ಮುಖೆಲ್ ಪ್ರಕ್ಟೀಕರಣ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸಾಧ್ನಸಂಪ್ತ್ತೀಚೊ ಚಡ್ ವಾಪರ್. ಸಮಾಜ್ ಆನಿ ಅರ್ಥವೆವ್ಸ್ಥಾ ಜಶಿ ಜಶಿ ವಾಡ್ಲಿ ತಶಿ ತಶಿ ವಸ್ತು ಆನಿ ಸೆವಾ ಹಾಂಚಿ ಮಾಗ್ಣಿ ವಾಡ್ಲಿ. ಹಾಕಾ ಲಾಗೂನ್ ಜೀವಾಶ್ಮ್ ಇಂಧನ್, ಖನಿಜಾಂ, ಲಾಂಕೂಡ್ ಹಾಂಚೆ ಮರ್ಯಾದೀತ್ ಸಾಂಠೆ ಉಣೆ ಜಾಯ್ತ್ ಆಸಾತ್. ಹ್ಯಾ 'ಗ್ಲೊಬಲ್' ಪರಿಣಾಮಾಂಚೆಂ ಪಡ್ಬಿಮ್ಬ್ 'ಲೊಕಲ್' ಪಾವಂಡ್ಯಾಚೆರ್ ದೊಳ್ಯಾಂಮುಖಾರ್ ದಿಸ್ತಾ ಪೂಣ್ ತೆಂ ಪ್ರಭಾವೀಪಣಾನ್ ವ್ಯಕ್ತ್ ಕರೂಂಕ್ ಕವೀಚೆಂ ಮನ್ ಆನಿ ಪ್ರತಿಭಾ ಲಾಗ್ತಾ.

ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಮುಖಾರ್ ಶೆತ್
ನದರ್ ಪಾವ್ನಾ ಇತ್ಲೆಂ
ಬೈಲಾಂಚ್ಯಾ ಮಾನೆರ್ ದವ್ರೂಂನ್ ಜುಂ
ತೊ - ಒಡ್ಟಾ ನಾಂಗರ್
ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಮುಖಾರ್ ರಾನ್
ನದರ್ ಪಾವ್ನಾ ಇತ್ಲೆಂ
ತೊಡ್ಟಾ ಝಾಡ್ ಆರ್ಪಾರ್
ತೊ - ಕುರಾಡೀಚಿ ಧಾರ್

ಕುರಾಡೀಚಿ ಧಾರ್ ಆಶಿಲ್ಲಿಂ ಕವೀಚಿಂ ಧಾರ್ದಾರ್ ಉತ್ರಾಂ ಸುರ್ವೆಚ್ಯಾಚ್ ಒಳೀಂನಿ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಚೆಂ ಕಾಳೀಜ್ ಚಿರೂನ್ ಉಡಯ್ತಾ. ಕವೀಚ್ಯಾ ಉತ್ರಾಂತಲಿ ಉತ್ಕಟಾಯ್ ಅಣ್ಭವಚೆ ಖಾತೀರ್ ಸಂವೆದನಶೀಲ್ ಮನ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ, ಪೂಣ್ ಜಾಂಚಿಂ ಮನಾಂ ಭೌತಿಕ್ ಸುಖಾಂಚ್ಯಾ ಖಿಣ್ಯಾಳ್ಯಾ, ಭೊಗ್ವಾದಿ ಅಟ್ಟಾಹಾಸಾನ್ ನಿಬರ್ ಜಾಲ್ಯಾಂತ್ ಅಶ್ಯಾ ಲೊಕಾಂಚ್ಯಾ ಹಾತಾಂತ್ ಸತ್ತೆಚ್ಯೊ, ನಿರ್ಣಯ್ ಘೆವ್ಪಾಚ್ಯೊ ಚಾವ್ಯೊ. ದೆಖೂನ್ ರಾನಾಂ ಕಾಪೂನ್ ಪರ್ಯಾವರಣ್ ಯಂತ್ರಣಾ ನಶ್ಟ್ ಕರಪ್ ಆನಿ ಜೈವ್ವಿವಿಧತಾಯೆಚೆಂ ಸಾಸ್ಣಾಂಚೆಂ ಲುಕ್ಸಾಣ್ ಕರಪ್ ಹೆಂ ಸದಾಂ ಕಾಳ್ ಫಾಯ್ದ್ಯಾಚ್ಯಾ ಸೊದಾಂತ್ ಆಶಿಲ್ಲ್ಯಾ ಅಲ್ಪಬುದ್ದೀಚ್ಯಾ ಜಾಳ್ಣದಾರಾಂಕ್ ಕಶೆಂ ಸಮ್ಜಾವಚೆಂ ಹ್ಯಾ ವಿಚಾರಾನ್ ಕವಿ ಖಂತಿ ಜಾತಾ ಆನಿ ಸ್ವತಾಚಿ ವೆದ್ನಾ ಉಕ್ತಾಯತಾ,

ಮಳಬ್ ಫುಟ್ಟಾ ಆಂಗಭರ್...
ಘಾಮಾಚೊ ಪಾವ್ಸ್ ದಂವ್ ಜಾವ್ನ್
ಸುಯೆಚ್ಯಾ ತೊಂಕಾಯೆದಿ ರಿಮ್ಝೀಮ್
ದೆಂವ್ತಾ ನಾಂಗ್ರಾರ್, ಕುರಾಡೀಚೆ ಧಾರೆರ್

ಕವೀಚೆಂ ಕಾಳೀಜ್ ರಡ್ಟಾ. ಅಜ್ಞಾನ್, ಅಲ್ಪಕಾಳಾಚೆ ವಿಚಾರ್, ಸೈಮಾಕಡೆನ್ ಪರ್ಕೀಪಣ್, ದೀರ್ಘಕಾಳ್ ಟಿಕಾವೂಪಣಾಪರಸ್ ಮನ್ಶಾಚ್ಯೊ ತಾತ್ಕಾಳ್ ಗರ್ಜೊ ಆನಿ ಇತ್ಸಾ ಹಾಂಕಾಂ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯ್ ದಿವ್ಪ್, ಫಕತ್ ಅರ್ಥೀಕ್ ವಾಡ್ ಆನಿ ಭೌತಿಕ್ ಸುಖ್ ಹಾಂಕಾ ಮ್ಹತ್ವ್ ದಿವ್ನ್ ಸಂಸಾಧನಾಂ ಉಣಿಂ ಕರಪ್ ಹೆಂ ಭಾಂಡವ್ಲಶಾಯಿ ಸಮಾಜಾಚೆಂ ಖಾಶೆಲಪಣ್. ಭಾಂಡವ್ಲಶಾಯಿ ಸಮಾಜಾಂತ್ ಅರ್ಥೀಕ್ ಅಸ್ಮಾನತಾಯ್ ದಿಸೂನ್ ಯೆತಾ, ತಾತೂಂತ್ ಗಿರೆಸ್ತಕಾಯ್ ಆನಿ ಸತ್ತೆಚಿ ಮಕ್ತೆದಾರಿ ಥೊಡ್ಯಾಚ್ ಲೊಕಾಂಚ್ಯಾ ಹಾತಾಂತ್ ಆಸ್ತಾ. ಪರ್ಯಾವರಣಾಚಿ ರಾಖಣ್ ಕರ್ಪಾಕ್ ವಾ ಪ್ರದುಶಣಾಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಉಣೊ ಕರ್ಪಾಕ್ ಸಾಧ್ನಸುವಿಧಾ ಆನಿ ರಾಜ್ಕಿ ಪ್ರಭಾವ್ ನಾಶಿಲ್ಲ್ಯಾ ಕುಶೀಕ್ ಕಾಡಿಲ್ಲ್ಯಾ ಸಮಾಜಾಂಚೆರ್ ವಿಪ್ರೀತ್ ಪ್ರಮಾಣಾಂತ್ ಪರಿಣಾಮ್ ಜಾವ್ಪಾಚಿ ಭಿರಾಂತ್ ಆಸ್ತಾ. ಹಾಕಾ ಲಾಗೂನ್ ಪರ್ಯಾವರಣೀಯ್ ಅನ್ಯಾಯ್ ನಿರ್ಮಾಣ್ ಜಾತಾ ಆನಿ ಸಮಾಜೀಕ್ ಅಸ್ಮಾನತಾಯ್ ವಾಡ್ಟಾ. ಅಶೆ ಪರಿಸ್ಥಿತೀಂತ್ ಸಮಾಜೀಕ್ ಜಾಣೀವ್ ಜಾಗಿ ದವ್ರೂನ್ ಸಮಾಜಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಘಟ್ಕಾಂಚ್ಯಾ ಹಿತಾಚೊ ವಿಚಾರ್ ಜಾವಂಕ್ ಶಕ್ನಾ. ಕವಿ ನಿರ್ಶೆತಾ ಆನಿ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ದೊಳ್ಯಾಂಮುಖಾರ್ ಹ್ಯಾಚ್ ನ್ಹಯ್ ತರ್ ಫುಡ್ಲ್ಯಾ ಪಿಳ್ಗ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ನಾ ನಾಪಯ್ತ್ ಜಾವ್ಪಿ ಫುಡಾರಾಚೆಂ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಉತ್ರಾಂನಿ ಭಯಾನಕ್ ಚಿತ್ರ್ ರಂಗಯ್ತಾ.

ಪಾಣಿ ದೊಳ್ಯಾ ದೊಳ್ಯಾಂತ್
ದೊಳ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತ್ಯಾಚ್ ಪಾಣ್ಯಾಂತ್
ಆಭಾಸಿ ಸಪ್ನಾಂನಿ
ಆಯ್ಜೂಚ್ ಜೀವ್ ದಿಲೊ!

ಗಿರಾಯ್ಕವಾದ್ ವಾ ಕಂಝ್ಯೂಮರಿಝಮ್ (Consumerism) ಹೊ ಎಕ್ ನವೊ ರೊಗ್, ಜಾಚೊ ಉದ್ದೆಶ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಫಕತ್ ಸಂಸಾಧನಾಂಚೊ ಉಪ್ಭೊಗ್. ಭಾಂಡವ್ಲಶಾಯ್ ಗಿರಾಯ್ಕವಾದಾಚೆರ್ ಫುಲ್ತಾ. ತಿ ವಸ್ತು ಆನಿ ಸೆವಾ ಹಾಂಚೆ ಸತತ್ ಉತ್ಪಾದನ್ ಆನಿ ಉಪ್ಭೊಗಾಕ್ ಪ್ರೊತ್ಸಾಹನ್ ದಿತಾ. ಸತತ್ ಅರ್ಥೀಕ್ ವಾಡ್ ಆನಿ ಉಪ್ಭೊಗಾಚಿ ಹಿ ಚಾಲ್ ಸೈಮೀಕ್ ಸಂಪ್ತ್ತಿ ಆನಿ ಪರ್ಯಾವರಣ್ ಯಂತ್ರಣೆಚೆರ್ ದಬಾವ್ ಹಾಡ್ಟಾ. ತಾಕಾ ಲಾಗೂನ್ ಚಡ್ ಕೊಯ್ರ್ ನಿರ್ಮಾಣ್ ಜಾತಾ. ಹ್ಯಾ ಕೊಯ್ರಾಚ್ಯಾ ರಾಶೀಪೊಂದಾ ಚಿಡ್ಡೂನ್ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ಸಮಾಜಾಚಿ ತಾನ್ ಖಂಯ್ಚೊಚ್ ಪಾವ್ಸ್ ಪಯ್ಸ್ ಕರೂಂಕ್ ಶಕ್ನಾ. ಫುಡಾರಾಂತಲೆ ಮ್ಹಾಝೂಜ್ ಹೆಂ ಉದ್ಕಾಕ್ ಲಾಗೂನ್ ಆಸ್ತಲೆಂ ಅಶೆಂ ಭಾಕೀತ್ ಅನೆಕ್ ಪರ್ಯಾವರಣ್ ತಜ್ಜ್ಞಾಂನಿ ಕೆಲಾಂ. ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬದ್ಲಪಾಚಿ ಕಸ್ಲೀಚ್ ಸುಲೂಸ್ ಲಾಗ್ನಾ. ದೊಳ್ಯಾಂಕ್ ಉದಕ್ ಲಾವ್ಚೆಖಾತೀರ್ ವನ್ಮಹೊತ್ಸವಾಸಾರಕಿಂ ನಾಟ್ಕಾಂ ಕರ್ಚಿಂ ಪಡ್ಟಾತ್. ಅಶಾ ಹ್ಯಾ ದಾಂಭಿಕ್ ಸಮಾಜಾಂತ್ ಫಕತ್ ಪಯ್ಸೊ ಜೊಡಪ್ ಆನಿ ತೊ ಭೌತಿಕ್ ಸುಖಾಂಚೆರ್ ಮೊಡಪ್ ಹಾಚೆ ಪಲ್ತಡಿಂ ವಿಚಾರ್ ಜಾಯ್ನಾ.

ಅಸೊಯ್ ಎಕ್ ಪಾವ್ಸ್ : ಪೂಣ್ ತರೀಯ್ ತಾನ್ಸೊರ್
ಕಾಲ್ಚಿ ಖಬರ್ : ರಕ್ತಾಚೊ ಶಿಂತಾಡೊ ಉದ್ಕಾಖಾತೀರ್
ವನ್ಮಹೊತ್ಸವ್ : ಅಂದೂಯ್ ತ್ಯಾಚ್ ಫೊಂಡಾಂತ್ ನವೊ ಫಾಗೂರ್
ಗಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಗಾಂವ್ ತಳಾಕ್ ವ್ಹರ್ಪಿ:ಪಯ್ಶಾಂಚೊ ಹುಂವಾರ್

ಉಪ್ರೊಧಿಕ್ ಸುರಾಂತ್ ಹಿ ಕವಿತಾ ಸೊಂಪಯ್ತನಾ ಕವಿ ಸಮಾಜಮನಾಕ್ ಎಕ್ ಚಿಮ್ಟೊ ಕಾಡ್ಟಾ. ಪೂಣ್ ಗಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಗಾಂವ್ ತಳಾಕ್ ವ್ಹರ್ಪಿ ಪೈಶಾಂಚ್ಯಾ ಹುಂವಾರಾಚಿ ಜಾಂಕಾಂ ಪರ್ವಾ ನಾ ತೆ ಹ್ಯಾ ಹುಂವಾರಾಂತ್ ಆಪ್ಲಿಂ ತಾರ್ವಾಂ ಭೊವಂಡಾವನ್ 'ಜಲಪ್ರ್ಯಟನಾಚೊ' ಆನಂದ್ ಅಣ್ಭವತಲೆ. ನ್ಹಿದೆಚೆಂ ಸವಂಗ್ ಕರತ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ಕೊಣಾಚ್ಯಾನ್ ಜಾಗಂವ್ ಯೆತಾ?

- ಶೈಲೇಂದ್ರ ಮೆಹ್ತಾ

[ಕವಿತಾ] ಹುಂವಾರ್ (ಪ್ರಕಾಶ್ ದ. ನಾಯ್ಕ್)

ಹುಂವಾರ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಮುಖಾರ್ ಶೆತ್ ನದರ್ ಪಾವ್ನಾ ಇತ್ಲೆಂ ಬೈಲಾಂಚ್ಯಾ ಮಾನೆರ್ ದವ್ರೂಂನ್ ಜುಂ ತೊ - ಒಡ್ಟಾ ನಾಂಗರ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಮುಖಾರ್ ರಾನ್ ನದರ್ ಪಾವ್ನಾ ಇತ್ಲೆಂ ತೊಡ್ಟಾ ಝಾಡ್ ಆರ್ಪಾರ್ ತೊ - ಕುರಾಡೀಚಿ ಧಾರ್ ಮಳಬ್ ಫುಟ್ಟಾ ಆಂಗಭರ್... ಘಾಮಾಚೊ ಪಾವ್ಸ್ ದಂವ್ ಜಾವ್ನ್ ಸುಯೆಚ್ಯಾ ತೊಂಕಾಯೆದಿ ರಿಮ್ಝೀಮ್ ದೆಂವ್ತಾ ನಾಂಗ್ರಾರ್, ಕುರಾಡೀಚೆ ಧಾರೆರ್ ಪಾಣಿ ದೊಳ್ಯಾ ದೊಳ್ಯಾಂತ್ ದೊಳ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತ್ಯಾಚ್ ಪಾಣ್ಯಾಂತ್ ಆಭಾಸಿ ಸಪ್ನಾಂನಿ ಆಯ್ಜೂಚ್ ಜೀವ್ ದಿಲೊ! ಅಸೊಯ್ ಎಕ್ ಪಾವ್ಸ್ : ಪೂಣ್ ತರೀಯ್ ತಾನ್ಸೊರ್ ಕಾಲ್ಚಿ ಖಬರ್ : ರಕ್ತಾಚೊ ಶಿಂತಾಡೊ ಉದ್ಕಾಖಾತೀರ್ ವನ್ಮಹೊತ್ಸವ್ : ಅಂದೂಯ್ ತ್ಯಾಚ್ ಫೊಂಡಾಂತ್ ನವೊ ಫಾಗೂರ್ ಗಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಗಾಂವ್ ತಳಾಕ್ ವ್ಹರ್ಪಿ : ಪಯ್ಶಾಂಚೊ ಹುಂವಾರ್ ****** - ಪ್ರಕಾಶ್ ದ. ನಾಯ್ಕ್ [ಅಗೋಸ್ತ್, 2023]

	ಕವಿ ಆನಿ ಹಕ್ಕ್-ಮಾನ್
Kovi ani hokk-man - 3. Ramesh Bab Velluskar smarok Moineachi Kovita
Paus ghogeamni poddtta. Zollamollak udok tumbun uril'lean humvarachi porsthiti nirmann zal'lea. Oxa hea vatauronnant 'humvar' hi hea mhoineachea kovi hokk anni man sortichi zoitivont kovita eka vegllea humvarachem dorxon ghoddoita. Monxacho lobh ani poreavoronn nax he porspor sombondit prosn zancho amchea grohacher hanikarok porinnam' zala. Girestokai, sot'ta va sompt'tichi tiur itsa ani lobhak lagun dirghokallantlea porinnamancho vichar korinasotona, soimik sompt'tichem xoxonn thambnasotona chalu asa. Monxachea lobhachem ek mukhel prokttikoronn mhollear sadhnosompt'ticho chodd vapor. Somaz ani orthoveustha zoxi zoxi vaddli toxi toxi vostu ani seva hanchi magnni vaddli. Haka lagun jivaxm' indhon, khonizam, lankudd hanche moreadit santthe unne zait asat. Hea 'Globol' porinnamanchem poddbimb 'lokol' paunddeacher dolleam'mukhar dista punn tem probhaviponnan vyokt korunk kovichem mon ani protibha lagta. Mhojea mukhar xet nodor pauna itlem boilanchea maner dourumn zum to - oddtta nangor mhojea mukhar ran nodor pauna itlem toddtta zhadd arpar to - kuraddichi dhar kuraddichi dhar axil'lim kovichim dhardar utram survecheach ollimni vachpeachem kalliz chirun uddoita. Kovichea utrantoli utkottai onnbhouche khatir somvedonoxil mon gorjechem, punn zanchim monam bhoutik sukhanchea khinneallea, bhogvadi ott'ttahasan nibor zaleant oxea lokanchea hatant sot'techeo, nirnnoi gheupacheo chaveo. Dekhun ranam kapun poreavoronn yontronna noxtt korop ani zoivvividhotayechem sasnnanchem luksann korop hem sodam kall faideachea sodant axil'lea olpobud'dichea zallnnodarank koxem somzauchem hea vicharan kovi khonti zata ani svotachi vedna uktaita, mollob futt'tta angobhor... Ghamacho paus domv zaun suyechea tonkayedi rimjhim' demvta nangrar, kuraddiche dharer kovichem kalliz roddtta. Ogonean, olpokallache vichar, soimakodden porkiponn, dirghokall ttikavuponnaporos monxacheo tatkall gorzo ani itsa hankam pradhany divp, fokot orthik vadd ani bhoutik sukh hanka mhotv divn somsadhonam unnim korop hem bhanddouloxayi somazachem khaxeloponn. Bhanddouloxayi somazant orthik osmanotai disun yeta, tatunt girestokai ani sot'techi moktedari thoddeach lokanchea hatant asta. Poreavoronnachi rakhonn korpak va produxonnacho porinnam' unno korpak sadhnosuvidha ani rajki probhavo naxil'lea kuxik kaddil'lea somazancher viprit promannant porinnam' zaupachi bhirant asta. Haka lagun poreavoronni-i onyai nirmann zata ani somajik osmanotai vaddtta. Oxe poristhitint somajik zannivo zagi dourun somazantlea sogllea ghottkanchea hitacho vichar zaunk xokna. Kovi nirxeta ani aplea dolleam'mukhar heach nhoi tor fuddlea pillgeanchea na napoit zaupi fuddarachem aplea utramni bhoyanok chitr rongoita. Panni dollea dolleant dolleantlea teach panneant abhasi sopnamni aizuch jivo dilo! giraikovad va konjhyumorizhom' ho ek novo rog, zacho ud'dex mhollear fokot somsadhonancho upbhog. Bhanddouloxai giraikovadacher fulta. Ti vostu ani seva hanche sotot utpadon ani upbhogak protsahon dita. Sotot orthik vadd ani upbhogachi hi chal soimik sompt'ti ani poreavoronn yontronnecher dobavo haddtta. Taka lagun chodd koir nirmann zata. Hea koirachea raxiponda chidd'ddun gel'lea somazachi tan khoinchoch paus pois korunk xokna. Fuddarantole mhazhuz hem udkak lagun astolem oxem bhakit onek poreavoronn tojgoneamni kelam. Poristhiti bodlopachi koslich sulus lagna. Dolleank udok lauchekhatir vonmohotsovasarokim nattkam korchim poddttat. Oxa hea dambhik somazant fokot poiso zoddop ani to bhoutik sukhancher moddop hache poltoddim vichar zaina. Osoi ek paus : punn tori-i tansor kalchi khobor : roktacho xintaddo udkakhatir vonmohotsou : onduy teach fonddant novo fagur gamvchea gamv tollak vhorpi : poixancho humvar uprodhik surant hi kovita sompoitona kovi somazomonak ek chimtto kaddtta. Punn gamvchea gamv tollak vhorpi poixanchea humvarachi zankam porva na te hea humvarant aplim tarvam bhounddaun 'zolopryottonach' anond onnbhoutole. Nhidechem soung korotleank konnachean zagomv yeta? - *Shailendra Mehta*
[kovita] Humvar* (- Prakash D Naik)*
Humvar mhojea mukhar xent nodor pauna itlem boilanchea maner dourumn zum to - oddtta nangor mhojea mukhar ran nodor pauna itlem toddtta zhadd arpar to - kuraddichi dhar mollob futt'tta angobhor... Ghamacho paus domv zaun suyechea tonkayedi rimjhim' demvta nangrar, kuraddiche dharer panni dollea dolleant dolleantlea teach panneant abhasi sopnamni aizuch jivo dilo! osoi ek paus : punn tori-i tansor kalchi khobor : roktacho xintaddo udkakhatir vonmohotsou : onduy teach fonddant novo fagur gamvchea gamv tollak vhorpi : poixancho humvar **** - Prakash D Naik**, Goa [August, 2023]

	Kovi Ani Hokk-Man
कवी आनी हक्क-मान - ३. रमॆश बाब वेळुस्कार स्मारक मयन्याची कविता
पावस घोग्यांनी पडटा. जळामळाक उदक तुंबून उरिल्ल्यान हुंवाराची परस्थिती निर्माण जाल्ल्या. अशा ह्या वातावरणांत 'हुंवार' ही ह्या म्हयन्याच्या कवी हक्क आणि मान सर्तीची जैतिवंत कविता एका वेगळ्या हुंवाराचें दर्शन घडयता. मनशाचो लोभ आनी पर्यावरण नाश हे परस्पर संबंदीत प्रस्न जांचो आमच्या ग्रहाचेर हानिकारक परिणाम जाला. गिरेस्तकाय, सत्ता वा संपत्तीची तीव्र इत्सा आनी लोभाक लागून दीर्घकाळांतल्या परिणामांचो विचार करिनासतना, सैमीक संपत्तीचें शोशण थांबनासतना चालू आसा. मनशाच्या लोभाचें एक मुखेल प्रकटीकरण म्हळ्यार साधनसंपत्तीचो चड वापर. समाज आनी अर्थवेवस्था जशी जशी वाडली तशी तशी वस्तू आनी सेवा हांची मागणी वाडली. हाका लागून जीवाश्म इंधन, खनिजां, लांकूड हांचे मर्यादीत सांठे उणे जायत आसात. ह्या ' ग्लोबल' परिणामांचें पडबिम्ब 'लोकल' पावंड्याचेर दोळ्यांमुखार दिसता पूण तें प्रभावीपणान व्यक्त करूंक कवीचें मन आनी प्रतिभा लागता. म्हज्या मुखार शेत नदर पावना इतलें बैलांच्या मानेर दवरूंन जूं तो - ओडटा नांगर म्हज्या मुखार रान नदर पावना इतलें तोडटा झाड आरपार तो - कुराडीची धार कुराडीची धार आशिल्लीं कवीचीं धारदार उतरां सुर्वेच्याच ओळींनी वाचप्याचें काळीज चिरून उडयता. कवीच्या उतरांतली उत्कटाय अणभवचे खातीर संवेदनशील मन गरजेचें, पूण जांचीं मनां भौतिक सुखांच्या खिणयाळ्या, भोगवादी अट्टाहासान निबर जाल्यांत अश्या लोकांच्या हातांत सत्तेच्यो, निर्णय घेवपाच्यो चावयो. देखून रानां कापून पर्यावरण यंत्रणा नश्ट करप आनी जैवविविधतायेचें सासणांचें लुकसाण करप हें सदां काळ फायद्याच्या सोदांत आशिल्ल्या अल्पबुद्दीच्या जाळणदारांक कशें समजावचें ह्या विचारान कवी खंती जाता आनी स्वताची वेदना उक्तायता, मळब फुट्टा आंगभर... घामाचो पावस दंव जावन सुयेच्या तोंकायेदी रिमझीम देंवता नांगरार, कुराडीचे धारेर कवीचें काळीज रडटा. अज्ञान, अल्पकाळाचे विचार, सैमाकडेन परकीपण, दीर्घकाळ टिकावूपणापरस मनशाच्यो तात्काळ गरजो आनी इत्सा हांकां प्राधान्य दिवप, फकत अर्थीक वाड आनी भौतिक सुख हांका म्हत्व दिवन संसाधनां उणीं करप हें भांडवलशायी समाजाचें खाशेलपण. भांडवलशायी समाजांत अर्थीक असमानताय दिसून येता, तातूंत गिरेस्तकाय आनी सत्तेची मक्तेदारी थोड्याच लोकांच्या हातांत आसता. पर्यावरणाची राखण करपाक वा प्रदुशणाचो परिणाम उणो करपाक साधनसुविधा आनी राजकी प्रभाव नाशिल्ल्या कुशीक काडिल्ल्या समाजांचेर विपरीत प्रमाणांत परिणाम जावपाची भिरांत आसता. हाका लागून पर्यावरणीय अन्याय निर्माण जाता आनी समाजीक असमानताय वाडटा. अशे परिस्थितींत समाजीक जाणीव जागी दवरून समाजांतल्या सगळ्या घटकांच्या हिताचो विचार जावंक शकना. कवी निरशेता आनी आपल्या दोळ्यांमुखार ह्याच न्हय तर फुडल्या पिळग्यांच्या ना नापयत जावपी फुडाराचें आपल्या उतरांनी भयानक चित्र रंगयता. पाणी दोळ्या दोळ्यांत दोळ्यांतल्या त्याच पाणयांत आभासी सपनांनी आयजूच जीव दिलो! गिरायकवाद वा कंझ्यूमरिझम हो एक नवो रोग, जाचो उद्देश म्हळ्यार फकत संसाधनांचो उपभोग. भांडवलशाय गिरायकवादाचेर फुलता. ती वस्तू आनी सेवा हांचे सतत उत्पादन आनी उपभोगाक प्रोत्साहन दिता. सतत अर्थीक वाड आनी उपभोगाची ही चाल सैमीक संपत्ती आनी पर्यावरण यंत्रणेचेर दबाव हाडटा. ताका लागून चड कोयर निर्माण जाता. ह्या कोयराच्या राशीपोंदा चिड्डून गेल्ल्या समाजाची तान खंयचोच पावस पयस करूंक शकना. फुडारांतले म्हाझूज हें उदकाक लागून आसतलें अशें भाकीत अनेक पर्यावरण तज्ज्ञांनी केलां. परिस्थिती बदलपाची कसलीच सुलूस लागना. दोळ्यांक उदक लावचेखातीर वनमहोत्सवासारकीं नाटकां करचीं पडटात. अशा ह्या दांभिक समाजांत फकत पयसो जोडप आनी तो भौतिक सुखांचेर मोडप हाचे पलतडीं विचार जायना. असोय एक पावस : पूण तरीय तानसोर कालची खबर : रक्ताचो शिंताडो उदकाखातीर वनमहोत्सव : अंदूय त्याच फोंडांत नवो फागूर गांवच्या गांव तळाक व्हरपी : पयशांचो हुंवार उपरोधिक सुरांत ही कविता सोंपयतना कवी समाजमनाक एक चिमटो काडटा. पूण गांवच्या गांव तळाक व्हरपी पैशांच्या हुंवाराची जांकां पर्वा ना ते ह्या हुंवारांत आपलीं तारवां भोवंडावन 'जलपर्यटनाचो' आनंद अणभवतले. न्हिदेचें सवंग करतल्यांक कोणाच्यान जागंव येता? - शैलेंद्र मेहता
[कविता] रहीमागेर दिवाळी (प्रकाश द. नाय्क)
हुंवार म्हज्या मुखार शेंत नदर पावना इतलें बैलांच्या मानेर दवरूंन जूं तो - ओडटा नांगर म्हज्या मुखार रान नदर पावना इतलें तोडटा झाड आरपार तो - कुराडीची धार मळब फुट्टा आंगभर... घामाचो पावस दंव जावन सुयेच्या तोंकायेदी रिमझीम देंवता नांगरार, कुराडीचे धारेर पाणी दोळ्या दोळ्यांत दोळ्यांतल्या त्याच पाणयांत आभासी सपनांनी आयजूच जीव दिलो! असोय एक पावस : पूण तरीय तानसोर कालची खबर : रक्ताचो शिंताडो उदकाखातीर वनमहोत्सव : अंदूय त्याच फोंडांत नवो फागूर गांवच्या गांव तळाक व्हरपी : पयशांचो हुंवार **** - प्रकाश द. नाय्क [अगॊस्त, २०२३**]

	कवी आनी हक्क-मान


ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್

2004 ಥಾವ್ನ್ 2011 ಪರ್ಯಾಂತ್ ಕಾರ್ಯಾಳ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ ಚೆರ್ ಪರ್ಗಟ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಸಾಹಿತಾಕ್ ಆಮಿ ಫುಡಿಲ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಪಯ್ಣಾರಿ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಕ್ ಲಾಭಯ್ತೆಲ್ಯಾಂವ್.