![]() |
|
[ಸಂಪಾದಕೀಯ್
- 30]
ಕೊಂಕಣಿ ನಾಟಕ್ - ಏಕ್ ವಿಚಾರ್ |
|
ಕೊಂಕಣಿ ನಾಟಕ್ - ಏಕ್ ವಿಚಾರ್
1890 ಇಸ್ವೆಂತ್
ಗೊಂಯ್‌ಕಾರ್ ಭಾವ್ ಲುಕಾಜಿನ್ಹೊ ರಿಬೇರಿಯೊ
(ಬಾರ್ದೇಸಾಂತಲ್ಯಾ ಅಶಗಾಂವ್ಚೊ) ಬೊಂಬೊಯ್ ಪಾವ್ತಾನಾ 27
ವರ್ಸಾಂಚೊ ತರ್ನಾಟೊ. ಇಟಾಲಿಯನ್ ಒಪೆರಾ ಕಂಪ್ನೆಂತ್
ನವ್ಕರಿ ಕರುಂಕ್ ಮ್ಹಣ್ ತೊ ಬೊಂಬೊಯ್ ಪಾವ್‌ಲ್ಲೊ.
1892 ಇಸ್ವೆಚ್ಯಾ ಎಪ್ರಿಲ್ 17 ತಾರಿಕೆರ್ ಜೋಆಒ
ಅಗೊಸ್ತಿನೊ ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸ್ ಆನಿ ಹೆರ್ ತೆಗಾಂ ಇಸ್ಟಾಂಸವೆಂ,
ನ್ಯೂ ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಥಿಯೇಟರಾಂತ್ ರಿಬೇರಿಯೊನ್
ಪಯ್ಲೆಪಾವ್ಟಿಂ ರಂಗ್-ಮಾಂಚಿಯೆರ್ ಪ್ರದರ್ಶಿತ್ ಕೆಲೊ. ಆನಿ
ಲೊಕಾನ್ ಇತ್ಲೊಯ್ ಪಸಂದ್ ಕೆಲೊಕೀ 1894 ಇಸ್ವೆಚ್ಯಾ ಜನೆರ್
1 ತಾರಿಕೆರ್ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ರಂಗ್‌ಮಾಂಚಿಯೆರ್ ಖೆಳಯ್ಲೊ.
ಇಟಾಲಿಯನ್ ಒಪೆರಾಕ್ ’ಇತಾಲಿಯನ್ ಭುರಗೊ’
ಮ್ಹಳ್ಳೊ ತಿಯಾತ್ರ್ ಜಾವ್ನ್ ಪರಿವತನ್ ಕೆಲ್ಲೊಚ್
ತಿಯಾತ್ರ್ ಕೊಂಕಣಿಂತ್ಲೊ ಪಯ್ಲೊ ತಿಯಾತ್ರ್.
ಮಡ್‌ಗಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಜೋಆಒ ಅಗೊಸ್ತಿನೊ ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸಾನ್ ತ್ಯೇ
ಉಪ್ರಾಂತ್ ಸಭಾರ್ ತಿಯಾತ್ರ್ ಬರಯ್ಲೆ ತಶೆಚ್ ಖೆಳವ್ನ್
ದಾಕಯ್ಲೆ ತಶೆಂಚ್ ತಿಯಾತ್ರಾಚೆ ಬೂಕ್ ಸಯ್ತ್ ಛಾಪ್ಲೆ.
ಅಶೆಂ ಹಾಕಾ ’ತಿಯಾತ್ರಾಂಚೊ ಬಾಪುಯ್’ ಮ್ಹಣುನ್ ಕೊಂಕಣಿ
ಲೋಕ್ ವ್ಹಳ್ಕತಾ.
ಕರ್ನಾಟಕ್ ಮುಳಾಚೊ ಕೊಂಕಣಿ
ಲೋಕ್ ಬೊಂಬೊಂಯ್ತ್ ಜಿಯೆತಾಲೊ ತರ್‌ಯೀ, ಕೊಂಕಣಿ ನಾಟಕಾಂಚಿ
ಸುರ್ವಾತ್ ಜಾಲ್ಲೆವಿಶಿಂ ಚಡ್ತಿಕ್ ವಾಚುಂಕ್ ಮೆಳಾನಾ.
ಪುಣ್ ಕೊಂಕಣಿ ನಾಟಕಾಂಕ್ ನವೊ ಜೀವ್ ದಿಲ್ಲೊ ನಾಟಕಿಸ್ತ್
ಕವಿ ಬಾಬ್ ಚಾ.ಫ್ರಾ.ದೆ’ಕೊಸ್ತಾ. ತೊ ಬೊಂಬೊಂಯ್ತ್ ಕಾಮ್
ಕರುನ್ ಆಸ್ಲೆವೆಳಾರ್, ಮರಾಠಿ, ಅನಿ ಹೆರ್ ನಾಟಕ್
ಪಳೆವ್ನ್, ಸಮೀಕ್ಶಾ ಕರುನ್, ಬರಯಿಲ್ಲೆ ಕೊಂಕಣಿ ನಾಟಕ್
ಖರೆಚ್ ಜಾವ್ನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸೆಚಿ ಸೊಭಾಯ್, ತಶೆಂಚ್
ನವೆಂಸಾಂವಾಕ್ ಲಾಗುನ್ ಆಜ್ ಪಾಸುನ್ ಜಾಯ್ತೊ ಲೋಕ್
ಮಾಂದ್ತಾ.
ಬೊಂಬೊಯ್ ನಾಟಕ್ ಶೆತಾಂತ್
ಚಾ.ಫ್ರಾ.ದೆ’ಕೊಸ್ತಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಜಾಯ್ತ್ಯಾಂನಿ ಖೂಬ್
ರಿತಿಚೊ ವಾವ್ರ್ ಕೆಲಾ. ಆಸ್ಟಿನ್ ಡಿ’ಸೋಜಾ ಪ್ರಭುಚ್ಯಾ
ಮುಖೇಲ್‌ಪಣಾಖಾಲ್ 1972 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ಸುರು
ಜಾಲ್ಲೆಂ ಕಲಾ-ಸಂಪತ್ ಸಂಸ್ಥೊ. ಹ್ಯಾ ಕಲಾ-ಸಂಪತ್
ಸಂಸ್ಥ್ಯಾನ್ ವರ್ಸಾನ್ ವರಸ್ ಕೊಂಕಣಿ ನಾಟಕಾಂಚೊ ಸ್ಪರ್ಧೊ
ಮಾಂಡುನ್ ಹಾಡುನ್ 1978 ಥಾವ್ನ್ 1994 ಪರ್ಯಾಂತ್
ದಿಯೆಸಿಜೆ ಮಟ್ಟಾರ್ ವರ್ಸಾಳೆ ಕೊಂಕಣಿ ನಾಟಕ್ ಸ್ಪರ್ದೆ
ಮಾಂಡುನ್ ಹಾಡ್ಲೆ ಆನಿ ಕೊಂಕಣಿಚೆ ಭೋವ್ ಉತ್ತಿಮ್ ನಾಟಕ್
ಹೆಚ್ ವೆಳಾರ್ ಪ್ರದರ್ಶಿತ್ ಜಾಲ್ಲೆ.
ನಾಟಕ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಏಕ್ ಕಲಾ, ಜಶೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಏಕ್ ಕಲ.
ಹಾಂಗಾಸರ್ ಫಕತ್ ಹವ್ಯಾಸ್ ಏಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಪಾವಾನಾ, ಕಠೀಣ್
ಮಿನತ್, ವಾಚಪ್, ಅಧ್ಯಯನ್ ತಶೆಂಚ್ ದಿಶ್ಟಾವೊ ಗರ್ಜೆಚೊ.
ಎಕಾ ತೆಂಪಾದಿಂ ಬೊಂಬೊಂಯ್ತ್ ಹರ್ಯೆಕಾ ಹಫ್ತ್ಯಾಂತ್
ವೆವ್ಗ್ಳ್ಯಾ ಸಾಲಾಂನಿ ನಾಟಕ್ ಖೆಳಯ್ತಾಲೆ ಆನಿ ತೆ ನಾಟಕ್
ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಯೆಂವ್ಚೊ ಲೋಕ್‌ಯೀ ಖೂಬ್ ಮಾಪಾನ್ ಯೆತಲೊ.
ತೆದ್ನಾ ಟಿವಿ/ಮೊಬಾಯ್ಲಾಂ ನಾತ್ಲಿಂ ಮ್ಹಣುನ್ ಸಲೀಸಾಯೆನ್
ಸಾಂಗ್ಯೆತ್ ಪುಣ್ ತ್ಯೇ ವೆಳಾರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಪತ್ರಾಂ, ಕೊಂಕಣಿ
ಬೂಕ್ ವಾಚ್ತಲೊ ಲೋಕ್ ತಶೆಂಚ್ ನಾಟಕ್ ಸಯ್ತ್ ಸಮಾಜಿಕ್
ಸ್ಪಂದನ್ ಕರ್ಚೆ ನಾಟಕ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸತ್
ನೆಗಾರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ.
ಪುಣ್ ಕಾಳ್ ಮುಕಾರ್
ಗೆಲ್ಲೆಪರಿಂಚ್ ಜಸೆಂ ಕನ್ನಡಾಂತ್ ಏಕ್ ಸಾಂಗ್ಣಿ ಆಸಾ;
’ಬರು ಬರುತ್ತಾ ರಾಯರ ಕುದುರೆ ಕತ್ತೆಯಾಯಿತು’ (ಮುಕಾರ್
ಅಯಿಲ್ಲೆಪರಿಂಚ್ ರಾಯಾಚೊ ಘೊಡೊ ಗಾಡಂವ್ ಜಾಲೊ) ಹವ್ಯಾಸಿ
ವರ್ಗಾನ್ ಹ್ಯಾ ಕಲೆಚೆರ್ ಧಾಡ್ ಘಾಲಿ. ನಾಟಕ್ ಜಾಂವ್,
ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಜಾಂವ್, ತಾಳ್-ಮೂಳ್ ನೆಣಾಸ್ಲೆ ಸಯ್ತ್
ದುಡ್ವಾಚ್ಯಾ ವಾ ತಾಂಚೆತಸಲ್ಯಾ ಮತ್-ಗತ್ ನಾತ್ಲೆಲ್ಯಾಂಕ್
ಎಕ್ಟಾಂವ್ನ್ ಹ್ಯಾ ಕಲೆಚೊಚ್ ಅಕ್ಮಾನ್ ಕರುಂಕ್ ಲಾಗ್ಲೆ.
ವೆದಿಚೆರ್ ಚಡುನ್ ತಾಳೊ ಪಿಂಜುನ್ ಬೊಬಾಟ್ಚೆಂಚ್ ಸಂಗೀತ್
ಮ್ಹಣಾಲೆ, ಪೊಜ್ಡ್ಯಾ/ಕೀಳ್ ಉತ್ರಾಂನಿ ಉಲಂವ್ಚೆಂಚ್
ಹಾಸ್ಯ್ ಮ್ಹಣಾಲೆ. ಆನಿ ತಾಕಾ ವ್ಹಯ್ ಮ್ಹಣುನ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಯ್
ಮುಕಾರ್ ಆಯ್ಲೆ ಮ್ಹಣ್ತಾನಾ ಜೊ ಲೋಕ್ ಕಲಾ, ಸಾಹಿತ್ಯ್
ಸಮ್ಜಲ್ಲೆ ದಿಸಾನ್‌ದಿಸ್ ಪಯ್ಸ್ ಗೆಲೆ. ಆನಿ ಕಲೆಚಿ
ಅಭಿರುಚ್ ಅಸ್ಚ್ಯಾಂನಿ ಹೆರ್ ಭಾಸೆಂತ್ ತಿ ಕಲಾ ಸೊಧುಂಕ್
ಧರ್ಲಿ. ಅಶೆಂ ಹಳ್ತಾರ್ ಅಸ್ಕತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ
ನಾಟಕ್-ಸಾಹಿತ್ಯಾಕ್ ಲಾಚಾರ್ ಕರುನ್ ಸೊಡ್ಲೆಂ. ಆನಿ ಆಜ್
ಬೊಂಬೊಯ್ ಕೊಂಕಣಿಚೆಂ ಪೆಂಕಡ್ ಮೊಡ್ಲಾಂ ತರ್ ಅಸಲ್ಯಾಚ್
ಹವ್ಯಾಸಿ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಬಿಂಗ್ರಿ ಚಿಂತ್ಪಾನ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂಯ್
ಅಪುಟ್ ಸತ್.
ಎಕಾ ತೆಂಪಾರ್ ಬೊಂಬೊಂಯ್ತ್ ಕೊಂಕಣಿಚಿಂ ಫಳಾಂ ಉದೆತಾಲಿಂ,
ತ್ಯಾ ರುಕಾಚಿಂ ಪಾಳಾಂ-ಮುಳಾಂ ಖಂಯ್ ಥಾವ್ನ್‌ಯೀ ಯೇಂವ್;
ಜಾಂವ್ ಗೊಂಯ್, ಜಾಂವ್ ಕಾರ್ವಾರ್, ಜಾಂವ್ ಮಂಗ್ಳುರ್,
ಜಾಂವ್ ಹೆರ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯ್. ಕೊಂಕಣಿ ಪತ್ರಿಕುಧ್ಯಮಾಚಿ
ಸುರ್ವಾತ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಪುಣೆಂತ್, ಕೊಂಕಣಿ ಚಳ್ವಳೆಚಿ
ಬುನ್ಯಾದ್ ಸಯ್ತ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಬೊಂಬೊಂಯ್ತ್, ಕೊಂಕಣಿ ನಾಟಕ್,
ತಿಯಾತ್ರ್, ಸಂಗೀತ್ ಅಶೆಂ ಚಡ್ತಾವ್ ಶೆತಾಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ
ಫುಲೊನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಬೊಂಬೊಂಯ್ತ್ ಆಯ್ಚಿ ಪರಿಗತ್ ಬರಿ ನಾ.
ನಾಂವಾತೆಕಿದ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಘಟನಾಂ ಆಸಾತ್ ಪುಣ್ ಹಾಂತ್ಲ್ಯಾ
ಚಡ್ತಾವ್ ಹುದ್ದೆದಾರಾಂಕ್ ಕೊಂಕಣಿ ಉಲಂವ್ಕ್/ವಾಚುಂಕ್
ಯೇನಾ. ತಾಂಚಿಂ ಭುರ್ಗಿಂ ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಮಾಧ್ಯಾಂನಿ
ಶಿಕ್ತಾತ್. ಘರಾಂತ್ ಕೊಂಕಣಿಚೊ ಪರ್ಮಳ್‌ಚ್ ನಾ. ಹಾಂಕಾಂ
ವರ್ಸಾಕ್ ಏಕ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಮೊಂತಿ ಫೆಸ್ತಾವೆಳಾರ್ ಲೊಕಾಕ್
ರಾಸ್ ಕರ್ಚೆಂ ಆನಿ ಜೆವಣ್ ವಾಡ್ಚೆಂಚ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸೆವಾ
ಜಾಲ್ಯಾ. ಆನಿ ಥೊಡೊ ಪೊಟಾರಿ ಲೋಕ್‌ಯೀ ಹಿಚ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸೆವಾ
ಮ್ಹಣುನ್ ಲೆಕ್ತಾ. ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಕ್ ಖರೊಚ್ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ್
ಆಸ್ತೊ ತರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಪತ್ರಾಂ ಬಂಧ್ ಪಡ್ತಿಂನಾಂತ್, ಕೊಂಕಣಿ
ಸಂಗೀತ್ ಕೊವ್ಳ್ಯೊ, ಬೂಕ್ ಕಾಡ್ತೆಲೆ ರಿಣಾಂತ್
ಬುಡ್ತೆನಾಂತ್. ಭೊವ್ ವ್ಹಡ್ ದುರಂತ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್
ಚಾ.ಫ್ರಾ.ದೆಕೊಸ್ತಾತಸಲ್ಯಾ ನಾಟಕಿಸ್ತಾಚೆ ನಾಟಕ್ ಆಮ್ಕಾಂ
ಸಮ್ಜನಾಂತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆ ಹಡ್ಬೆ ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್‌ಯೀ ಆಸಾತ್
ಮ್ಹಣ್ತಾನಾ ಗೊಡ್ಯಾಸಮೊರ್ ಗಾಡಿ ಆಸ್ಚಿ ಕುರು ಹೆರ್ ಖಂಚಿ
ದಿವ್ಯೆತಾ?
ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ದೆ’ಕೊಸ್ತಾ, ವಿಲ್ಫಿ
ರೆಬಿಂಬಸ್, ಎಡಿ ಸಿಕೇರ್, ಮಿಕ್‌ಮ್ಯಾಕ್ಸ್ ಆನಿ ಥೊಡ್ಯಾ
ಹೆರಾಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ ನಾಟಕ್ ಶೆತಾಕ್ ಖೂಬ್ ಮಹತ್ವಾಚಿ ದೇಣ್ಗಿ
ದಿಲ್ಯಾ. ಕರ್ನಾಟಕಾಂತ್, ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಜಾವ್ನ್
ಹೊನ್ನಾವರಾಂತ್, ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ಆಯ್ಲೆವಾರ್ ಹ್ಯಾ ದಿಶೆನ್
ನವ್ಯೊ ಆಂಕ್ರ್ಯೊ ಫುಲುನ್ ಯೆತಾತ್ ತೆಂ ಕೊಂಕಣಿಚ್ಯಾ
ಮಟ್ಟಾರ್ ಭರ್ವಸ್ಯಾಚೆಂಚ್. ಹೊನ್ನಾವರಾಂತ್ ಸ್ಯಾಮ್ಸನ್
ಲೊಪೆಜ್ ಆನಿ ಸಾಂಗಾತ್ಯಾಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ ತಿಯಾತ್ರಾಂಕ್
ಮುಕಾರ್ ಹಾಡ್ಚೆಂ ಮಿಸಾಂವ್ ಕರುನ್ ಆಸಾತ್. ಕಾಂಯ್
ಶೆಂಬೊರಾಂಲಾಗಿಂ ಪ್ರದರ್ಶನಾಂ ಹಾಣಿಂ ದಿಲ್ಯಾಂತ್.
ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ಪಾತ್ಲ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ
ನಾಟಕಾಂನಿ ಬರೆ ಪ್ರಯೋಗ್ ಜಾಲ್ಯಾತ್, ಜಾವ್ನ್‌ಚ್ ಆಸಾತ್.
ಮಾ|ಆಲ್ವಿನ್ ಸೆರಾವೊ ಆನಿ ನೀನಾಸಮಾಚೊ ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್
ಹಾಂಚ್ಯಾ ಮುಖೇಲ್‌ಪಣಾಖಾಲ್ ವೆವೆಗ್ಳೆ ಪ್ರಯೋಗ್ ಜಾವ್ನ್
ಆಸಾತ್. ಆನಿ ಹೆ ಪ್ರಯೋಗ್ ಫಕತ್ ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ಮಾತ್ರ್
ನ್ಹಯ್, ಮಂಗ್ಳುರಾಭಾಯ್ರ್ ಸಯ್ತ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಲಾಗ್ಲ್ಯಾತ್.
ಪರ್ಗಾಂವಾಂನಿ, ಮುಂಬಂಯ್ತ್ ಸಯ್ತ್ ಅಸಲೆ ಪ್ರಯೋಗ್ ಲೊಕಾಕ್
ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಕೊಂಕಣಿ ಕಲಾಮೊಗಿಂಕ್
ಖರೆಂಚ್ ದಾಧೊಸ್ಕಾಯೆಚೆಂ.
ಜೋನ್ ಪೆರ್ಮನ್ನೂರ್, ನೆಲ್ಲು ಪೆರ್ಮನ್ನೂರ್,
ಜೊ.ಸಿ.ಸಿದ್ದಕಟ್ಟೆ, ಅರುಣ್‌ರಾಜ್ ಆನಿ ಹೆರ್ ಥೊಡ್ಯಾಂನಿ
ಕೊಂಕಣಿ ರಂಗ್-ಮಾಂಚಿಯೆರ್ ನವೆ ಪ್ರಯೋಗ್ ಕೆಲ್ಯಾತ್.
ಜೇಸನ್ ಸಿಕ್ವೇರಾ ಆನಿ ತಾಲೆಂತ್‌ವಂತ್ ಯುವ ಪಂಗಡ್ ಕೊಂಕಣಿ
ಸಂಗೀತಾಕ್ ಮುಕಾರ್ ಹಾಡ್ಚೆದಿಶೆನ್ ವಾವ್ರ್ ಕರುನ್ ಆಸ್ಚೆಂ
ದಾಧೊಸ್ಕಾಯೆಚೆಂ.
ನಾಟಕಾಂನಿ ನವೆ ಪ್ರಯೋಗ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಸಾತ್ ಮ್ಹಣ್ತಚ್ ತೆ
ಸಗ್ಳೆ ಪ್ರಯೋಗ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಮಾಜೆಕ್ ನವಿ ದಿಶಾ ದಾಯ್ತಾತ್
ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಹಾಂವ್ ಸಾಂಗಿನಾ. ತೆಂ ವೇಳ್ ಸಾಂಗ್ತಲೊ. ಪುಣ್
ಹ್ಯಾ ಪ್ರಯೋಗಾಂಕ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಮಾಜೆನ್ ಪಾಟಿಂಬೊ ದಿಂವ್ಚೊ
ಸಹಜ್, ಆನಿ ಭೊವ್ ಗರ್ಜೆಚೊ.
ಅಸಲ್ಯಾ ಎಕಾ ಪ್ರಯೋಗಾಕ್; ’ನಾಗ್ಡಿಂ’ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ
ನಾಟಕಾಚೆರ್ ಸೆವಕ್ ಆನಿ ಉಜ್ವಾಡ್ ಪತ್ರಾಚೊ ಆಧ್ಲೊ
ಸಂಪಾದಕ್, ವಯ್ಚಾರಿಕ್ ಸಮೀಕ್ಶಕ್
ಮಾ|ಚೇತನ್ ಲೋಬೊ ಕಿತೆಂ
ಮ್ಹಣ್ತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಆಮಿಂ ಹಾಂಗಾಸರ್ ದಿಲಾಂ.
- ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್
[ಮಾರ್ಚ್, 2020] |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
valleyquadros@gmail.com |
ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್: 1984 ಇಸ್ವೆ ಥಾವ್ನ್
ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ಮಟ್‌ವ್ಯೊ ಕಾಣ್‌ಯೊ, ಕಾದಂಬರಿ, ಕವಿತಾ,
ಲೇಖನಾಂ ಬರವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ, 2004 ಥಾವ್ನ್ 2011 ಮ್ಹಣಾಸರ್
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ ಜಾಳಿಜಾಗ್ಯಾಚೊ ಸಂಪಾದಕ್ ಜಾವ್ನ್ ವಾವ್ರ್
ಕೆಲಾ. ಕಾಣಿಕ್, ಉದೆವ್, ಆಮ್ಚೊ ಯುವಕ್ ಪತ್ರಾಚ್ಯಾ
ಸಂಪಾದಕೀಯ್ ಮಂಡಳಿಂತ್ ವಾವ್ರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಹಾಣೆಂ ’ಕುವೇಯ್ಟ್‌ಗಾರಾಂಚೊ
ಝೆಲೊ ವಿಶೇಸ್ ಅಂಕೊ’, ’ದಿವೊ-ದಾಯ್ಜ್’, ’ಮಿತ್ರ್-ದಾಯ್ಜ್’,
ತಶೆಂಚ್ ಕರ್ನಾಟಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಅಕಾಡೆಮಿಚ್ಯಾ ’ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಚ್ಯೊ
ಮಟ್‌ವ್ಯೊ ಕಾಣ್‌ಯೊ’ ಬುಕಾಚೆಂ ಸಂಪಾದನ್ ಕೆಲಾಂ. ’ಮೊಳ್ಬಾವಯ್ಲಿಂ
ಸ್ವಪ್ಣಾಂ (2006)’ ಆನಿ ’ಮುಖಾಮುಖಿ
(2011)’ ಹಾಚೆ ಪರ್ಗಟ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಸಂಪಾದಕೀಯಾಂಚೆ ದೋನ್ ಜಮೆ. |
|
[संपादकीय -
३०]
कोंकणी नाटक - एक विचार |
|
कोंकणी नाटक - एक विचार
१८९० इस्वेंत गोंयकार भाव लुकाजिन्हो
रिबेरियो (बार्देसांतल्या अशगांवचो) बोंबोय
पावताना २७ वर्सांचो तर्नाटो. इटालियन ओपेरा
कंपनेंत नवकरी करुंक म्हण तो बोंबोय पावल्लो.
१८९२ इस्वेच्या एपरील १७ तारिकेर जोआओ
अगोसतिनो फेर्नांडीस आनी हेर तेगां इसटांसवें,
न्यू आलफ्रेड थियेटरांत रिबेरियोन पयलेपावटीं
रंग-मांचियेर प्रदर्शीत केलो. आनी लोकान इतलोय
पसंद केलोकी १८९४ इस्वेच्या जनेर १ तारिकेर
गोंयच्या रंगमांचियेर खेळयलो. इटालियन ओपेराक
’इतालियन भुरगो’ म्हळ्ळो तियात्र जावन परिवतन
केल्लोच तियात्र कोंकणिंतलो पयलो तियात्र.
मडगांवच्या जोआओ अगोसतिनो फेर्नांडिसान त्ये
उपरांत सभार तियात्र बरयले तशेच खेळवन दाकयले
तशेंच तियात्राचे बूक सयत छापले. अशें हाका
’तियात्रांचो बापूय’ म्हणून कोंकणी लोक व्हळकता.
कर्नाटक मुळाचो कोंकणी लोक बोंबोंयत जियेतालो
तरयी, कोंकणी नाटकांची सुर्वात जाल्लेविशीं चडतीक
वाचुंक मेळाना. पूण कोंकणी नाटकांक नवो जीव दिल्लो
नाटकिसत कवी बाब चा.फ्रा.दे’कोसता. तो बोंबोंयत
काम करून आसलेवेळार, मराठी, अनी हेर नाटक पळेवन,
समीक्षा करून, बरयिल्ले कोंकणी नाटक खरेच जावन
कोंकणी भासेची सोभाय, तशेंच नवेंसांवाक लागून आज
पासून जायतो लोक मांदता.
बोंबोय नाटक
शेतांत चा.फ्रा.दे’कोसता उपरांत जायत्यांनी खूब
रितिचो वावर केला. आसटीन डी’सोजा प्रभुच्या
मुखेलपणाखाल १९७२ इस्वेंत मंगळुरांत सुरू जाल्लें
कला-संपत संस्थो. ह्या कला-संपत संस्थ्यान वर्सान
वरस कोंकणी नाटकांचो स्पर्धो मांडून हाडून १९७८
थावन १९९४ पऱ्यांत दियेसिजे मट्टार वर्साळे कोंकणी
नाटक स्पर्दे मांडून हाडले आनी कोंकणिचे भोव
उत्तीम नाटक हेच वेळार प्रदर्शीत जाल्ले.
नाटक म्हळ्यार एक कला, जशें साहित्य एक कल.
हांगासर फकत हव्यास एक मात्र पावाना, कठीण मिनत,
वाचप, अध्ययन तशेंच दिश्टावो गर्जेचो. एका
तेंपादीं बोंबोंयत हऱ्येका हफ्त्यांत वेवगळ्या
सालांनी नाटक खेळयताले आनी ते नाटक पळेवंक येंवचो
लोकयी खूब मापान येतलो. तेदना टिवी/मोबायलां
नातलीं म्हणून सलीसायेन सांग्येत पूण त्ये वेळार
कोंकणी पत्रां, कोंकणी बूक वाचतलो लोक तशेंच नाटक
सयत समाजीक स्पंदन कर्चे नाटक आसल्ले म्हळ्ळें सत
नेगारुंक जायना.
पूण काळ मुकार गेल्लेपरिंच
जसें कन्नडांत एक सांगणी आसा; ’बरू बरुत्ता रायर
कुदुरे कत्तेयायितू’ (मुकार अयिल्लेपरिंच रायाचो
घोडो गाडंव जालो) हव्यासी वर्गान ह्या कलेचेर धाड
घाली. नाटक जांव, साहित्य जांव, ताळ-मूळ नेणासले
सयत दुडवाच्या वा तांचेतसल्या मत-गत नातलेल्यांक
एकटांवन ह्या कलेचोच अक्मान करुंक लागले. वेदिचेर
चडून ताळो पिंजून बोबाटचेंच संगीत म्हणाले,
पोजड्या/कीळ उत्रांनी उलंवचेंच हास्य म्हणाले. आनी
ताका व्हय म्हणून सांगचेय मुकार आयले म्हणताना जो
लोक कला, साहित्य समजल्ले दिसानदीस पयस गेले. आनी
कलेची अभिरूच असच्यांनी हेर भासेंत ती कला सोधुंक
धरली. अशें हळतार असकत जाल्ल्या कोंकणी
नाटक-साहित्याक लाचार करून सोडलें. आनी आज बोंबोय
कोंकणिचें पेंकड मोडलां तर असल्याच हव्यासी
वर्गाच्या बिंग्री चिंत्पान म्हळ्ळेंय अपूट सत.
एका तेंपार बोंबोंयत कोंकणिचीं फळां उदेतालीं,
त्या रुकाचीं पाळां-मुळां खंय थावनयी येंव; जांव
गोंय, जांव कार्वार, जांव मंगळूर, जांव हेर
प्रांत्य. कोंकणी पत्रिकुध्यमाची सुर्वात जाल्ली
पुणेंत, कोंकणी चळवळेची बुन्याद सयत जाल्ली
बोंबोंयत, कोंकणी नाटक, तियात्र, संगीत अशें चडताव
शेतांनी कोंकणी फुलोन आयिल्ल्या बोंबोंयत आयची
परिगत बरी ना. नांवातेकीद कोंकणी संघटनां आसात पूण
हांतल्या चडताव हुद्देदारांक कोंकणी उलवंक/वाचुंक
येना. तांचीं भुर्गीं इंगलीश माध्यांनी शिक्तात.
घरांत कोंकणिचो पर्मळच ना. हांकां वर्साक एक
पावटीं मोंती फेसतावेळार लोकाक रास कर्चें आनी
जेवण वाडचेंच कोंकणी सेवा जाल्या. आनी थोडो पोटारी
लोकयी हीच कोंकणी सेवा म्हणून लेक्ता. कोंकणी
लोकाक खरोच स्वाभिमान आसतो तर कोंकणी पत्रां बंध
पडतिंनांत, कोंकणी संगीत कोवळ्यो, बूक काडतेले
रिणांत बुडतेनांत. भोव व्हड दुरंत म्हळ्यार
चा.फ्रा.देकोसतातसल्या नाटकिसताचे नाटक आमकां
समजनांत म्हळ्ळे हडबे आयच्या काळारयी आसात
म्हणताना गोड्यासमोर गाडी आसची कुरू हेर खंची
दिव्येता?
मंगळुरांत चा. फ्रा. दे’कोसता,
विलफी रेबिंबस, एडी सिकेर, मीकम्याक्स आनी थोड्या
हेरांनी कोंकणी नाटक शेताक खूब महत्वाची देणगी
दिल्या. कर्नाटकांत, प्रत्येक जावन होन्नावरांत,
मंगळुरांत आयलेवार ह्या दिशेन नव्यो आंकऱ्यो फुलून
येतात तें कोंकणिच्या मट्टार भर्वस्याचेंच.
होन्नावरांत स्याम्सन लोपेज आनी सांगात्यांनी
कोंकणी तियात्रांक मुकार हाडचें मिसांव करून आसात.
कांय शेंबोरांलागीं प्रदर्शनां हाणीं दिल्यांत.
मंगळुरांत पातल्या थोड्या वर्सांनी कोंकणी
नाटकांनी बरे प्रयोग जाल्यात, जावनच आसात.
मा|आलवीन सेरावो आनी नीनासमाचो क्रिसटोफर हांच्या
मुखेलपणाखाल वेवेगळे प्रयोग जावन आसात. आनी हे
प्रयोग फकत मंगळुरांत मात्र न्हय, मंगळुराभायर सयत
जावंक लागल्यात. पर्गांवांनी, मुंबंयत सयत असले
प्रयोग लोकाक पळेवंक मेळतात म्हळ्ळें कोंकणी
कलामोगिंक खरेंच दाधोसकायेचें.
जोन
पेर्मन्नूर, नेल्लू पेर्मन्नूर, जो.सी.सिद्दकट्टे,
अरूणराज आनी हेर थोड्यांनी कोंकणी रंग-मांचियेर
नवे प्रयोग केल्यात. जेसन सिकवेरा आनी तालेंतवंत
यूव पंगड कोंकणी संगीताक मुकार हाडचेदिशेन वावर
करून आसचें दाधोसकायेचें.
नाटकांनी नवे
प्रयोग जावन आसात म्हणतच ते सगळे प्रयोग कोंकणी
समाजेक नवी दिशा दायतात म्हळ्ळें हांव सांगिना.
तें वेळ सांग्तलो. पूण ह्या प्रयोगांक कोंकणी
समाजेन पाटिंबो दिंवचो सहज, आनी भोव गर्जेचो.
असल्या एका प्रयोगाक; ’नागडीं’ म्हळ्ळ्या नाटकाचेर
सेवक आनी उज्वाड पत्राचो आधलो संपादक, वयचारीक
समीक्षक
मा|चेतन लोबो कितें म्हणता म्हळ्ळें आमीं
हांगासर दिलां.
- वल्ली क्वाड्रस
[मार्च, २०२०] |
| |
|
valleyquadros@gmail.com |
वल्ली क्वाड्रस: १९८४ इस्वे थावन कोंकणेंत
मटव्यो काणयो, कादंबरी, कविता, लेखनां बरवन
आयिल्लो, २००४ थावन २०११ म्हणासर दायज.कोम
जाळिजाग्याचो संपादक जावन वावर केला. काणीक,
उदेव, आमचो युवक पत्राच्या संपादकीय मंडळिंत
वावर केल्ल्या हाणें ’कुवेयटगारांचो झेलो
विशेस अंको’, ’दिवो-दायज’, ’मित्र-दायज’,
तशेंच कर्नाटक कोंकणी साहित्य अकाडेमिच्या ’शेकड्याच्यो
मटव्यो काणयो’ बुकाचें संपादन केलां. ’मोळबावयलीं
स्वपणां (२००६)’ आनी ’मुखामुखी (२०११)’
हाचे पर्गट जाल्ले संपादकीयांचे दोन जमे. |
|
[Sompadoki-i - 30]
Konkonni nattok - ek
vichar |
|
Konkonni nattok - ek
vichar
1890 isvent Gõykar
bhavo Lucaznho Riberio (Bardezantolea
Assagaonco) Bomboi pautana 27 vorsancho
tornatto. Ittaliyon opera kompnent noukori
korunk mhonn to Bomboi pavol'lo.
1892 isvechea epril 17
tariker Joao Agostinho Fernandis ani her tegam
isttamsovem, nyu alfredd thiettorant riberion
poilepauttim rong-manchier prodorxit kelo. Ani
lokan itloi posond keloki 1894 isvechea zoner 1
tariker gõychea rongmanchier khelloilo.
Ittaliyon operak ’italiyon bhurogo’ mholl'llo
tiatr zaun porivoton kel'loch tiatr konkonnintlo
poilo tiatr.
Moddgamvchea Joao
Agostinho Fernandis tye uprant sobhar tiatr
boroile toxech khelloun dakoile toxench
tiatrache buk soit chhaple. Oxem haka ’Tiatrancho
Bapui’ mhonnun konkonni lok vhollkota.
Kornattok mullacho
konkonni lok Bombomyt jietalo toryi, konkonni
nattokanchi survat zal'levixim choddtik vachunk
mellana. Punn konkonni nattokank novo jivo
dil'lo nattokist kovi bab Cha. Fra. De’Costa. To
bombomyt kam' korun aslevellar, moratthi, oni
her nattok polleun, somikxa korun, boroyil'le
konkonni nattok khorech zaun konkonni bhasechi
sobhai, toxench novemsamvak lagun az pasun zaito
lok mandta.
Bomboi nattok xetant
Cha. Fra. De’Costa uprant zaiteamni khub riticho
vaur kela. Austine DSouza Prabhuchea
mukhelponnakhal 1972 isvent Mongllurant suru
zal'lem Kala-Sampath somstho.
Hea Kala-Sampath somsthean vorsan voros konkonni
nattokancho spordho manddun haddun 1978 thaun
1994 poreant diesije mott'ttar vorsalle konkonni
nattok sporde manddun haddle ani konkonniche
bhovo ut'tim' nattok hech vellar prodorxit
zal'le.
Nattok mhollear ek
kola, zoxem sahity ek kolo. Hangasor fokot
hoveas ek matr pavana, kotthinn minot, vachop,
odhyoin toxench dixttavo gorjecho. Eka tempadim
bombomyt horyeka hofteant veugllea salamni
nattok khelloitale ani te nattok polleunko
yemvcho lokyi khub mapan yetolo. Tedna
ttivi/mobailam natlim mhonnun solisayen sangyet
punn tye vellar konkonni potram, konkonni buk
vachtolo lok toxench nattok soit somajik spondon
korche nattok asl'le mholl'llem sot negarunk
zaina.
Punn kall mukar
gel'leporinch zosem kon'noddant ek sangnni asa;
’baru barut'ta rayaro kudure kot'teyayitu’
(mukar oyil'leporinch rayacho ghoddo gaddomv
zalo) hoveasi vorgan hea kolecher dhadd ghali.
Nattok zamv, sahity zamv, tall-mull nennasle
soit duddvachea va tanchetosolea mot-got
natleleank ekttamvn hea kolechoch okman korunk
lagle. Vedicher choddun tallo pinzun
bobattchench songit mhonnale, pojddea/kill
utramni ulomvchench hasy mhonnale. Ani taka vhoi
mhonnun sangchey mukar aile mhonntana zo lok
kola, sahity somzol'le disandis pois gele. Ani
kolechi obhiruch oscheamni her bhasent ti kola
sodhunk dhorli. Oxem holltar oskot zal'lea
konkonni nattok-sahiteak lachar korun soddlem.
Ani az bomboi konkonnichem penkodd moddlam tor
osoleach hoveasi vorgachea bingri chintpan
mholl'llem-i oputt sot.
Eka tempar Bombomyt
Konkonnichim follam udetalim, tea rukachim
pallam-mullam khoim thaunyi yemv; zamv Gõy,
zamv Karvar, zamv Mongllur, zamv her pranty.
Konkonni potrikudhyomachi survat zal'li punnent,
konkonni chollvollechi bunead soit zal'li
bombomyt, konkonni nattok, tiatr, songit oxem
choddtavo xetamni konkonni fulon ayil'lea
bombomyt aichi porigot bori na. Namvatekid
konkonni songhottonam asat punn hantlea
choddtavo hud'dedarank konkonni ulounko/vachunk
yena. Tanchim bhurgim inglix madheamni xiktat.
Ghorant konkonnicho pormollch na. Hankam vorsak
ek pauttim monti festavellar lokak ras korchem
ani jeunn vaddchench konkonni seva zalea. Ani
thoddo pottari lokyi hich konkonni seva mhonnun
lekta. Konkonni lokak khoroch svabhiman asto tor
konkonni potram bondh poddtimnant, konkonni
songit koulleo, buk kaddtele rinnant buddtenant.
Bhovo vhodd duront mhollear Cha. Fra.
D'costatosolea nattokistache nattok amkam
somzonant mholl'lle hoddbe aichea kallaryi asat
mhonntana goddeasomor gaddi aschi kuru her
khonchi divyeta?
Mongllurant Cha. Fra.
De’Costa, Wilfy Rebimbus, Eddie Sequeir, Michmax
ani thoddea heramni konkonni nattok xetak khub
mohotvachi denngi dilea. Karnattokant, protyek
zaun hon'naurant, mongllurant ailevar hea dixen
noveo ankreo fulun yetat tem konkonnichea
mott'ttar bhorvoseachench. Hon'naurant Samson
Lopez ani sangateamni konkonni tiatrank mukar
haddchem misamv korun asat. Kaim xemboramlagim
prodorxonam hannim dileant. Mongllurant patlea
thoddea vorsamni konkonni nattokamni bore proyog
zaleat, zaunch asat. Ma| Alwyn Serrao ani
Neenasmacho Christopher D'souza hanchea
mukhelponnakhal veveglle proyog zaun asat. Ani
he proyog fokot mongllurant matr nhoi,
Mongllurabhair soit zaunko lagleat. Porgamvamni,
Mumbomyt soit osole proyog lokak polleunko
melltat mholl'llem Konkonni kolamogink khorench
dadhoskayechem.
John Permannur, Nellu
Permannur, Jo. Cy. Siddakatte, Arunraj, John
Permannur ani her thoddeamni konkonni
rong-manchier nove proyog keleat. Jaison
Sequeira ani talentvont yuvo pongodd konkonni
songitak mukar haddchedixen vaur korun aschem
dadhoskayechem.
Nattokamni nove proyog
zaun asat mhonntoch te soglle proyog konkonni
somajek novi dixa daitat mholl'llem hamv
sangina. Tem vell sangtolo. Punn hea proyogank
konkonni somajen pattimbo dimvcho sohoz, ani
bhovo gorjecho. Osolea eka proyogak; ’nagddim’
mholl'llea nattokacher Sevak ani Ujvadd potracho
adhlo sompadok, voicharik somikxok
Ma|Cheton
Lobo kitem mhonnta mholl'llem amim hangasor
dilam.
- Valley Quadros [Mar, 2020] |
|
|
|
valleyquadros@gmail.com |
Valley Quadros:
1984 isve thaun
konknnent mottveo kannyo, kadombori, kovita,
lekhonam boroun ayil'lo, 2004 thaun 2011
mhonnasor daaiz.com' zallizageacho
sompadok zaun vaur kela. Kannik, Udevo, Amcho
Yuvok potrachea sompadoki-i monddollint vaur
kel'lea hannem ’Kuveyttgarancho jhelo vixes
onko’, ’Divo-Daaiz’, ’Mithr-Daaiz’,
toxench kornattok konknni sahity okaddemichea ’Xekddeacheo
Mottveo Kannyo’ bukachem sompadon kelam. ’Mollbauylim
Svopnnam (2006)’ ani ’Mukhamukhi
(2011)’ hache porgott zal'le sompadokiyanche don
zome. |
|
|
|
|
|
|
|
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ |
|
2004 ಥಾವ್ನ್
2011 ಪರ್ಯಾಂತ್ ಕಾರ್ಯಾಳ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ ಚೆರ್
ಪರ್ಗಟ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಸಾಹಿತಾಕ್ ಆಮಿ
ಫುಡಿಲ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಪಯ್ಣಾರಿ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಕ್
ಲಾಭಯ್ತೆಲ್ಯಾಂವ್. | |
| |
![]() |
|
