ಜೆದ್ನಾಂ ಲ್ಹಾನ್ ಭುರ್ಗೆಂ ಸಯ್ತ್ ಜೆದ್ನಾಂ ವ್ಹಡ್ ಜಾವ್ನ್ ಯೆತಾ ಆನಿ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಲಾಗ್ತಾ, ತೆದ್ನಾಂ ಆಜೊ-ಆಜಿ ವಾ ಆವಯ್ ತ್ಯಾ ಭುರ್ಗ್ಯಾಕ್ ರಾತಿಂ ನಿದಾಂವ್ಚೆ ವೆಳಾರ್ ಕಾಣ್ಯೊ ಸಾಂಗ್ಚಿ ರಿವಾಜ್ ಭೋವ್ಶಾ ಚಡ್ತಾವ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಮಿ ಸರ್ವಾಂನಿ ಅನ್ಭೋಗ್ ಕೆಲಾ. ಸಭಾರಾಂಕ್ ಹ್ಯೊ ಕಾಣ್ಯೊ ಜನಾಂಗಾ ಥಾವ್ನ್ ಆಯ್ಕುನ್, ಸಮ್ಜುನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಂ ಜಾವ್ನಾಸಾ. ಉಪ್ರಾಂತ್ ಇಸ್ಕೊಲಾಂನಿ ಸಯ್ತ್ ದರಬಸ್ತ್ ಕಾಣ್ಯಾಂಕ್ ಆಮಿ ಆಯ್ಕುನ್, ಸಮ್ಜುನ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾಂವ್. ಜಾವ್ಯೆತ್ ಚಾರಿತ್ರಿಕ್, ಜಾವ್ಯೆತ್ ಧಾರ್ಮಿಕ್, ಜಾವ್ಯೆತ್ ರಾಜಕೀಯ್ ಪುಣ್ ಕಾಣ್ಯಾಂನಿ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಹರ್ಯೆಕ್ಲ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ಜಿಣ್ಯೆಂತ್ ಎಕಾ ನಾ ಎಕಾ ರಿತಿರ್ ಪ್ರಭಾವ್ ಘಾಲಾ ತೆಂ ಮಾತ್ ಖರೆಂ. ಇತ್ಲೆಂಚ್ ನ್ಹಯ್, ವಾಂಜೆಲಾಂತ್ ಸಯ್ತ್, ಜಶೆಂಚ್ ಪರ್ನ್ಯಾ ಸೊಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ ತಶೆಂಚ್ ನವ್ಯಾ ಸೊಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ ಜಾಯ್ತ್ಯೊ ಕಥಾ ವೊಪಾರಿಂ ರುಪಾರ್ ಆಮಿ ಆಯ್ಕುನ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾಂವ್. ಎಕಾ ರಿತಿನ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಮತಿಂತ್ ’ಬರೆಂ-ವಾಯ್ಟ್’ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಿತೆಂ? ಮನ್ಶಾಂ ಮೌಲ್ಯಾಂ ಕಸಲಿಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆವಿಶಿಂ ಮತಿಕ್ ಸಮ್ಜಾಸರ್ಕೆಂ ಸಮ್ಜಾಂವ್ಚಿ ಶ್ಯಾಥಿ ಕಾಣ್ಯಾಂನಿ ಮಾತ್ರ್ ಆಸ್ಯೆತಾ. ಆಮಿ ಲ್ಹಾನ್‌ಪಣಾರ್ ಥಾವ್ನ್ ವಾಚುನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಪತ್ರಾಂನಿ ಕಾಣಿ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂ ಚಿಂತುಂಕ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಅಸಾಧ್ಯ್ ನ್ಹಯ್?.

ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಜಿತ್ಲ್ಯಾ ಮಾಪಾನ್ ಕವಿತಾಶೆತಾಂತ್ ಪ್ರಗತಿ ಜಾಲ್ಲೆತಿತ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ಶೆತಾಂತ್ ಜಾಲ್ಲಿ ನಾ. ಹ್ಯಾ ದಿಶೆನ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ವೆವಸ್ತಿತ್ ರಿತಿನ್ ಜಾಲ್ಲಿಂ ಕಾಂಯ್ ಪ್ರೇತನಾಂ ದಿಸಾನಾಂತ್, ಅಪ್ರೂಪಾಯೆನ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಪರಿಂ ಥೊಡಿಂ ಕಾಮಾಸಾಳಾಂ ಚಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ ತರ್‌ಯೀ, ಎಕಾ ಅಧ್ಯಯನಾಚ್ಯಾ ದಿಶೆನ್ ವಾವ್ರ್ ಚಲೊಂಕ್ ನಾ ವಾ ಭೋವ್ಶಾ ಚಲ್ಲಾ ತರ್‌ಯೀ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಸಮ್ಜಣೆಂತ್ ನಾ. ಪ್ರಗತಿಪರ್ ಚಿಂತ್ಪಾಚೊ ಆಟೊವ್ ಕರ್ಚೊ ತರ್, ’ಕಾಳೊಕಾಕ್ ದುರ್ಸೊಂಚ್ಯಾ ಬದ್ಲಾಕ್ ಉಜ್ವಾಡ್ ಪೆಟಂವ್ಚೆಂ ಬರೆಂ’. ಹೆಚ್ಚ್ ಇರಾದ್ಯಾನ್ ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯಾಂನಿ ಸಯ್ತ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಗರ್ಜೆಚಿ. 2006 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಕಾಂಯ್ ಹೆಚ್ಚ್ ಇರಾದ್ಯಾನ್ ಆಮಿ ’ಕಥಾಪಾಠ್’ ಮಯ್ನ್ಯಾಳೆಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಕಾಮಾಸಾಳ್ ಸುರು ಕೆಲ್ಲೆಂ, ಪುಣ್ ಕಾರಣಾಂತರ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾನ್ ತೆಂ ಮುಖಾರ್ಸುನ್ ವರುಂಕ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ನಾ.

ಆತಾಂ ಕಾಂಯ್ ಧಾ ವರ್ಸಾಂ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಪರತ್ ಹೆಂ ಮಿಸಾಂವ್ ಮುಖಾರುನ್ ವರ್ಚೆಂ ಕಾಮ್ ಹಾತಿಂ ಘೆತ್ಲಾಂ. ತಾಂತ್ರಿಕ್ ಸವ್ಲತಾಯೆಚೊ ಆಧಾರ್ ಘೆವ್ನ್ ಆಮಿ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಪಯ್ಣಾರಿ.ಕೊಮ್ ಚೆರ್ ಪರ್ಗಟ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾ ’ಕಥಾಪಾಠ್’ ಅಂಕಣಾಂತ್ ಪರ್ಗಟ್ತೆಲ್ಯಾಂವ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಹ್ಯಾ ಅಧ್ಯಯನಾಂತ್ ವಾಂಟೆಲಿ ಜಾಂವ್ಕ್ ಮನ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಸರ್ವಾಂಕ್ ಮಾಯಾಮೊಗಾಚೊ ಯೆವ್ಕಾರ್ ಮಾಗ್ತಾಂವ್. ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಕಾಣ್ಯೆಗಾರಾಂಚ್ಯೊ ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಕಥಾ ಆಮಿ ಅಧ್ಯಯನಾಕ್ ಘೆತಲ್ಯಾಂವ್ ತರ್‌ಯೀ, ಕೊಂಕ್ಣೆಭಾಯ್ಲ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯಾಂಕ್ ಸಯ್ತ್ ಅಧ್ಯಯನಾಕ್ ಘೆತಲ್ಯಾಂವ್.

ಮಟ್ವಿ ಕಥಾ

ಚಡ್ತಾವ್ ಜಾವ್ನ್ ತೊಂಡ್ಪಾಶಿಂ (ಮೌಕಿಕ್) ಉಚಾರುನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ಕಥಾ, ಕಾಂಯ್ ಸತ್ರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯಾಂಚೆಂ ರೂಪ್ ಘೆವ್ನ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಅಪ್ಲೊಚ್ಚ್ ಪ್ರಕಾರ್ ರುತಾಂ ಕೆಲ್ಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೆಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಕರ್ತಾಸ್ತಾಂ ಹಾಂವೆಂ ಸಮ್ಜುನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಂ ಸತ್. ಕಶೆಂ ಎಕಾ ಕವಿತೆಕ್ ಪ್ರಾಸ್, ಇಮಾಜ್, ರೂಪಕಾಂ, ಅಲಂಕಾರ್ ಗರ್ಜ್ ಆಸ್ಲೆಪರಿಂ, ಕಾಣ್ಯಾಂನಿ ತಿ ಬಂಧಡ್ ನಾ, ಪುಣ್ ಏಕ್ ನಿರ್ದಿಶ್ಟ್ ವಿಶಯ್, ಆನಿ ತಿ ವಿಶಯ್ ಉತ್ರಾಂವ್ಕ್ ಜೊಕ್ತೆ ಪ್ರಾಸ್ ಆನಿ ತ್ಯಾ ಪಾತ್ರಾಂಚ್ಯಾ ಸಂಭಾಶಣಾಂಕ್ ಜೊಕ್ತಿ ಭಾಸ್ ವ್ಹಾಪಾರ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾ. ಎಕಾ ನಿರ್ದಿಶ್ಟ್ ವಿಶ್ಯಾಕ್, ಸಂಕಟಾಕ್, ಸಂಘರ್ಶಾಕ್ ವಿಂಚುನ್, ಕಾಣ್ಯೆರುಪಾರ್ ತಾಕಾ ಜೊಕ್ತೊ ಪರಿಹಾರ್ ವಾ ಪರಿಹಾರಾಚಿ ವಾಟ್ ಧಾಖಂವ್ಚೊಚ್ಚ್ ಎಕಾ ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯೆಚೊ ಮೂಲ್ ಉದ್ದೇಶ್. ಜಾವ್ಯೆತಾ ಮನರಂಜನ್, ಜಾವ್ಯೆತ್ ಜಿಣ್ಯೆ ಲಿಸಾಂವ್, ಜಾವ್ಯೆತ್ ನೈತಿಕ್ ಸತಾಂ, ಜಾವ್ಯೆತ್ ಹೆರ್.. ಪುಣ್ ಮಟ್ವಿ ಕಥಾ ಪ್ರಕಾರ್ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಭಾಸೆಂತ್ಲ್ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಭೋವ್ ಲೊಕಾ ಮೊಗಾಳ್ ಪ್ರಕಾರ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಖಂಡಿತ್.

ಲಾಂಭಾಯ್: ಎಕಾ ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯೆಚಿ ಲಾಂಭಾಯ್ ಕಿತ್ಲಿ ಆಸುಂಕ್ ಜಾಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಚೆರ್ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಬುಕಾಂನಿ ವೆವೆಗ್ಳೆ ವಿಚಾರ್/ಅಭಿಪ್ರಾಯ್ ವಾಚುಂಕ್ ಮೆಳ್ತಾತ್, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ್ ರಿತಿನ್ ಸಮ್ಜುನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಪರಿಂ; ಏಕ್ ಮಟ್ವಿ ಕಥಾ ಎಕಾ ಬಸ್ಣೆಂತ್ ವಾಚುನ್ ಸಂಪೊಣ್ಕ್ ಜಾಯ್ ತಸಲಿ. ಆತಾಂ ಏಕ್ ಬಸ್ಣೆಚಿ ಆವ್ದಿ ಎಕಾ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಚೆರ್ ಹೊಂದ್ವೊನ್ ಆಸಾ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ನಿರಿದಿಶ್ಟ್ ಅರ್ಥ್ ಹೊ - ಉತ್ರಾಂಚಿ ಬಂಧಡೆಚ್ಯಾಕೀ ಮಹತ್ವಾಚೆಂ ಜಾವ್ನಾಸಾ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ಎಕಾ ನಿರ್ದಿಶ್ಟ್ ವ್ಹಾಳ್ಯಾಂತ್ ಧರುನ್ ಧರ್ಚೆತಸ್ಲಿ ಜಾವ್ನಾಸಾ. ಉತ್ರಾಂನಿ ಹಿ ಲಾಂಭಾಯ್ ಮಾಪ್ಚಿ ತರ್ ಕಾಂಯ್ 1000 ಥಾವ್ನ್ 4000 ಸಬ್ಧಾಂಚಿ ಮಟ್ವಿ ಕಥಾ ಆಸುಂಕ್ ಪುರೊ. 1000 ವ ಉಣ್ಯಾ ಸಭ್ದಾಂಚಿ ಮಟ್ವಿ ಕಥಾ ’ಮಿನಿ ಮಟ್ವಿ ಕಥಾ’ ಪ್ರಕಾರಾಚಿ ಜಾತಾ. ಪುಣ್ ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯೆಂನಿ ಸಯ್ತ್ ಮಿನಿ, ಲಾಂಬ್, ಅಸಲೆ ಪ್ರಕಾರ್ ಆಸಾತ್ ಆಸ್ತಾಂ 7500 ಸಬ್ಧ್ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಆಸ್ಚ್ಯೊ ಮಟ್ವ್ಯೊ ಕಥಾ ಆಮ್ಕಾಂ ವಾಚುಂಕ್ ಲಾಭ್ತಾತ್.

ಮಟ್ವಿ ಕಥಾ ಚಡ್ ಜಾವ್ನ್ ಚಡಿತ್ ಘುಂವ್ಡೆಂಕ್ ಆಟಪುನ್ ಆಸ್ಚೆ ಬದ್ಲಾಕ್ ನಿರ್ದಿಶ್ಟ್ ವ್ಹಾಳೊ ಆಟಾಪೊನ್ ಆಸ್ತಾ. ಪುಣ್ ಲಾಂಬ್ ಕಾಣ್ಯಾಂನಿ ವಾ ನವಾಲಿಕಾ/ಕಾದಂಬರೆಂನಿ ಏಕ್ ನಿರ್ದಿಶ್ಟ್ ಕಾಣಿ ಆಸ್ತಾ ತರ್‌ಯೀ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಘುಂವ್ಡೆಂನಿ ರೆವ್ಡೊನ್ ಆಸ್ತಾ.

ಎಕಾ ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಥಾ ಹಾಂತುಂ ಆಸುಂಕ್ ಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಗೂಣ್/ಲಕ್ಶಣಾಂ:

ನಿರೂಪಣ್ (exposition): ಮೂಳ್ ವಿಶಯ್, ಸಂಭಾಶಣ್ ತಶೆಂಚ್ ಪರಿಸ್ಥಿ ಆನಿ ಪ್ರಮುಖ್ ಪಾತ್ರಾಂಚೆರ್ ನಿರೂಪಣ್)
ಅಡ್ಚಣ್ (complication - ಅಡ್ಚಣೆಕ್ ಉಭ್ಜಾಂವ್ಚೆಂ ಘಡಿತ್/ಘಟನ್),
ಉಟವ್ನ್ ಧರ್‌ಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾ - (rising action - ಮಹತ್ವಾಚಿ ಕರ್ನಿ)
ಸಂಕಟ್ (crisis - ನಿರ್ಣಾಯಕ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಲೊ ವಿಶಯ್),
ಉತ್ಕರ್ಶ್/ಸಂಪ್ಣಿ (climax - ಮೂಳ್/ಪ್ರಮುಖ್ ವಿಶಯ್)
ಸಂಕಲ್ಪ್/ಠರಾವ್ (resolution - ಪರಿಹಾರ್).

ಏಕ್ ಬರಿ ಮಟ್ವಿ ಕಥಾ ಜಾಂವ್ಕ್ ಕಸಲಿಂ ಘಟಕಾಂ ಆಸುಂಕ್ ಜಾಯ್?

ಏಕ್ ಬರಿ ಮಟ್ವಿ ಕಥಾ ಪಾಂಚ್ ಘಟಕಾಂಕ್ ಅಪ್ಣಾವ್ನ್ ಆಸ್ತಾ; ಪಾತ್ರ್, ನಿರೂಪಣ್ (Setting), ಸಂಘರ್ಶ್ (Conflict), ಕಥಾವಸ್ತ್ (Plot) ಆನಿ ವಿಶಯ್ (Theme)

ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯೆಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಕಶಿ ಆಸುಂಕ್ ಜಾಯ್?

1) ದೃಶ್ಯ್ ಪಿಂತ್ರಾವ್ಣಿ (Scene setting)
2) ಸಂಘರ್ಶ್ ಸ್ಥಾಪನ್ (The conflict establishing)
3) ರಹಸ್ಯ್‌ಮಯ್ (The mystifier)
4) ತಿಸ್ರೊ ವೆಕ್ತಿ ನಿರೂಪಕ್ ಉಲಯ್ತಾ (The Third Person Narrator Speaks to You)
5) ಪಯ್ಲೊ ವೆಕ್ತಿ ನಿರೂಪಕ್ ಉಲಯ್ತಾ (The First Person Narrator Speaks)
6) ಉದ್ಧರಣ್ (The Quotation)
7) ಮಿಸ್ತೆರಾಭರಿತ್ (The Puzzler)

ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯೆಚಿ ಸಂಪ್ಣಿ ಕಶಿ ಆಸುಂಕ್ ಜಾಯ್?

1) ಅಪರಿಪೂರ್ಣ್ ರಿತಿಚಿ ಸಂಪ್ಣಿ. (ಏಕ್ದಮ್ ಮಟ್ವಿ ತಶೆಂಚ್ ಅನಿಶ್ಚಿತ್ ರಿತಿಚಿ ಸಂಪ್ಣಿ - ವಾಚ್ಪ್ಯಾಚ್ಯಾ ಮತಿಂತ್ ತೊ ಪಾತ್ರ್ ಕಿತೆಂ ಕರಿತ್‌ಗಾಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳಿಂ ಸವಾಲಾಂ ಉಭಿಂ ಕರ್ಚಿ)
2) ನೀಜ್ ಜಿಣ್ಯೆಂತ್ ಜಾವ್ಯೆತ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಸಂಪ್ಣಿ. (ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ಹಿ ಕಾಣಿ ವಾಚ್ತಾನಾ ಕಾಣ್ಯೆಪರಿಂ ನ್ಹಯ್ ಬಗಾರ್ ನೀಜ್ ಜಿಣ್ಯೆಂತ್ಲ್ಯಾ ಘಡಿತಾಪರಿಂ ದಿಸ್ಚೆ ತಸಲಿ)
3) ಅಛಾನಕ್ ರಿತಿಚಿ ಸಂಪ್ಣಿ (ವಾಚ್ಪ್ಯಾನ್ ಚಿಂತಿನಾತ್‌ಲ್ಲೆಪರಿಂಚ್ ಸಂಪ್ಚಿ)

ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯಾಂಚೆ ಪ್ರಮುಕ್ ಪ್ರಕಾರ್

ಮಹಾಕಾವ್ಯ (EPICAL) ರುಪಾಚ್ಯೊ ಕಥಾ
ಸಾಹಿತಿಕ್ (LYRICAL) ಕಥಾ
ಚಾಲಾಕೀ (ARTIFICE) ಚಿಂತ್ಪಾಚ್ಯೊ ಕಥಾ
ಸಾಮಾಜಿಕ್ (SOCIAL) ಚಿಂತ್ಪಾಚ್ಯೊ ಕಥಾ
ಗೂಡಾಚಾರಿ (SUSPENSE) ಕಥಾ
ವೈಗ್ಯಾನಿಕ್ (SCIENTIFIC) ಕಥಾ
ತಾತ್ವಿಕ್ (PHYSOLOPHICAL) ಕಥಾ

ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯಾಂಚೆ ಪ್ರಕಾರ್ (Short story types):

ಮಟ್ವಿ ಗದ್ಯ (Short prose - ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಥಾಚ್ಯಾಕೀ ಮಟ್ವಿ ಆಸೊನ್, ಎಕಾ ನಿರ್ದಿಶ್ಟ್ ಸ್ಥಿತಿಗತೆವಿಶ್ಯಾಂತ್ಲಿ ಕಾಣಿ)

ನೀಜ್ ಘಟನ್/ಘಡಿತಾಚೆರ್ ಆಧಾರಿತ್ ಕಥಾ (Anecdote): ಚಡಾವತ್ ಜಾವ್ನ್ ನೀಜ್ ಘಡಿತಾಂಚೆರ್ ಆಧಾರ್ ಜಾವ್ನ್ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯೊ ಕಥಾ.

ಡ್ರಾಬೆಲ್ (Drabble - ಫಕತ್ತ್ ಶೆಂಭೊರ್ ಸಬ್ಧಾಂಚ್ಯೊ ಮಟ್ವ್ಯೊ ಕಥಾ)

ಕಾಲ್ಪನಿಕ್/ದಂತ ಕಥಾ (Fable) ಚಡ್ತಾವ್ನ್ ಜಾವ್ನ್ ಮನ್ಜಾತಿ, ಜೀವಿ, ರಚ್ನೆಂಚೆರ್ ವಾ ಸಕ್ತೆಂತ್ ಮನ್ಶಾ ಸ್ವಭಾವಾಚೆರ್ಂ ರೂಪ್ ದೀವ್ನ್ ಲಿಸಾಂವಾಭಾರಿತ್ ರಿತಿನ್ ವೆಕ್ತ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯೊ ಕಥಾ)

ಹಾಸ್ಯಾತ್ಮಕ್ ಕಾವ್ಯಾಳ್ ಕಥಾ (Feghoot) - ವಿಶಿಶ್ಟ್ ಪ್ರಕಾರಾಚ್ಯೊ ಕಥಾ, ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ್ ರಿತಿನ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯೊ ಪುಣ್ ಹಾಸ್ಯ್‌ಮಯ್ ರುಪಾಚ್ಯೊ.

ಮಿನಿ ನವಾಲಿಕಾ/ಕಾದಂಬರಿ (Flash fiction) - ಚಡಾವತ್ ಜಾವ್ನ್ ಎಕಾ ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯೆಚ್ಯಾಕೀ ಲಾಂಬ್ ಆಸ್ಚೆ ತಸಲಿ. ನಿರ್ದಿಶ್ಟ್ ರುಪಾರ್ ಸಭ್ದಾಂನಿ ಮಾಪುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ನಾ ತರ್‌ಯೀ 4000 ಥಾವ್ನ್ 20000 ಸಬ್ಧಾಂನಿ ಆಸ್ಚಿ ಜಾವ್ಯೆತಾ.

ಫ್ಲ್ಯಾಶ್ ಗದ್ಯ (Flash prose) ಚಡಾವತ್ 500 ಥಾವ್ನ್ 1500 ಸಬ್ಧಾಂನಿ ಆಸ್ಚಿ ಮಟ್ವಿ ಕಾಣಿ. ಪುಣ್ ಚಡಾವತ್ ಜಾವ್ನ್ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ್/ತುರಂತ್ ಜಾವ್ನ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಕೆಲ್ಲಿ.

ಚೌಕಟ್ ಕಥಾ (Frame story - ಎಕಾ ನಿರ್ದಿಶ್ಟ್ ಚೌಕಟ್ಟಾ ಭಿತರ್ ಆಟಾಪುನ್ ಆಸ್ಚೆತಸ್ಲಿ ಕಾಣಿ - ತಾಂತ್ರಿಕ್ ರಿತಿನ್ ತಿತ್ಲಿ ಸಲೀಸ್ ನ್ಹಯ್)

ಮಿನಿ ಕಥಾ (mini saaga) ಫಕತ್ತ್ 50 ಸಬ್ಧಾಂಚಿ ಕಾಣಿ.

ಜಾನಪದ್ ಕಥಾ (ಲಿಸಾಂವಾಭಾರಿತ್/ಜಾಣ್ವಾಯೆನ್ ಭರ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ಕಥಾ, ಚಡ್ತಾವ್ ಜಾವ್ನ್ ಪಾರಂಪರಿಕ್ ರಿತಿಂನಿ ಜನಾಂಗಾಂ ಥಾವ್ನ್ ವ್ಹಾಳೊನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯೊ)

ವೊಪಾರ್/ನೈತಿಕ್ ಕಥಾ (Parable) - ಸುಕ್ಣಿಂ-ಸಾವ್ಜಾಂ, ಮನ್ಜಾತಿಂಕ್ ಆಧಾರಾಕ್ ಘೆವ್ನ್ ಲಿಸಾಂವಾಭರಿತ್ ಸಂಧೇಶ್ ಆಟಾಪ್ಚ್ಯೊ ಮಟ್ವ್ಯೊ ಕಥಾ.

ಸಾಂಕಳ್ ಕಥಾ (Short story cycle): ಎಕೇಕ್ ಲ್ಹಾನ್ ಕಥಾ ಜಾವ್ನ್‌ಯೀ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯೊ ಕಥಾ ಆಟಾಪುನ್ ಆಸ್ಚ್ಯೊ ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ಸರ್ವ್ ಕಾಣ್ಯಾಂಚೊ ಜಮೊ ಏಕ್ ಮಟ್ವ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯೆತಸಲ್ಯೊ ಜಾಂವ್ಚೊ ಪ್ರಕಾರ್.

ಸ್ಕೆಚಾರುಪಾರ್ ಕಾಣಿ (Sketch story) - ಹಾಂಗಾಸರ್ ಸ್ಕೆತ್ಚಾರುಪಾರ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತ್ ಕೆಲೆಲಿ ಕಾಣಿ.

ಮುಖ್‌ಚಿತ್ರ್ (Vignette -Literature) - ಚಡ್ತಾವ್ ಜಾವ್ನ್ ನಾಟಕ್/ಸಿರಿಯಲ್ಸಾಂನಿ ವ್ಹಾಪಾರ್ಯೆತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯೊ ಕಥಾ. ಎಕಾ ನಿರ್ದಿಶ್ಟ್ ಪುಣ್ ಭೋವ್ ಪರಿಪಕ್ವ್ ಚಿಂತ್ಪಾಕ್ ಆಟಾಪ್ಚ್ಯೊ ಕಥಾ.

[ಎಪ್ರಿಲ್, 2016]

चडताव जावन तोंडपाशीं (मौकीक) उचारून आस‌ल्ल्यो कथा, कांय सत्राव्या शेकड्यांत मटव्या काण्यांचें रूप घेवन साहित्यांत अपलोच्च प्रकार रुतां केल्लो म्हळ्ळें इंगलीश साहित्याचें अध्ययन कर्तासतां हांवें समजून आयिल्लें सत. कशें एका कवितेक प्रास, इमाज, रूपकां, अलंकार गर्ज आसलेपरीं, काण्यांनी ती बंधड ना, पूण एक निर्दिश्ट विशय, आनी ती विशय उत्रावंक जोक्ते प्रास आनी त्या पात्रांच्या संभाशणांक जोक्ती भास व्हापार्ची गर्ज आसा. एका निर्दिश्ट विश्याक, संकटाक, संघर्शाक विंचून, काण्येरुपार ताका जोक्तो परिहार वा परिहाराची वाट धाखंवचोच्च एका मटव्या काण्येचो मूल उद्देश. जाव्येता मनरंजन, जाव्येत जिण्ये लिसांव, जाव्येत नैतीक सतां, जाव्येत हेर.. पूण मटवी कथा प्रकार खंच्याय भासेंतल्या साहित्यांत भोव लोका मोगाळ प्रकार म्हळ्ळें खंडीत.

लांभाय: एका मटव्या काण्येची लांभाय कितली आसुंक जाय म्हळ्ळ्याचेर वेवेगळ्या बुकांनी वेवेगळे विचार/अभिपराय वाचुंक मेळतात, शासत्रीय रितीन समजून आयिल्लेपरीं; एक मटवी कथा एका बसणेंत वाचून संपोणक जाय तसली. आतां एक बसणेची आवदी एका वाचप्याचेर होंद्वोन आसा. हांगासर निरिदिश्ट अर्थ हो - उत्रांची बंधडेच्याकी महत्वाचें जावनासा वाचप्याक एका निर्दिश्ट व्हाळ्यांत धरून धर्चेतसली जावनासा. उत्रांनी ही लांभाय मापची तर कांय १००० थावन ४००० सब्धांची मटवी कथा आसुंक पुरो. १००० व उण्या सभदांची मटवी कथा ’मिनी मटवी कथा’ प्रकाराची जाता. पूण मटव्या काण्येंनी सयत मिनी, लांब, असले प्रकार आसात आसतां ७५०० सब्ध पऱ्यांत आसच्यो मटव्यो कथा आमकां वाचुंक लाभतात.

मटवी कथा चड जावन चडीत घुंवडेंक आटपून आसचे बदलाक निर्दिश्ट व्हाळो आटापोन आसता. पूण लांब काण्यांनी वा नवालिका/कादंबरेंनी एक निर्दिश्ट काणी आसता तर‌यी जायत्या घुंवडेंनी रेवडोन आसता.

एका मटव्या कथा हांतूं आसुंक जाय जाल्ले गूण/लक्षणां:

निरूपण (exposition): मूळ विशय, संभाशण तशेंच परिस्थी आनी प्रमूख पात्रांचेर निरूपण)
अडचण (complication - अडचणेक उभजांवचें घडीत/घटन),
उटवन धर‌ल्ली क्रिया - (rising action - महत्वाची कर्नी)
संकट (crisis - निर्णायक जावंक जाय जाल्लो विशय),
उत्कर्श/संपणी (climax - मूळ/प्रमूख विशय)
संकल्प/ठराव (resolution - परिहार).

एक बरी मटवी कथा जावंक कसलीं घटकां आसुंक जाय?

एक बरी मटवी कथा पांच घटकांक अपणावन आसता; पात्र, निरूपण (Setting), संघर्श (Conflict), कथावसत (Plot) आनी विशय (Theme)

मटव्या काण्येची सुर्वात कशी आसुंक जाय?

१) दृश्य पिंत्रावणी (Scene setting)
२) संघर्श स्थापन (The conflict establishing)
३) रहस्य‌मय (The mystifier)
४) तिस्रो वेक्ती निरूपक उलयता (The Third Person Narrator Speaks to You)
५) पयलो वेक्ती निरूपक उलयता (The First Person Narrator Speaks)
६) उद्धरण (The Quotation)
७) मिसतेराभरीत (The Puzzler)

मटव्या काण्येची संपणी कशी आसुंक जाय?

१) अपरिपूर्ण रितिची संपणी. (एकदम मटवी तशेंच अनिश्चीत रितिची संपणी - वाचप्याच्या मतिंत तो पात्र कितें करीत‌गाय म्हळ्ळीं सवालां उभीं कर्ची)
२) नीज जिण्येंत जाव्येत जाल्ली संपणी. (वाचप्याक ही काणी वाचताना काण्येपरीं न्हय बगार नीज जिण्येंतल्या घडितापरीं दिसचे तसली)
३) अछानक रितिची संपणी (वाचप्यान चिंतिनात‌ल्लेपरिंच संपची)

मटव्या काण्यांचे प्रमूक प्रकार

महाकाव्य (EPICAL) रुपाच्यो कथा
साहितीक (LYRICAL) कथा
चालाकी (ARTIFICE) चिंत्पाच्यो कथा
सामाजीक (SOCIAL) चिंत्पाच्यो कथा
गूडाचारी (SUSPENSE) कथा
वैग्यानीक (SCIENTIFIC) कथा
तात्वीक (PHYSOLOPHICAL) कथा

मटव्या काण्यांचे प्रकार (Short story types):

मटवी गद्य (Short prose - मटव्या कथाच्याकी मटवी आसोन, एका निर्दिश्ट स्थितिगतेविश्यांतली काणी)

नीज घटन/घडिताचेर आधारीत कथा (Anecdote): चडावत जावन नीज घडितांचेर आधार जावन बरयिल्ल्यो कथा.

ड्राबेल (Drabble - फकत्त शेंभोर सब्धांच्यो मटव्यो कथा)

काल्पनीक/दंत कथा (Fable) चडतावन जावन मनजाती, जीवी, रचनेंचेर वा सक्तेंत मनशा स्वभावाचेर्ं रूप दीवन लिसांवाभारीत रितीन वेक्त केल्ल्यो कथा)

हास्यात्मक काव्याळ कथा (Feghoot) - विशिश्ट प्रकाराच्यो कथा, काव्यात्मक रितीन अभिव्यक्त जाल्ल्यो पूण हास्य‌मय रुपाच्यो.

मिनी नवालिका/कादंबरी (Flash fiction) - चडावत जावन एका मटव्या काण्येच्याकी लांब आसचे तसली. निर्दिश्ट रुपार सभदांनी मापुंक साध्य ना तर‌यी ४००० थावन २०००० सब्धांनी आसची जाव्येता.

फ्ल्याश गद्य (Flash prose) चडावत ५०० थावन १५०० सब्धांनी आसची मटवी काणी. पूण चडावत जावन स्वाभावीक/तुरंत जावन अभिव्यक्ती केल्ली.

चौकट कथा (Frame story - एका निर्दिश्ट चौकट्टा भितर आटापून आसचेतसली काणी - तांत्रीक रितीन तितली सलीस न्हय)

मिनी कथा (mini saaga) फकत्त ५० सब्धांची काणी.

जानपद कथा (लिसांवाभारीत/जाण्वायेन भर‌ल्ल्यो कथा, चडताव जावन पारंपरीक रितिंनी जनांगां थावन व्हाळोन आयिल्ल्यो)

वोपार/नैतीक कथा (Parable) - सुकणीं-सावजां, मनजातिंक आधाराक घेवन लिसांवाभरीत संधेश आटापच्यो मटव्यो कथा.

सांकळ कथा (Short story cycle): एकेक ल्हान कथा जावन‌यी वेवेगळ्यो कथा आटापून आसच्यो पूण ह्या सर्व काण्यांचो जमो एक मटव्या काण्येतसल्यो जांवचो प्रकार.

स्केचारुपार काणी (Sketch story) - हांगासर स्केतचारुपार अभिव्यक्त केलेली काणी.

मूख‌चित्र (Vignette -Literature) - चडताव जावन नाटक/सिरियल्सांनी व्हापाऱ्येत जाल्ल्यो कथा. एका निर्दिश्ट पूण भोव परिपकव चिंत्पाक आटापच्यो कथा.

[एपरील, २०१६]

Choddtavo zaun tonddpaxim (moukik) ucharun as‌l'leo kotha, kaim sotravea xekddeant mottvea kanneanchem rup gheun sahiteant oplochch prokar rutam kel'lo mholl'llem inglix sahiteachem odhyoin kortastam hamvem somzun ayil'lem sot. Koxem eka kovitek pras, imaz, rupokam, olonkar gorz asleporim, kanneamni ti bondhodd na, punn ek nirdixtt vixoi, ani ti vixoi utraunko zokte pras ani tea patranchea sombhaxonnank zokti bhas vhaparchi gorz asa. Eka nirdixtt vixeak, sonkottak, songhorxak vinchun, kannyerupar taka zokto porihar va poriharachi vatt dhakhomvchochch eka mottvea kannyecho mul ud'dex. Zauyeta monoronzon, zauyet jinnye lisamv, zauyet noitik sotam, zauyet her.. Punn mottvi kotha prokar khonchyai bhasentlea sahiteant bhovo loka mogall prokar mholl'llem khonddit.

Lambhai: eka mottvea kannyechi lambhai kitli asunk zai mholl'lleacher vevegllea bukamni veveglle vichar/obhiprai vachunk melltat, xastri-i ritin somzun ayil'leporim; ek mottvi kotha eka bosnnent vachun somponnk zai tosoli. Atam ek bosnnechi audi eka vachpeacher hondvon asa. Hangasor niridixtt orth ho - utranchi bondhoddecheaki mohotvachem zaunasa vachpeak eka nirdixtt vhalleant dhorun dhorchetosli zaunasa. Utramni hi lambhai mapchi tor kaim 1000 thaun 4000 sobdhanchi mottvi kotha asunk puro. 1000 vo unnea sobhdanchi mottvi kotha ’mini mottvi kotha’ prokarachi zata. Punn mottvea kannyemni soit mini, lamb, osole prokar asat astam 7500 sobdh poreant ascheo mottveo kotha amkam vachunk labhtat.

Mottvi kotha chodd zaun choddit ghumvddenk attopun asche bodlak nirdixtt vhallo attapon asta. Punn lamb kanneamni va novalika/kadomboremni ek nirdixtt kanni asta tor‌yi zaitea ghumvddemni reuddon asta.

Eka mottvea kotha hantum asunk zai zal'le gunn/lokxonnam:

niruponn (exposition): mull vixoi, sombhaxonn toxench poristhi ani promukh patrancher niruponn)
oddchonn (complication - oddchonnek ubhzamvchem ghoddit/ghotton),
uttoun dhor‌l'li kria - (rising action - mohotvachi korni)
sonkott (crisis - nirnnaik zaunko zai zal'lo vixoi),
utkorx/sompnni (climax - mull/promukh vixoi)
sonkolp/tthoravo (resolution - porihar).

Ek bori mottvi kotha zaunko kosolim ghottokam asunk zai?

ek bori mottvi kotha panch ghottokank opnnaun asta; patr, niruponn (Setting), songhorx (Conflict), kothaust (Plot) ani vixoi (Theme)

mottvea kannyechi survat koxi asunk zai?

1) drixy pintraunni (Scene setting)
2) songhorx sthapon (The conflict establishing)
3) rohosy‌moi (The mystifier)
4) tisro vekti nirupok uloita (The Third Person Narrator Speaks to You)
5) poilo vekti nirupok uloita (The First Person Narrator Speaks)
6) ud'dhoronn (The Quotation)
7) misterabhorit (The Puzzler)

mottvea kannyechi sompnni koxi asunk zai?

1) oporipurnn ritichi sompnni. (ekdom' mottvi toxench onixchit ritichi sompnni - vachpeachea motint to patr kitem korit‌gai mholl'llim sovalam ubhim korchi)
2) niz jinnyent zauyet zal'li sompnni. (vachpeak hi kanni vachtana kannyeporim nhoi bogar niz jinnyentlea ghodditaporim dische tosoli)
3) ochhanok ritichi sompnni (vachpean chintinat‌l'leporinch sompchi)

mottvea kanneanche promuk prokar

mohakauyo (EPICAL) rupacheo kotha
sahitik (LYRICAL) kotha
chalaki (ARTIFICE) chintpacheo kotha
samajik (SOCIAL) chintpacheo kotha
guddachari (SUSPENSE) kotha
voigeanik (SCIENTIFIC) kotha
tatvik (PHYSOLOPHICAL) kotha

mottvea kanneanche prokar (Short story types):

mottvi godyo (Short prose - mottvea kothacheaki mottvi ason, eka nirdixtt sthitigotevixeantli kanni)

niz ghotton/ghodditacher adharit kotha (Anecdote): choddaut zaun niz ghodditancher adhar zaun boroyil'leo kotha.

Ddrabel (Drabble - fokot't xembhor sobdhancheo mottveo kotha)

kalponik/donto kotha (Fable) choddtaun zaun monzati, jivi, rochnencher va soktent monxa svobhavacherm rup diun lisamvabharit ritin vekt kel'leo kotha)

haseatmok kaveall kotha (Feghoot) - vixixtt prokaracheo kotha, kaveatmok ritin obhivyokt zal'leo punn hasy‌moi rupacheo.

Mini novalika/kadombori (Flash fiction) - choddaut zaun eka mottvea kannyecheaki lamb asche tosoli. Nirdixtt rupar sobhdamni mapunk sadhy na tor‌yi 4000 thaun 20000 sobdhamni aschi zauyeta.

Fleax godyo (Flash prose) choddaut 500 thaun 1500 sobdhamni aschi mottvi kanni. Punn choddaut zaun svabhavik/turont zaun obhivyokti kel'li.

Choukott kotha (Frame story - eka nirdixtt choukott'tta bhitor attapun aschetosli kanni - tantrik ritin titli solis nhoi)

mini kotha (mini saaga) fokot't 50 sobdhanchi kanni.

Zanopod kotha (lisamvabharit/zannvayen bhor‌l'leo kotha, choddtavo zaun paromporik ritimni zonangam thaun vhallon ayil'leo)

vopar/noitik kotha (Parable) - suknnim-sauzam, monzatink adharak gheun lisamvabhorit sondhex attapcheo mottveo kotha.

Sankoll kotha (Short story cycle): ekek lhan kotha zaun‌yi veveglleo kotha attapun ascheo punn hea sorv kanneancho zomo ek mottvea kannyetosoleo zamvcho prokar.

Skecharupar kanni (Sketch story) - hangasor sketcharupar obhivyokt keleli kanni.

Mukh‌chitr (Vignette -Literature) - choddtavo zaun nattok/siriyolsamni vhaparyet zal'leo kotha. Eka nirdixtt punn bhovo poripokv chintpak attapcheo kotha.

[April, 2016]

ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್