![]() |
|
[ಸಂಪಾದಕೀಯ್
- 39]
ಭಾಸ್
ಏಕ್ ಲಿಪಿ ಅನೇಕ್ |
|
'Time and Tide waits for none’
ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಸಾಂಗ್ಣೆಪರಿಂ ವೇಳ್ ಆನಿ ಲ್ಹಾರ್ ಕೊಣಾಕ್‌ಚ್
ರಾಕುನ್ ಬಸಾನಾ. ಹ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಕಿತೆಂಚ್
ಥಿರ್/ಶಾಶ್ವಿತ್ (Permanent) ಮ್ಹಣುನ್ ನಾ,
ಜಾಂವ್ ಕಿತ್ಲೆಂಯ್ ಧನ್-ದಿರ್ವೆಂ ಆಸುಂ, ಕಿತ್ಲ್ಯಾಯ್
ದೇಶಾಚಿ ರಾಜ್ವಟ್ಕಿ ಚಲಂವ್ಚಿ ಶ್ಯಾಥಿ ಆಸುಂ ವಾ ಕಿತ್ಲೊಯ್
ಬಳ್ವಂತ್ ಆಸುಂ; ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾಕ್ ಎಕಾ ದಿಸಾ ವಚುಂಕ್ ಆಸಾಚ್,
ಜಾಂವ್ ಥೊಡೆ ದೀಸ್ ಪಾಟಿಂ-ಫುಡೆಂ, ಪುಣ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾಂಕ್
ವೆಚೆಂ ಅನಿವಾರ್ಯ್. ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾನಾ ಹಾಂವ್
ನಿರಾಸ್‌ವಾದ್ ಪಾಚಾರುಂಕ್ ವಚಾನಾ, ಮನಿಸ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್
ಅಪುಣ್ ಕಿತ್ಲೊ ಲಾಂಬ್ ಜಿಯೆಲಾಂ ಮ್ಹಣುನ್ ಖಂತ್
ಕರ್ಚ್ಯಾಕೀ, ಅಪ್ಣಾನ್ ಜಿಯೆಲ್ಲ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಕಿತ್ಲೆಂ
ಆವ್ಕ್ ಭರ್ಲಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಪ್ರಮುಕ್. ದೆಕುನ್ ಜಿವಿತಾಂತ್
ಕೆದಿಂಚ್ ಭರ್ವಸೊ ಸಾಂಡಿನಾಸ್ತಾಂ ಫುಡೆಂ ವಚುಂಕ್ ಜಾಯ್.
ಅಖೇರಿಚೆ ತೀಸ್ ಸಬ್ಧ್ ಪರತ್ ಉಚಾರ್ತಾಂ; ಫುಡೆಂ ವಚುಂಕ್
ಜಾಯ್.
ಇತಿಹಾಸಾಚಿಂ ಪಾನಾಂ ಪರ್ತಿತಾನಾ ಕಳ್ತಾ;
ಮನಿಸ್ ಆದಿಮಾಗಾಂ ರಾನಾಂನಿ ಜಿಯೆವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ.
ಫಾತ್ರಾಯುಗಾಚ್ಯಾ ಕಾಳಾವಿಶಿಂ ಸಯ್ತ್ ಮಾಹೆತ್ ಆಸ್ಚೊ, ಜೊ
2.6 ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಸಾಧ್ಲೊ ಕಾಳ್. ಹೆಚ್ ಕಾಳಾರ್ ರೊದಾಂಚೆಂ
ಅವಿಷ್ಕಾರ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ, ಫಾತ್ರಾಂಕ್ ಆಯ್ದಾಂ ಕರುನ್
ಜಾನ್ವಾರಾಂಚಿ ಶಿಕಾರಿ ಕರುನ್ ಮನಿಸ್ ಜಿಯೆವ್ನ್ ಆಸ್ಲೊ
ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಆಮಿ ವಾಚುನ್, ಆಯ್ಕುನ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾಂವ್. ಆತಾಂ
ವಿಜ್ಮಿತ್ ಪಾವುಂಕ್ ಕಾರಣಾಂ ವೆಗ್ಳಿಂ ಆಸಾತ್. ಆತಾಂ
ಫಾತ್ರಾಂಚೊ ಕಾಳ್, ತಾಂಬ್ಯಾಚೊ, ಲಂಕ್ಡಾಚೊ.... ಕಾಳ್
ಉತ್ರುನ್ ಮನಿಸ್ ಮುಕಾರ್ ಪಾವ್ಲೊ. ಪಾಟ್ಲ್ಯಾ ಶೆಂಬೊರ್
ವರ್ಸಾಂಚೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಕಾಡ್ಲೊ ತರ್‌ಯೀ ಆಮಿ ಪಳೆವ್ನ್
ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಚಿ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಆಮಿ ಪಳೆವ್ನ್, ಜಿಯೆವ್ನ್,
ಭಗುನ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾಂವ್. ರೇಡಿಯೊ ಕಾಳ್, ಟಿವಿಚೊ ಕಾಳ್,
ಕಂಪ್ಯೂಟರಾಚೊ ಕಾಳ್, ಡಿಜಿಟಲ್ ಕಾಳ್ ಉತ್ರುನ್ ಆತಾಂ
ಕೃತಿಮ್ ಭುಧ್ವಂತ್ಕಾಯೆಚೊ ಕಾಳ್ (Articial
Intelligence), ವರ್ಚುವಲ್ ರಿಯಾಲಿಟಿಚ್ಯಾ
ಕಾಳಾಂತ್ ಜಿಯೆವ್ನ್ ಆಸಾಂವ್. ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಸಯ್ತ್
ಮಾಂಡ್-ಕುರ್ಪೊಣ್ ಚಿಂತ್ಪಾಕ್ ಧರುನ್ ಪಾಟಿಂ ವರ್ಚಿಂ
ಬುರ್ನಾಸ್ ಕಾಮಾಂ ಥೊಡಿಂ ಕರುನ್ ಆಸಾತ್ - ಹೆಂಚ್
ವಿಜ್ಮಿತ್ ಕರ್ತಾ. ಆಯ್ಚಿ ಪಿಳ್ಗಿ, ಆಯ್ಚೆಂ ಜನಾಂಗ್,
ಆಯ್ಚೆ ಯುವಜಣ್ ಆಧ್ಲ್ಯಾ ಪಿಳ್ಗೆಚ್ಯಾಕೀ ಬುಧ್ವಂತ್ ಆನಿ
ಜಾಣ್ವಾಯೆಚಿ. ಹಾಂಕಾಂ ಮುಕಾರ್ ವರ್ಚ್ಯಾ ಬದ್ಲಾಕ್
ಧರ್ಮ್-ಭಾಸ್-ಜಾತ್-ಲಿಪಿ ಮ್ಹಣುನ್ ವೀಕ್ ವಾಂಟ್ಚೆಂ ಕಾಮ್
ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ವಯ್ಚಾರಿಕ್ ಸಮಾಜೆಕ್ ಸೊಭ್ ದೀನಾ. ಕೊಂಕಣಿ
ಭಾಸ್ ಭಾರತ್ ಸಂವಿಧಾನಾಚ್ಯಾ ಆಟ್ವ್ಯಾ ವೊಳೆರಿಂತ್ ಆಸಾ
ಪುಣ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಶೆಕ್ ಜಶೆಂ ಹೆರ್ ಭಾಸೆಂಕ್ ಆಸ್ಲೆಪರಿಂ
ಸಮಸ್ಸೆ ಆಸಾತ್. ಆಮಿ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಜಾಣ್ವಾಯೆಕ್, ಆಮ್ಚ್ಯಾ
ಶಿಕ್ಪಾ-ಸಮ್ಜಣೆನ್ ಎಕಾ ಮನಾನ್ ಹ್ಯಾ ಸಮಸ್ಸ್ಯಾಂಕ್
ಪರಿಯಾರ್ ಸೊಧ್ಚೊ ವಾ ತ್ಯಾ ವಾಟೆನ್ ಮೆಟಾಂ ಕಾಡ್ಚೆ
ಬದ್ಲಾಕ್ ಹಾತ್ ಭಾಂದುನ್, ವಾ ಕೊಣಾ-ಕೊಣಾಚೆ ಪಾಂಯ್
ವೊಡುನ್ ಮುಕಾರ್ ವಚುಂಕ್ ದೀನಾಸ್ತಾಂ ರಾಂವ್ಚೆಂ ಎಕಾ
ಭಾಸೆಚ್ಯಾ ಫುಡಾರಾಚ್ಯಾ ನದ್ರೆನ್ ವ್ಹಡ್ಲೆಂ ದಳ್ದಿರ್
ಮ್ಹಣ್ಚ್ಯಾಂತ್ ದುಭಾವ್ ನಾ.
ಜಿಣ್ಯೆ ಸಂಘರ್ಶಾಕ್
ಲಾಗುನ್ ಪಯ್ಲೆಂ ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್, ಉಪ್ರಾಂತ್ ಮುಂಬಂಯ್ತ್
ಆನಿ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಗಲ್ಫಾಂತ್ ಸಯ್ತ್. ಜಿವಿತಾಚ್ಯಾ ಪಯ್ಣಾಂತ್
ಅಪ್ಟೊನ್-ದಪ್ಟೊನ್ ಶೆವ್ಟಲ್ಲೊಂ ದೆಕುನ್ ಥೊಡಿಂ ವರ್ಸಾಂ
ವನ್ವಾಸಾಂತ್ ಖರ್ಚಿಲ್ಲಿಂ. ಪಾಕಾಟೆ ತುಟ್‌ಲ್ಲೆ... ಪುಣ್
ಉಭ್ಚೊ ಭರ್ವಸೊ ಜಾಂವ್, ಮುಕಾರ್ ವೆಚಿಂ ಚಿಂತ್ನಾಂ
ಹೊಗ್ಡಾಂವ್ಕ್ ನಾತ್ಲಿಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಅಜೀಕ್ ಸಾತ್-ಆಟ್
ವರ್ಸಾಧಿಂ ಕೊಂಕಣಿಂತ್ ಏಕ್ ’ಪ್ರಗತಿಪರ್ ಬರವ್ಪ್ಯಾಂಚೊ
ಎಕ್ತಾರ್’ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಒಳ್ಕೆಚ್ಯಾ ಸಭಾರಾಂಕ್ ಮುಕಾರ್
ಆಪಯ್ಲೆಂ, ಥೊಡೆ ಆಯ್ಲೆ ಥೊಡೆ ಪಾಟಿಂ ಉರುನ್ ಸೊಭಾಯ್
ಪಳೆಲಾಗ್ಲೆ. ಎಕ್ಲ್ಯಾ ದೊಗಾಂನಿ ಜಾಪ್ ದಿವುನ್ ಮ್ಹಳೆಂ;
’ತುಜೆಸವೆಂ ಆಸಾತ್ ತೆ ಸಗ್ಳೆ ತುಜೆಬರಾಬರ್ ಆಸಾತ್ ಮ್ಹಣ್
ನ್ಹಯ್, ತಶೆಂಚ್ ತುಜೆಸವೆಂ ನಾಂತ್ ತೆ ಸಗ್ಳೆ ತುಜೆಬರಾಬರ್
ನಾಂತ್ ಮ್ಹಣುನ್ ನ್ಹಯ್’.
ತವಳ್ ಮ್ಹಾಕಾಚ್
ಹಾಂವೆಂ ಸವಾಲ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ; ಮ್ಹಾಕಾ ಜರ್ ಪ್ರಗತಿಪರ್
ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ್ ಕಾಮಾಂ ಕರಿಜಯ್ ತರ್ ಹೆರಾಂಚೆರ್ ಲಬ್ದುನ್
ಬೊಸ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಕಸ್ಲಿ? ಹಾಚ್ಯಾಧಿಂ ಸಯ್ತ್ ಪರ್ಗಾಂವಾಂತ್
ಕೊಂಕಣಿ ವಾವ್ರ್ ಕರ್ತಾಸ್ತಾಂ ಸಯ್ತ್ ಹಾಂವ್ ಖಂಚ್ಯಾಯ್
ಸಂಸ್ಥ್ಯಾಚೊ ಹುದ್ದೆದಾರ್ ವಾ ಸಾಂದೊ ಜಾವ್ನ್ ನಾತ್ಲೊಂ
ಪುಣ್ ಕಾಮಾಂ ಕರುಂಕ್ ತೆದ್ನಾಂಯ್ ಜಾಲ್ಲಿಂ. ದೆಕುನ್ ಆತಾಂ
ತರ್‌ಯೀ ಕಿತೆಂ ಬದಲ್ಲಾಂ? ಅಶೆಂ ಮ್ಹಜೆಯಿತ್ಲ್ಯಾಕ್
ಚಿಂತುನ್ ’ಕೊಣೆಂ ಕರಿಜೆ ಆಸ್ಲೆಂ, ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಕರುಂಕ್ ನಾ?
ಕಶೆಂ ಕರ್ಚೆಂ?....’ ಕಸ್ಲಿಂಚ್ ಸವಾಲಾಂ ಉಭಿಂ
ಕರಿನಾಸ್ತಾಂ, ಮ್ಹಜ್ಯೆಯಿತ್ಲ್ಯಾಕ್ ಚಿಲ್ಲರ್ ಕಾಮ್ ಕರುನ್
ಆಯ್ಲಾಂ. ಹಾಸ್ತೆಲಿಂ ಹಾಸುನ್‍ಚ್ ಉರ್ಲಿಂ ಪುಣ್ ಹಾಂವ್
ಮುಕಾರ್ ಪಾವ್ಲೊಂ. ಕೊಂಕಣಿಕ್ ಹಾಚೊ ಕಾಂಯ್ ಇಲ್ಲೊ ಫಾಯ್ದೊ
ಜಾಲಾ ತರ್ ಮ್ಹಾಕಾ ತಿತ್ಲೆಂಚ್ ಪುರೊ. ಹಾಚ್ಯಾಕೀ ಚಡ್ತಿಕ್
ಮ್ಹಾಕಾ ಕಿತೆಂಚ್ ನಾಕಾ.
ತುಂ ವಿಚಾರ್ಶಿ ಹಾಂವ್
ಕೊಣ್? ಏಕ್ ಕೊಂಕಣಿ ಮನಿಸ್. ಮನಿಸ್ ಮ್ಹಣಾ, ಕೊಂಕಣಿ ಮೊಗಿ
ಮ್ಹಣಾ ವಾ ಕೊಂಕಣಿ ಪಿಸೊ ಮ್ಹಣಾ ಪುಣ್ ಹಾಂವ್ ಕೊಂಕಣಿ
ಮನಿಸ್. ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಅಕಾಡೆಮಿಚೊ ವಾ ಪರಿಷದೆಚೊ ವಾ
ಮಂಡಳಿಂಚೊ ಹುದ್ದೆದಾರ್‌ಯೀ ನ್ಹಯ್, ಸಾಂದೊಯೀ ನ್ಹಯ್.
ಪುಣ್ ಏಕ್ ಬರವ್ಪಿ ಜಾವ್ನ್ ಮ್ಹಜೊ ಶೆವೊಟ್ ಚಡಿತ್
ವಾಚ್ಪ್ಯಾಲಾಗಿಂ ಪಾಂವ್ಚೊ. ಜಾಂವ್ ಹೆರ್ ಭಾಸೆಂತ್ ತೊ
ಆಸುಂದಿ ವಾ ಹೆರ್ ಲಿಪಿಯೆಂನಿ ಆಸುಂದಿ. ಅಶೆಂ ಆಸ್ತಾನಾ
ಹಾಂವೆಂ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಭಾಸೆಂನಿ ಮ್ಹಾಕಾ ಪುರಸ್ಕಾರ್
ಲಾಭ್ತಾ ವಾ ಲಾಭುಂಕ್ ಜಾಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಪಿಸಾಂಟ್ ಚಿಂತಪ್
ಚಿಂತ್ಚೊ ಮಾತ್ರ್ ಹಾಂವ್ ನ್ಹಯ್.
ಪುರಸ್ಕಾರ್-ಮಾನ್-ಸಮ್ಮಾನ್ ಸಗ್ಳೆಂ ದುಯ್ಯಮ್ (Secondary),
ಪುಣ್ ಪ್ರಾಥಮಿಕ್ (Primary) ಚಿಂತಪ್: ಎಕಾ
ಕಾಳಾಕ್ ಹಾಂವ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವ್ ಕರ್ತಾಸ್ತಾಂ, ಮ್ಹಜ್ಯಾ
ಭಾಸೆಕ್ ಮ್ಹಜಿ ದೇಣ್ಗಿ ಕಸ್ಲಿ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ. ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸ್
ಜೆರಾಲ್ ರಿತಿನ್ ಪಾಂಚ್ ಲಿಪ್ಯೆಂನಿ, ತಾಂತುಂಯೀ ತೀನ್
ಪ್ರಮುಕ್ ಲಿಪ್ಯೆಂನಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ರಚನ್ ಜಾತಾ. ರೋಮಿ
ಲಿಪಿಯೆಂತ್ ಸುರ್ವಿಲ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಚಡ್ತಿಕ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್
ರಚನ್ ಜಾತಾಲೆಂ, ಉಪ್ರಾಂತ್ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯೆಂತ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್
ರಚನ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಲಾಗ್ಲೆಂ ತಶೆಂಚ್ ಉಪ್ರಾಂತ್ ದೇವ್‌ನಾಗರಿ
ಲಿಪಿಯೆಂತ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ರಚನ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಲಾಗ್ಲೆಂ. ಪುಣ್
ಕೊಂಕಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಕ್ ಆನಿ
ಆತಾಂಚ್ಯಾ ಕಾಳಾಕ್ ಜಾಯ್ತೊ ತಫಾವತ್ ಆಸಾ. ಜಾಯ್ತಿ
ಬದ್ಲಾವಣ್ ಜಾಲ್ಯಾ. ಹ್ಯಾ ಮಧೆಗಾತ್ ಆಮಿ ಜರ್ ಆಮ್ಚಿ
ಮುಳಾವಿ ಜವಾಭ್ದಾರಿ ವಿಸ್ರುಂಕ್ ಧರ್ಲ್ಯಾರ್ ಆಮಿ
ಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವ್ ಕರ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾಚೆ ಗುನ್ಯಾಂವ್ಕಾರಿ
ಜಾತೆಲ್ಯಾಂವ್ - ಹೆಂ ಮ್ಹಜೆಂ ಖಾಸ್ಗಿ ಚಿಂತಪ್ ಆನಿ
ಪಾತ್ಯೆಣಿ.
ಆಮಿ ಕೊಂಕಣಿ ವೆಗ್-ವೆಗಳ್ಯಾ
ರಾಜ್ಯಾಂನಿ ಶಿಂಪಡ್ಲ್ಯಾಂವ್, ವೆಗ್-ವೆಗಳ್ಯಾ ಲಿಪಿಂನಿ,
ವೆಗ್-ವೆಗಳ್ಯಾ ಬೊಲಿಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸ್ ವ್ಹಾಪಾರ್ತಾಂವ್.
ಅಶೆಂ ಆಸ್ತಾನಾ ಸಮಗ್ರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸೆಚಿ ಗ್ರೇಸ್ತ್‌ಕಾಯ್
ಪಳೆವ್ನ್ ಆಮಿ ಗರ್ವ್ ಪಾಂವ್ಚಿ ಶಿವಾಯ್ ಎಕಾಮೆಕಾ
ದುಸ್ಮಾನ್ ಮ್ಹಣುನ್ ಲೆಕ್ಚೆಂ ಕೊಂಕಣಿಚ್ಯಾ ಭಲಾಯ್ಕೆಭರಿತ್
ಫುಡಾರಾ ದಿಶೆನ್ ಮಾರೆಕಾರ್. ಲುವಿಸ್ ಮಸ್ಕರೇನ್ಹಸ್
ಜಾಂವ್, ಎ.ಟಿ.ಲೋಬೊ ಜಾಂವ್, ಜೊಸಾ ಅಲ್ವಾರಿಸ್ ಜಾಂವ್,
ಗಬ್ಬು ಉರ್ವಾ ಜಾಂವ್, ಸ್ವಾಮಿ ಸುಪ್ರಿಯಾ ಜಾಂವ್.....
ಕೊಂಕಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಕ್ ಗ್ರೇಸ್ತ್ ಕೆಲ್ಲೆ ಮಹಾನ್ ಕೊಂಕಣಿ
ಸಾಹಿತ್‌ಕಾರ್. ಲುವಿಸ್ ಮಸ್ಕರೇನ್ಹಸಾಚೆಂ ’ಅಬ್ರಾಂವ್ಚೆಂ
ಯಜ್ನ್‌ದಾನ್’, ಜೊ.ಸಾ.ಚಿ ’ಆಂಜೆಲ್’ ಜಾಂವ್, ಎಟ್ಯೆಲಾಚಿ
’ತುಂ ಬರೊ ಜಾ’ ವಾ ’ವೇಳ್-ಘಡಿ’, ಗಬ್ಬು ಉರ್ವಾಚಿಂ
’ಮಾಂಯ್‌ಗಾಂವ್’ ನೆಮಾಳ್ಯಾಂತ್ಲಿಂ ಬರ್ಪಾಂ ಜಾಂವ್ ಸ್ವಾಮಿ
ಸುಪ್ರಿಯಾನ್ ರ.ವಿ.ಪಂಡಿತಾಚ್ಯಾ ’ದರ್ಯೊ ಗಾಜೊತಾ’
ಕೃತಿಯೆಚೆರ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಜಾಂವ್... ಹಾಂಕಾಂ
ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೆ ಕಸ್ಲೆಚ್ ಪುರಸ್ಕಾರ್ ಮೆಳುಂಕ್ ನಾಂತ್
ಮ್ಹಣುನ್ ಕಿತೆಂ ತಾಂಚ್ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೆಂ ಮೋಲ್ ಉಣೆಂ
ಜಾಲೆಂ? ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪುರಸ್ಕಾರ್ ಜೊಡ್ಪಿ
ಜೆ.ಬಿ.ಸಿಕ್ವೇರಾಚ್ಯಾ ಎಕಾ ಕವಿತೆಚೊ ಉಡಾಸ್ ಕೊಣಾಯ್ಕೀ
ಆಸಾಗಿ? ಹಾಕಾ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಅಕಾಡೆಮಿಚೊ ಪುರಸ್ಕಾರ್ ಫಾವೊ
ಜಾಲಾ (ಮಾಫ್ ಕರಾ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಕೊಣಾಯ್ಕೀ ವ್ಹಡ್/ಲ್ಹಾನ್
ಮ್ಹಣ್ಚೊ ನ್ಹಯ್). ಜೆ.ಬಿ.ಸಿಕ್ವೇರಿಚ್ಯಾ ’ಕಾಸ್ವಾಚಿಂ
ಪಾವ್ಲಾಂ’ ಕವಿತಾಜಮ್ಯಾಚೆರ್ ಪ್ರಸ್ತಾವನ್ ಹಾಂವೆಂ
ಬರಯ್ಲಾಂ ಪುಣ್ ನಿಜಾಯ್ಕೀ ಹಾಚ್ಯಾ ಎಕಾಯ್ ಕವಿತೆಚೊ ಉಡಾಸ್
ಮ್ಹಾಕಾ ನಾ. ತರ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೊ ದರ್ಜೊ ಏಕ್ ಪುರಸ್ಕಾರ್
ಠರಾಯ್ತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಬೇಬುನ್ಯಾದಿಚೆಂ ರಾಜಾಂವ್.
ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ್ ವರ್ತುಲ್ ಆಸಲ್ಯಾ ರಾಜಾಂವಾಂನಿ ಆಮಿ
’ಜೋಕರ್ಸ್ ಕ್ಲಬ್’ ಕೆಲಾಂ. ಕೊಂಕಣಿ ಪಾಂಚ್ ಲಿಪ್ಯೆಂನಿ,
ಚ್ಯಾರ್ ರಾಜ್ಯಾಂನಿ ಆಸ್ಚಿ ಗ್ರೇಸ್ತ್ ಭಾಸ್ ಮ್ಹಣುನ್
ವರ್ಸಾಕ್ ಏಕ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ವೆದಿಚೆರ್ ಕೊಣೆಂಗೀ ಬರವ್ನ್
ದಿಲ್ಲೆಂ ಭಾಶಣ್ ಬಿಗ್ದುನ್ ಭಾಡ್ಯಾಕ್ ಹಾಡಯಿಲ್ಲ್ಯಾ
ಲೊಕಾಂಥಾವ್ನ್ ತಾಳಿಯೊ ಘೆಂವ್ಚೆ ಏಕ್ ಕೊಂಕಣಿ ನೆಮಾಳೆಂ
ವಾಚಿನಾಂತ್, ಏಕ್ ಕೊಂಕಣಿ ಪುಸ್ತಕ್ ಮೊಲಾಕ್ ಘೆನಾಂತ್
ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಬ್ರೇಯ್ನ್ ನಾಕಾ.
ಹೆರ್ ಭಾಸೆಂನಿ ಜೆದ್ನಾಂ ಏಕ್-ದೋಗ್ ಬರವ್ಪಿ
ಮೆಳ್ತಾನಾ ಥಂಯ್ಚರ್ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ್ ವಿಚಾರ್ ಉದೆತಾತ್ ಪುಣ್
ಕೊಂಕಣಿಂತ್ ಎಕಾಮೆಕಾ ಖಬ್ರೊ ಆನಿ ಖೆಳ್ಕುಳಾಂ.
ಇಸ್ಕೊಲಾಚಿಂ ದಾರಾಂ ಪಳೆಲ್ಲೆಚ್ ಅಪುಣ್ಛ್
ವಿಧ್ವಾನ್/ಗಿನ್ಯಾನಿಂಚ್ ಮ್ಹಣ್ ಮಾಂದ್ತಾತ್. ಅಪ್ಲೆ
ತಳ್ಹಾತ್ ಉತ್ರೊನ್ ನದರ್ ಭಂವ್ಡಾಂವ್ಚಿ ಶ್ಯಾಥಿ ನಾಸ್ಚೆ
ದೂರ್‌ದೃಶ್ಟೆಚೆ ಶೆರ್ಮಾಂವ್ ದಿತಾತ್, ಆವಾಜಾಕ್ ಸಂಗೀತ್
ಕೆಲಾಂ, ಬನಾವಟಿ ಸಬ್ಧಾಂಕ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಕೆಲಾಂ, ಕಾಮ್
ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ದಾಕವ್ಪಾಚೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಜಾಲಾಂ. ನೆಮಾಳಿಂ
ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಪಾನಾಂ ಭರ್ಚಿಂ ವಿಧಾನಾಂ ಜಾಲ್ಯಾಂತ್. ಹಾಂಚೆ
ಮಧೆಂ ಹವೇಸಿ, ವಯ್ಚಾರಿಕ್ ಬೊರ್ಗೊಳಾಚೆ ಯಥೇಶ್ಟ್ ಮಾಪಾನ್
ಭರ್ಲ್ಯಾತ್. ವೀಸ್-ಪಂಚ್ವೀಸ್ ವರ್ಸಾಂ ಏಕ್ ನೆಮಾಳೆಂ
ಚಲಯ್ಲಾಂ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್ ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ವೀಸ್-ಪಂಚ್ವೀಸ್
ವರ್ಸಾಂನಿ ಕಿತ್ಲೆಂ ಸಮಾಜಿಕ್ ಬದ್ಲಾಪ್ ಹಾಡುಂಕ್
ಸಕ್ಲ್ಯಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸವಾಲ್ ಅಧುರೆಂಚ್ ಉರ್ಲಾಂ.
ಕೊಂಕಣಿಚ್ಯಾ ನಾಂವಾನ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಸಾ, ಪರಿಷದೊ ಆಸಾತ್,
ವೆಗ್-ವೆಗಳ್ಯೊ ಮಂಡಳಿ ಆಸಾತ್ ಪುಣ್ ಕೊಂಕಣಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್
ಕಿತೆಂ ಮ್ಹಣುನ್ ಕೊಣಾಯ್ಕೀ ಪಡುನ್ ಗೆಲ್ಲೆಂ ನಾ.
ಚಡ್ತಾವಾಂಕ್ ಸರ್ಕಾರಾಚೊ ದುಡು ಖರ್ಚುಂಚ್ಯೊ ವಾಟೊ
ದಾಕಂವ್ಚಿಂ ಪಾನಾಂ ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ಪುರೊ. ಥೊಡಿಂ
ಮುಳಾವಿಂ ಸವಾಲಾಂ ಆಮಿ ಖೊಲಾಯೆನ್ ವೊರಾವ್ನ್ ಪಳೆವ್ಯಾಂ;
1. ಕೊಂಕಣಿ ಪುಸ್ತಕಾಂ ಪರ್ಗಟ್ತಾತ್ - ಕಿತ್ಲೆಶ್ಯಾ
ಪುಸ್ತಕಾಂಚೊ ವಿಮರ್ಸೊ ಜಾತಾ?
2. ಕಿತ್ಲಿಂ
ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ್ ಕಾಮಾಸಾಳಾಂ ವಾ ಪರಿಸಂವಾದಾಂ ಚಲ್ತಾತ್?
3. ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ್ ಸರ್ತ್ಯೊ ಜಾತಾತ್ ಪುಣ್ ನವೆಂ ತಾಲೆಂತ್
ಕಿತ್ಲೆಶೆಂ ಉದೆಲಾಂ ವಾ ಹ್ಯಾ ದಿಶೆನ್ ವಾವ್ರ್ ಚಲ್ಲಾ?
4. ಪುರಸ್ಕಾರ್ ಲಾಭ್ಲೆಲ್ಯಾ ಕಿತ್ಲೆಶ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಂಚಿ
ಒಳೊಕ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಆಸಾ?
5. ದಿಸಾನ್‌ದೀಸ್ ಸಂಕೀರ್ಣ್
ಚಿಂತ್ಪಾಚಿಂ ಜಾವ್ನ್ ವೆಚಿಂ ಆಮಿಂ ಹೆರಾಂನಿ ಬರಯಿಲ್ಲೆಂ
ಕಿತ್ಲೆಂ ವಾಚ್ತಾಂವ್?
ಆಮಿ ಎಕಾಮೆಕಾಚ್ಯೊ
ಲ್ಹಾ-ಲ್ಹಾನ್ ಊಣ್ ಪಳೆವ್ನ್ ಮೊಡುಂಕ್ ಮುಕಾರ್ ಪುಣ್
ಎಕಾಮೆಕಾಚೆ ಗೂಣ್ ಒಳ್ಕೊನ್ ಘೆವ್ನ್ ಜೊಡುಂಕ್ ಮೇಟ್
ಕಾಡ್ತಾಂವ್? ಆತಾಂ ವಯ್ರ್ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ಎಕೆಕಾ ಸವಾಲಾಕ್ ಆಮಿ
ಕಿತೆಂ ಕೆಲಾಂ ವಾ ಕರುನ್ ಆಸಾತ್ ಮ್ಹಣ್ ವಿಚಾರ್ಶಿ ತರ್
ತಾಂಚಿ ಜಾಪ್ ದಿತಾಂ;
1. ಕವಿತಾಪಾಠಾಚ್ಯಾ
ಸುರ್ವಿಲ್ಯಾ 35 ಮಯ್ನ್ಯಾಳ್ಯಾ ಕಾಮಾಸಾಳಾಂನಿ 35
ಪುಸ್ತಕಾಂಚಿ ಸಮೀಕ್ಷಾ ಆಮಿ ಚಲಯ್ಲ್ಯಾ, ಅಜೂನ್ ತೆಂ ಕಾಮ್
ಚಾಲುಚ್ ಆಸಾ.
2. ಉಣ್ಯಾರ್ ಉಣಿಂ 40 ಕವಿತೆಚಿಂ
ತಶೆಂಚ್ 50 ವಯ್ರ್ ಮೊಟ್ವ್ಯಾ ಕಥೆಚಿಂ ಕಾಮಾಸಾಳಾಂ
ಚಲಯ್ಲ್ಯಾಂತ್. ಚಲವ್ನ್ ಆಸಾಂವ್.
3. ನೆಮಾಳ್ಯಾಂ
ಭಾಯ್ರ್ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ್ ಸರ್ತೆಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಕೆಲ್ಲಿಚ್ ಆಮಿ
ಆನಿ ಮಯ್ನ್ಯಾಳೆ, ವರ್ಸಾಳೆ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ್ ಸರ್ತೊ 2004
ಇಸ್ವೆಥಾವ್ನ್ ಚಲವ್ನ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾಂವ್. ಅಜೂನ್ ಚಲವ್ನ್
ಆಸಾಂವ್. ಸಭಾರ್ ಬರವ್ಪ್ಯಾಂಚಿಂ ಫುಡ್ಲದ್ ಪುಸ್ತಕಾಂ
ಪರ್ಗಟುನ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾಂವ್.
4. ಪುರಸ್ಕಾರ್ ಲಾಭ್ಲೆಲ್ಯಾ
ಪುಸ್ತಕಾಂಚೆಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಲಿಪ್ಯಂತರ್
ಸಯ್ತ್ ಆಮಿ ಕೆಲಾಂ ಆನಿ ಕರುನ್ ಆಸಾಂವ್.
5. ಆಮಿ
ವಾಚ್ತಾಂವ್ ದೆಕುನ್ ತರ್ಜಣ್, ಲಿಪ್ಯಂತರಾಚೆಂ ಮಹತ್ವಾಚೆಂ
ಆನಿ ಗರ್ಜೆಚೆಂ ಕಾಮ್ ಆಮಿ ಕರುನ್ ಆಸಾಂವ್.
2020
ಇಸ್ವೆಚ್ಯಾ ಮಾರ್ಚ್ 1 ತಾರಿಕೆರ್ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಕಲಂಗೂಟಾಂತ್
’ಕೊಂಕಣ್‌ಕಾರ್ ಪ್ರಕಾಶನ್’
ಉಗ್ತಾವಣ್ ಕಾರ್ಯೆಂ ಜಾಲ್ಲೆಂ. ತವಳ್ಚೊ ಗೊಂಯ್
ಅಕಾಡೆಮಿಚೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ್ ಬಾಬ್ ಅರುಣ್ ಸಾಖರ್‌ದಾಂಡೆನ್
ಉಗ್ತಾವಣ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಾಂತ್ ದಲ್ಗಾದೊ ಕೊಂಕಣಿ
ಅಕಾಡೆಮಿಚೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ್ ಬಾಬ್ ವಿನ್ಸಿ ಕ್ವಾಡ್ರೊಸ್ ಮುಖೆಲ್
ಸಯ್ರೊ ಜಾವ್ನ್ ಹಾಜರ್ ಆಸ್ಲೊ, ಬಾಬ್ ಮಾಧವ್ ಬೋರ್ಕಾರ್,
ಬಾಬ್ ದಾಮೋದರ್ ಮಾವ್ಜೊ, ಬಾಬ್ ಎನ್. ಶಿವದಾಸ್, ಬಾಯ್
ಡೊ|ಜಯಂತಿ ನಾಯ್ಕ್, ಆನಿ ಸಭಾರ್ ಹೆರಾಂ ಹಾಜಿರ್ ಆಸ್ಲಿಂ.
ಹಾಂವ್ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಚೊ ಕೊಂಕಣಿ ಬರವ್ಪಿ. ಪಯ್ಲೆ ಪಾವ್ಟಿಂ
ತೀನ್ (’ಕನ್ನಡ, ದೇವ್‌ನಾಗರಿ ಆನಿ ರೋಮಿ’) ಲಿಪಿಂಚಿಂ ’ಮಾಡಾಥಾವ್ನ್
ತೆಲಾಖಣಿ ಪರ್ಯಾಂತ್’, ’ಸಾಂಕವ್’,
’ಮಯ್ಲಾಫಾತರ್’ ಮ್ಹಳ್ಳಿಂ ತೀನ್
ಪುಸ್ತಕಾಂ ಹೆಚ್ ವೆಳಾರ್ ಉಜ್ವಾಡಾಕ್ ಆಯ್ಲಿಂ. ಹ್ಯಾ
ಕಾರ್ಯಾಚೊ ಶೆವೊಟ್ ಮ್ಹಾಕಾ ತರ್‌ಯೀ ಸುಡಾಳ್ ಆಸ್ಲೊ; ಆಮಿ
ಎಕಾ ಮನಾನ್, ಎಕಾ ಶೆವೊಟಾತೆವ್ಶಿನ್ ಮೆಟಾಂ ಕಾಡುಂಕ್
ಜಾಯ್. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಜಾತ್-ಧರ್ಮ್-ಭಾಸ್-ಲಿಪಿ-ಬೊಲಿ ವಾ
ಕಸ್ಲ್ಯಾಯ್ ಸಮಸ್ಯಾಂಕ್ ಪರಿಯಾರ್ ಯೆತಾಸರ್ ಆಮಿ ಆಮ್ಚೊ
ವಾವ್ರ್ ಮುಖಾರುನ್ ವರ್ಚೊ ಆನಿ ಎಕಾಮೆಕಾಚೆ ಹಾತ್ ಧರುನ್
ಮುಕಾರ್ ವೆಚೆಂ ಶಿವಾಯ್ ಎಕಾಮೆಕಾಚೆ ಪಾಂಯ್ ವೊಡುನ್ ಪಾಟಿಂ
ಉರ್ಚೆಂ ನ್ಹಯ್. ಪುಣ್ ಎಕಾಚ್ ಹಫ್ತ್ಯಾನ್ ಮಾರೆಕಾರ್
ಕೋವಿಡ್ ಪಿಡೆನ್ ಸಗ್ಳೊ ಸಂಸಾರ್ ಹಾಲಯ್ಲೊ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್
ಆಮ್ಚಿಂ ಪಾವ್ಲಾಂ ಡಿಜಿಟಲ್ ವಾಟೆನ್ ಚಮ್ಕಲಿಂ ಆನಿ ಕೊಂಕಣಿ
ಆಡಿಯೊ ಪುಸ್ತಕಾಂ, ಕೊಂಕಣಿ ಇ-ಪುಸ್ತಕಾಂ, ವೆಬಿನಾರಾಂ,
ಡಿಜಿಟಲ್ ಕವಿಗೊಸ್ಟಿ, ಕಾಮಾಸಾಳಾಂ ಚಲಯ್ಲಿಂ.
ಆತಾಂ ಕೊವಿಡೆಚಿ ಭಿರಾಂತ್ ನಾಸ್ತಾಂ ಪರತ್ ಏಕ್ ಪಾವ್ಟಿಂ
ಆಮಿ ಭಾಸ್ ಏಕ್ ಲಿಪಿ ಅನೇಕ್ ಪುಣ್ ಎಕಾ ಮನಾಂತ್ ಕೊಂಕಣಿ
ವಾವ್ರ್ ಕರ್ಚ್ಯಾ ದಿಶೆನ್ ಪಾವ್ಲಾಂ ಮುಕಾರ್ ಕಾಡುಂಕ್
ಚಿಂತ್ಲಾಂ. ಏಕ್ ಮೇಟ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ತೀನ್ ಮೆಟಾಂ. ಕಶೆಂ
ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್; 2000 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಸುರು ಜಾಲ್ಲೆ ಆಶಾವಾದಿ
ಪ್ರಕಾಶನಾಚೆಂ ಮಿಸಾಂವ್ 2025 ವರ್ಸಾಭಿತರ್ 25 ಕೊಂಕಣಿಚಿಂ
ಉತ್ತೀಮ್ ಪುಸ್ತಕಾಂ ಜಿಂ ರೊಮಿ, ದೇವ್‌ನಾಗರಿ ಆನಿ ಕನ್ನಡ
ಲಿಪಿಯೆಂತ್ ಆಸಾತ್ ತಾಂಚೆಂ ಲಿಪ್ಯಂತರ್ ಕರುನ್ ಏಕ್
ಲಿಪಿಚೆಂ ಪುಸ್ತಕ್ ತೀನ್ ಲಿಪಿಚಿಂ ತೀನ್ ಪುಸ್ತಕಾಂ
ಕರ್ಚೆಮುಖಾಂತ್ರ್ ಆಮ್ಕಾಂ ವೆಗ್-ವೆಗಳ್ಯಾ ಲಿಪಿಂಚ್ಯಾ
ಮಧೆಂ ಸಾಂಕವ್ ಭಾಂದ್ಚೆಂ ಮಿಸಾಂವ್ ಸುರು ಕೆಲಾಂ.
ಹೆರ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ್-ಬೊಲ್ಯಂತರಾಚೊ ಹಾಚ್ಯಾದಿಂ ಅನ್ಭೋಗ್
ಕಿತ್ಲೊ? ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಸವಾಲಾಕ್ ಜಾಪ್ ದಿಂವ್ಚಿ ತರ್, ಆಮಿ
ಕೆಲ್ಲೆಂ ವ ಕರ್ಚೆಂ ಕಾಮ್ ಅಚೂಕ್ (Perfect)
ಮ್ಹಣುನ್ ಬಿಲ್ಕುಲ್ ನ್ಹಯ್. ಫಾಲ್ಯಾಂ ಕೊಣ್‌ಯೀ ಹ್ಯಾ
ಕಾಮಾಕ್ ಹಾಚ್ಯಾಕೀ ಬರೆ ರಿತಿನ್ ಕರುಂಕ್ ಸಕುಂದಿ ಆನಿ
ತಾಚೊ ಫಳ್ ಕೊಂಕಣಿಚ್ಯಾ ಫಾಲ್ಯಾಂಕ್ ಫಾವೊ ಜಾಂವ್ದಿ
ಮ್ಹಳ್ಳೊಚ್. ಅಶೆಂ ಪಳೆಲ್ಯಾರ್ ಮ್ಹಾಕಾ ಹ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್
ಹ್ಯಾ ಆಧಿಂ ಜಿಯೆವ್ನ್ ಅನ್ಭೋಗ್ ನಾ, ಪಯ್ಲೆಪಾವ್ಟಿಂ
ಹಾಂವೆಂ ಜಿಯೆಂವ್ಚೆಂ. ಅಶೆಂ ಪಳೆಲ್ಯಾರ್ ಎಕ್ಲೊ ಘರ್
ಭಾಂದ್ತಾನಾ, ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಜಾಗ್ಯಾಂತ್ ರೂಕ್ ಲಾಯ್ತಾನಾ ತೆಂ
ಘರ್ ವ ತೊ ರೂಕ್ ಪಡುಂದಿ/ಮರುಂದಿ ಮ್ಹಣುನ್ ಬೆಪರ್ವಾ
ಕರಿನಾ. ತಶೆಂಚ್ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಮಿಸಾಂವಾಚಿ ಸುರ್ವಾತ್
ಜಾತಾಸ್ತಾಂ, ನಿರ್ದಿಶ್ಟ್ ಶೆವೊಟ್ ಆಸ್ತಾ. ತಶೆಂಚ್
ಆಮ್ಚೊಯ್ ಶೆವೊಟ್ ಇತ್ಲೊಚ್. ಆಮಿ ಕಿತ್ಲೊ ತೇಂಪ್ ವಾ
ಕಿತ್ಲೆ ಪಯ್ಸ್ ವಚುಂಕ್ ಸಕ್ತಾಂವ್ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ನ್ಹಯ್.
ಬಗಾರ್ ಆಮಿ ಥೊಡಿಂ ಪಾವ್ಲಾಂ ತರ್‌ಯೀ ಕಾಡುಂಕ್
ಸಕ್ಲ್ಯಾಂವ್ ತರ್ ಹಾಚೊ ಫಳ್ ಕೊಂಕಣಿಕ್ ಲಾಭ್ಲೊ ತರ್
ತಿತ್ಲೆಂಚ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಪುರೊ. ಆಮಿ ದುಡು ಜಾಂವ್, ನಾಂವ್
ಜಾಂವ್ ಮಾನ್-ಸಮ್ಮಾನ್ ಜಾಂವ್ ಜೊಡ್ಚ್ಯಾ ಇರಾದ್ಯಾನ್ ಹ್ಯಾ
ಮಿಸಾಂವಾಕ್ ದೆಂವುಂಕ್ ನಾಂವ್. ಹೆಂ ಸಂಘಟನ್ ನ್ಹಯ್,
ಹಾಂಗಾಸರ್ ಕಸ್ಲೆಚ್ ಹುದ್ದೆ ನಾಂತ್, ಕಸ್ಲೆಂಯ್
ದುಡ್ವಾಚೆಂ ಮೆತೆರ್ಪಣ್ ನಾ, ಕೊಣ್‌ಯೀ ವ್ಹಡ್ ನ್ಹಯ್,
ಕೊಣ್‌ಯೀ ಲ್ಹಾನ್ ನ್ಹಯ್. ಫಕತ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕಾಮ್.
ಆಶಾವಾದಿ 2025 ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಪಯ್ಣಾರಿಚಿಂ 10 ವರ್ಸಾಂ
ಸಂಪಂವ್ಚೊ ಕಾಳ್. ಆಮ್ಚೊ ಸಂಭ್ರಮ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ
ಕಾಮಾಂನಿ. ವೇದಿ-ಕಾರ್ಯಾಂನಿ ಆಮಿ ಚಡಿತ್ ಉತ್ಸುಕ್ ನಾಂವ್.
ಆಮ್ಚೊ ಶೆವೊಟ್ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ್ ಶಿಭಿರಾಂ ಚಲಂವ್ಚೊ,
ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ್ ಅಧ್ಯಯನ್ ಕಾಮಾಸಾಳಾಂ ಚಲಂವ್ಚೊ. ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ್
ಅಭಿರುಚ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಯುವಜಣಾಂಕ್ ಆಧಾರ್ ದಿಂವ್ಚೊ. ಆಮ್ಚೆಂ
ಉಲವ್ಣೆಂ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಕಾಮಾಂ ಮುಖಾಂತ್ರ್ ಕರ್ಚೊ ಶಿವಾಯ್
ಹೆರ್ ಕಸ್ಲೊಚ್ ನ್ಹಯ್. ಹ್ಯಾ ಮಿಸಾಂವಾಂತ್ ವಾಂಟೆಲಿ
ಜಾಂವ್ಕ್ ಏಕ್ ಖರೊ ಕೊಂಕಣಿ ಮೊಗಿ ಜಾವ್ನ್ ತುಕಾ ವಾ
ಕೊಣಾಯ್ಕೀ ಮೆಳುಂಕ್ ಜಾಯ್ ತರ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಸಂಪರ್ಕ್ ಕರ್ಚೊ.
- ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್
[ಫೆಬ್ರೆರ್, 2024] |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
valleyquadros@gmail.com |
ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್:
ಇಸ್ವಿ 1984 ಥಾವ್ನ್
ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಮೊಟ್ವ್ಯೊ ಕಥಾ, ಕಾದಂಬರಿ, ಕವಿತಾ, ಲೇಖನಾಂ,
ವಿಮರ್ಸೊ/ವಿಶ್ಲೇಷಣಾಂ ಬರವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ.
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್
(2003-2011),
ಪಯ್ಣಾರಿ.ಕೊಮ್ (2015 ಥಾವ್ನ್) ಸಂಪಾದನಾಚೊ
ವಾವ್ರ್ ಕರುನ್ ಆಸಾ. ಮೊಳ್ಬಾವಯ್ಲಿಂ ಸಪ್ಣಾಂ
(2006), ಮುಖಾಮುಖಿ (2016),
ಪಡ್‌ಸಾದ್ (ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ: 2021),
ಪಡ್‌ಸಾದ್ (ನಾಗರಿ ಲಿಪಿ: 2022)
ಹಾಚಿಂ ಪ್ರಕಾಶಿತ್ ಜಾಲ್ಲಿಂ ಸಂಪಾದಕೀಯಾಂಚಿಂ ಪುಸ್ತಕಾಂ.
ತಶೆಂಚ್ ಸಂಪಾದನ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ’ವಿಚಾರ್ ಉಚಾರ್
(2019)’ ಕರ್ನಾಟಕ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್
ಅಕಾಡೆಮಿನ್ ಪ್ರಕಾಶಿತ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ರಾಶ್ಟ್ರೀಯ್
ಮಟ್ಟಾಚ್ಯಾ ಲೇಖನಾಂಚೆಂ ಪುಸ್ತಕ್. ಕನ್ನಡ, ದೇವ್‌ನಾಗರಿ
ಆನಿ ರೊಮಿ ಲಿಪಿಂನಿ ಬರಯ್ತಾ. |
|
[संपादकीय -
३९] भास
एक लिपी अनेक |
|
'Time and Tide waits for
none’ म्हळ्ळ्या सांगणेपरीं वेळ आनी ल्हार
कोणाकच राकून बसाना. ह्या संसारांत कितेंच
थीर/शाश्वीत (Permanent) म्हणून ना, जांव
कितलेंय धन-दिर्वें आसूं, कितल्याय देशाची
राज्वटकी चलंवची श्याथी आसूं वा कितलोय बळवंत
आसूं; आयिल्ल्याक एका दिसा वचुंक आसाच, जांव थोडे
दीस पाटीं-फुडें, पूण आयिल्ल्यांक वेचें अनिवाऱ्य.
अशें म्हणताना हांव निरासवाद पाचारुंक वचाना,
मनीस जाल्ल्यान अपूण कितलो लांब जियेलां म्हणून
खंत कर्च्याकी, अपणान जियेल्ल्या दिसांनी कितलें
आवक भरलां म्हळ्ळें प्रमूक. देकून जिवितांत केदिंच
भर्वसो सांडिनास्तां फुडें वचुंक जाय. अखेरिचे तीस
सब्ध परत उचार्तां; फुडें वचुंक जाय.
इतिहासाचीं पानां पर्तिताना कळता; मनीस आदिमागां
रानांनी जियेवन आयिल्लो. फात्रायुगाच्या काळाविशीं
सयत माहेत आसचो, जो २.६ मिलियन वर्साधलो काळ. हेच
काळार रोदांचें अविषकार जाल्लें, फात्रांक आयदां
करून जान्वारांची शिकारी करून मनीस जियेवन आसलो
म्हळ्ळें आमी वाचून, आयकून आयल्यांव. आतां विज्मीत
पावुंक कारणां वेगळीं आसात. आतां फात्रांचो काळ,
तांब्याचो, लंकडाचो.... काळ उत्रून मनीस मुकार
पावलो. पाटल्या शेंबोर वर्सांचो इतिहास काडलो
तरयी आमी पळेवन आयिल्ल्या काळाची बदलावण आमी
पळेवन, जियेवन, भगून आयल्यांव. रेडियो काळ, टिविचो
काळ, कंप्यूटराचो काळ, डिजिटल काळ उत्रून आतां
कृतीम भुध्वंत्कायेचो काळ (Articial
Intelligence), वर्चुवल रियालिटिच्या काळांत
जियेवन आसांव. पूण ह्या काळार सयत मांड-कुर्पोण
चिंत्पाक धरून पाटीं वर्चीं बुर्नास कामां थोडीं
करून आसात - हेंच विज्मीत कर्ता. आयची पिळगी,
आयचें जनांग, आयचे युवजण आधल्या पिळगेच्याकी
बुध्वंत आनी जाण्वायेची. हांकां मुकार वर्च्या
बदलाक धर्म-भास-जात-लिपी म्हणून वीक वांटचें काम
खंच्याय वयचारीक समाजेक सोभ दीना. कोंकणी भास भारत
संविधानाच्या आटव्या वोळेरिंत आसा पूण कोंकणी
भाशेक जशें हेर भासेंक आसलेपरीं समस्से आसात. आमी
आमच्या जाण्वायेक, आमच्या शिकपा-समजणेन एका मनान
ह्या समस्स्यांक परियार सोधचो वा त्या वाटेन मेटां
काडचे बदलाक हात भांदून, वा कोणा-कोणाचे पांय
वोडून मुकार वचुंक दीनास्तां रांवचें एका भासेच्या
फुडाराच्या नद्रेन व्हडलें दळदीर म्हणच्यांत दुभाव
ना.
जिण्ये संघर्शाक लागून पयलें
मंगळुरांत, उपरांत मुंबंयत आनी उपरांत गलफांत सयत.
जिविताच्या पयणांत अपटोन-दपटोन शेवटल्लों देकून
थोडीं वर्सां वन्वासांत खर्चिल्लीं. पाकाटे
तूटल्ले... पूण उभचो भर्वसो जांव, मुकार वेचीं
चिंत्नां होगडावंक नातलीं जाल्ल्यान अजीक सात-आट
वर्साधीं कोंकणिंत एक ’प्रगतिपर बरवप्यांचो
एक्तार’ म्हज्या ओळकेच्या सभारांक मुकार आपयलें,
थोडे आयले थोडे पाटीं उरून सोभाय पळेलागले. एकल्या
दोगांनी जाप दिवून म्हळें; ’तुजेसवें आसात ते सगळे
तुजेबराबर आसात म्हण न्हय, तशेंच तुजेसवें नांत ते
सगळे तुजेबराबर नांत म्हणून न्हय’.
तवळ
म्हाकाच हांवें सवाल केल्लें; म्हाका जर प्रगतिपर
साहित्यीक कामां करिजय तर हेरांचेर लब्दून बोसची
गर्ज कसली? हाच्याधीं सयत पर्गांवांत कोंकणी वावर
कर्तास्तां सयत हांव खंच्याय संस्थ्याचो हुद्देदार
वा सांदो जावन नातलों पूण कामां करुंक तेदनांय
जाल्लीं. देकून आतां तरयी कितें बदल्लां? अशें
म्हजेयितल्याक चिंतून ’कोणें करिजे आसलें, कित्याक
करुंक ना? कशें कर्चें?....’ कसलिंच सवालां उभीं
करिनास्तां, म्हज्येयितल्याक चिल्लर काम करून
आयलां. हासतेलीं हासूनच उरलीं पूण हांव मुकार
पावलों. कोंकणीक हाचो कांय इल्लो फायदो जाला तर
म्हाका तितलेंच पुरो. हाच्याकी चडतीक म्हाका
कितेंच नाका.
तूं विचार्शी हांव कोण? एक
कोंकणी मनीस. मनीस म्हणा, कोंकणी मोगी म्हणा वा
कोंकणी पिसो म्हणा पूण हांव कोंकणी मनीस. खंच्याय
अकाडेमिचो वा परिषदेचो वा मंडळिंचो हुद्देदारयी
न्हय, सांदोयी न्हय. पूण एक बरवपी जावन म्हजो
शेवोट चडीत वाचप्यालागीं पांवचो. जांव हेर भासेंत
तो आसुंदी वा हेर लिपियेंनी आसुंदी. अशें आस्ताना
हांवें बरयिल्ल्या भासेंनी म्हाका पुरस्कार लाभता
वा लाभुंक जाय म्हळ्ळें पिसांट चिंतप चिंतचो मात्र
हांव न्हय. पुरस्कार-मान-सम्मान सगळें दुय्यम (Secondary),
पूण प्राथमीक (Primary) चिंतप: एका काळाक
हांव प्रतिनिधित्व कर्तास्तां, म्हज्या भासेक
म्हजी देणगी कसली म्हळ्ळें. कोंकणी भास जेराल
रितीन पांच लिप्येंनी, तांतुंयी तीन प्रमूक
लिप्येंनी साहित्य रचन जाता. रोमी लिपियेंत
सुर्विल्या काळार चडतीक साहित्य रचन जातालें,
उपरांत कन्नड लिपियेंत साहित्य रचन जावंक लागलें
तशेंच उपरांत देवनागरी लिपियेंत साहित्य रचन
जावंक लागलें. पूण कोंकणी साहित्याची सुर्वात
जाल्ल्या काळाक आनी आतांच्या काळाक जायतो तफावत
आसा. जायती बदलावण जाल्या. ह्या मधेगात आमी जर
आमची मुळावी जवाभदारी विस्रुंक धरल्यार आमी
प्रतिनिधित्व कर्च्या काळाचे गुन्यांवकारी
जातेल्यांव - हें म्हजें खासगी चिंतप आनी
पात्येणी.
आमी कोंकणी वेग-वेगळ्या
राज्यांनी शिंपडल्यांव, वेग-वेगळ्या लिपिंनी,
वेग-वेगळ्या बोलिंनी कोंकणी भास व्हापार्तांव.
अशें आस्ताना समग्र कोंकणी भासेची ग्रेसतकाय
पळेवन आमी गर्व पांवची शिवाय एकामेका दुस्मान
म्हणून लेकचें कोंकणिच्या भलायकेभरीत फुडारा दिशेन
मारेकार. लुवीस मसकरेन्हस जांव, ए.टी.लोबो जांव,
जोसा अलवारीस जांव, गब्बू उर्वा जांव, स्वामी
सुपरिया जांव..... कोंकणी साहित्याक ग्रेस्त
केल्ले महान कोंकणी साहीतकार. लुवीस
मसकरेन्हसाचें ’अबरांवचें यजनदान’, जो.सा.ची
’आंजेल’ जांव, एट्येलाची ’तूं बरो जा’ वा
’वेळ-घडी’, गब्बू उर्वाचीं ’मांयगांव’
नेमाळ्यांतलीं बर्पां जांव स्वामी सुपरियान
र.वी.पंडिताच्या ’दऱ्यो गाजोता’ कृतियेचेर केल्लें
अध्ययन जांव... हांकां साहित्याचे कसलेच पुरस्कार
मेळुंक नांत म्हणून कितें तांच्या साहित्याचें मोल
उणें जालें? साहित्य अकाडेमी पुरस्कार जोडपी
जे.बी.सिकवेराच्या एका कवितेचो उडास कोणायकी
आसागी? हाका साहित्य अकाडेमिचो पुरस्कार फावो जाला
(माफ करा हांगासर कोणायकी व्हड/ल्हान म्हणचो
न्हय). जे.बी.सिकवेरिच्या ’कास्वाचीं पावलां’
कविताजम्याचेर प्रस्तावन हांवें बरयलां पूण
निजायकी हाच्या एकाय कवितेचो उडास म्हाका ना. तर
साहित्याचो दर्जो एक पुरस्कार ठरायता म्हळ्ळें
बेबुन्यादिचें राजांव. साहित्यीक वर्तूल आसल्या
राजांवांनी आमी ’जोकर्स क्लब’ केलां. कोंकणी पांच
लिप्येंनी, च्यार राज्यांनी आसची ग्रेस्त भास
म्हणून वर्साक एक पावटीं वेदिचेर कोणेंगी बरवन
दिल्लें भाशण बिगदून भाड्याक हाडयिल्ल्या
लोकांथावन ताळियो घेंवचे एक कोंकणी नेमाळें
वाचिनांत, एक कोंकणी पुस्तक मोलाक घेनांत म्हळ्ळें
समजुंक कंप्यूटर ब्रेयन नाका.
हेर भासेंनी
जेदनां एक-दोग बरवपी मेळताना थंयचर साहित्यीक
विचार उदेतात पूण कोंकणिंत एकामेका खबरो आनी
खेळकुळां. इसकोलाचीं दारां पळेल्लेच अपुणछ
विध्वान/गिन्यानिंच म्हण मांदतात. अपले तळहात
उत्रोन नदर भंवडांवची श्याथी नासचे दूरदृश्टेचे
शेर्मांव दितात, आवाजाक संगीत केलां, बनावटी
सब्धांक साहित्य केलां, काम म्हळ्यार दाकवपाचें
म्हण जालां. नेमाळीं म्हळ्यार पानां भर्चीं
विधानां जाल्यांत. हांचे मधें हवेसी, वयचारीक
बोर्गोळाचे यथेश्ट मापान भरल्यात. वीस-पंचवीस
वर्सां एक नेमाळें चलयलां म्हणतात पूण ह्या
वीस-पंचवीस वर्सांनी कितलें समाजीक बदलाप हाडुंक
सकल्यात म्हळ्ळें सवाल अधुरेंच उरलां. कोंकणिच्या
नांवान अकाडेमी आसा, परिषदो आसात, वेग-वेगळ्यो
मंडळी आसात पूण कोंकणी म्हळ्यार कितें म्हणून
कोणायकी पडून गेल्लें ना. चडतावांक सर्काराचो दुडू
खर्चुंच्यो वाटो दाकंवचीं पानां तयार केल्यार
पुरो. थोडीं मुळावीं सवालां आमी खोलायेन वोरावन
पळेव्यां;
१. कोंकणी पुस्तकां पर्गटतात -
कितलेश्या पुस्तकांचो विमर्सो जाता?
२. कितलीं
साहित्यीक कामासाळां वा परिसंवादां चल्तात?
३.
साहित्यीक सर्त्यो जातात पूण नवें तालेंत कितलेशें
उदेलां वा ह्या दिशेन वावर चल्ला?
४. पुरस्कार
लाभलेल्या कितलेश्या पुस्तकांची ओळोक आमकां आसा?
५. दिसानदीस संकीर्ण चिंत्पाचीं जावन वेचीं
आमीं हेरांनी बरयिल्लें कितलें वाचतांव?
आमी एकामेकाच्यो ल्हा-ल्हान ऊण पळेवन मोडुंक मुकार
पूण एकामेकाचे गूण ओळकोन घेवन जोडुंक मेट काडतांव?
आतां वयर दिल्ल्या एकेका सवालाक आमी कितें केलां
वा करून आसात म्हण विचार्शी तर तांची जाप दितां;
१. कवितापाठाच्या सुर्विल्या ३५ मयन्याळ्या
कामासाळांनी ३५ पुस्तकांची समीक्षा आमी चलयल्या,
अजून तें काम चालूच आसा.
२. उण्यार उणीं ४०
कवितेचीं तशेंच ५० वयर मोटव्या कथेचीं कामासाळां
चलयल्यांत. चलवन आसांव.
३. नेमाळ्यां भायर
साहित्यीक सर्तेची सुर्वात केल्लीच आमी आनी
मयन्याळे, वर्साळे साहित्यीक सर्तो २००४ इस्वेथावन
चलवन आयल्यांव. अजून चलवन आसांव. सभार बरवप्यांचीं
फुडलद पुस्तकां पर्गटून आयल्यांव.
४. पुरस्कार
लाभलेल्या पुस्तकांचें अध्ययन मात्र न्हय,
लिप्यंतर सयत आमी केलां आनी करून आसांव.
५. आमी
वाचतांव देकून तर्जण, लिप्यंतराचें महत्वाचें आनी
गर्जेचें काम आमी करून आसांव.
२०२०
इस्वेच्या मार्च १ तारिकेर गोंयच्या कलंगूटांत ’कोंकणकार
प्रकाशन’
उग्तावण काऱ्यें जाल्लें. तवळचो गोंय
अकाडेमिचो अध्यक्ष बाब अरूण साखरदांडेन उग्तावण
केल्ल्या ह्या काऱ्यांत दल्गादो कोंकणी अकाडेमिचो
अध्यक्ष बाब विन्सी क्वाड्रोस मुखेल सयरो जावन
हाजर आसलो, बाब माधव बोर्कार, बाब दामोदर मावजो,
बाब एन. शिवदास, बाय डो|जयंती नायक, आनी सभार
हेरां हाजीर आसलीं. हांव कन्नड लिपिचो कोंकणी
बरवपी. पयले पावटीं तीन (’कन्नड, देवनागरी आनी
रोमी’) लिपिंचीं ’माडाथावन तेलाखणी पऱ्यांत’,
’सांकव’, ’मयलाफातर’ म्हळ्ळीं तीन पुस्तकां हेच
वेळार उज्वाडाक आयलीं. ह्या काऱ्याचो शेवोट म्हाका
तरयी सुडाळ आसलो; आमी एका मनान, एका शेवोटातेवशीन
मेटां काडुंक जाय. हांगासर जात-धर्म-भास-लिपी-बोली
वा कसल्याय समस्यांक परियार येतासर आमी आमचो वावर
मुखारून वर्चो आनी एकामेकाचे हात धरून मुकार वेचें
शिवाय एकामेकाचे पांय वोडून पाटीं उर्चें न्हय.
पूण एकाच हफ्त्यान मारेकार कोवीड पिडेन सगळो संसार
हालयलो जाल्ल्यान आमचीं पावलां डिजिटल वाटेन
चमकलीं आनी कोंकणी आडियो पुस्तकां, कोंकणी
ई-पुस्तकां, वेबिनारां, डिजिटल कविगोसटी,
कामासाळां चलयलीं.
आतां कोविडेची भिरांत
नास्तां परत एक पावटीं आमी भास एक लिपी अनेक पूण
एका मनांत कोंकणी वावर कर्च्या दिशेन पावलां मुकार
काडुंक चिंतलां. एक मेट म्हळ्यार तीन मेटां. कशें
म्हळ्यार; २००० इस्वेंत सुरू जाल्ले आशावादी
प्रकाशनाचें मिसांव २०२५ वर्साभितर २५ कोंकणिचीं
उत्तीम पुस्तकां जीं रोमी, देवनागरी आनी कन्नड
लिपियेंत आसात तांचें लिप्यंतर करून एक लिपिचें
पुस्तक तीन लिपिचीं तीन पुस्तकां कर्चेमुखांत्र
आमकां वेग-वेगळ्या लिपिंच्या मधें सांकव भांदचें
मिसांव सुरू केलां.
हेर
लिप्यंतर-बोल्यंतराचो हाच्यादीं अनभोग कितलो?
म्हळ्ळ्या सवालाक जाप दिंवची तर, आमी केल्लें व
कर्चें काम अचूक (Perfect) म्हणून
बिल्कूल न्हय. फाल्यां कोणयी ह्या कामाक हाच्याकी
बरे रितीन करुंक सकुंदी आनी ताचो फळ कोंकणिच्या
फाल्यांक फावो जांवदी म्हळ्ळोच. अशें पळेल्यार
म्हाका ह्या संसारांत ह्या आधीं जियेवन अनभोग ना,
पयलेपावटीं हांवें जियेंवचें. अशें पळेल्यार एकलो
घर भांदताना, अपल्या जाग्यांत रूक लायताना तें घर
व तो रूक पडुंदी/मरुंदी म्हणून बेपर्वा करिना.
तशेंच खंच्याय मिसांवाची सुर्वात जातास्तां,
निर्दिश्ट शेवोट आस्ता. तशेंच आमचोय शेवोट इतलोच.
आमी कितलो तेंप वा कितले पयस वचुंक सक्तांव
म्हळ्ळो न्हय. बगार आमी थोडीं पावलां तरयी काडुंक
सकल्यांव तर हाचो फळ कोंकणीक लाभलो तर तितलेंच
आमकां पुरो. आमी दुडू जांव, नांव जांव मान-सम्मान
जांव जोडच्या इराद्यान ह्या मिसांवाक देंवुंक
नांव. हें संघटन न्हय, हांगासर कसलेच हुद्दे नांत,
कसलेंय दुडवाचें मेतेर्पण ना, कोणयी व्हड न्हय,
कोणयी ल्हान न्हय. फकत कोंकणी काम.
आशावादी २०२५ म्हळ्यार पयणारिचीं १० वर्सां
संपंवचो काळ. आमचो संभ्रम म्हळ्यार आमच्या
कामांनी. वेदी-काऱ्यांनी आमी चडीत उत्सूक नांव.
आमचो शेवोट साहित्यीक शिभिरां चलंवचो, साहित्यीक
अध्ययन कामासाळां चलंवचो. साहित्यीक अभिरूच आसच्या
युवजणांक आधार दिंवचो. आमचें उलवणें आमच्या कामां
मुखांत्र कर्चो शिवाय हेर कसलोच न्हय. ह्या
मिसांवांत वांटेली जावंक एक खरो कोंकणी मोगी जावन
तुका वा कोणायकी मेळुंक जाय तर आमकां संपर्क
कर्चो.
- वल्ली क्वाड्रस [फेब्रेर,
२०२४]
|
| |
|
valleyquadros@gmail.com |
वल्ली क्वाड्रस:
इसवी १९८४ थाव्न कोंक्णींत मोट्व्यो कथा, कादंबरी,
कविता, लॆखनां, विमर्सो/विश्लॆषणां बरव्न आयिल्लो.
दाय्ज.कोम
(२००३-२०११),
पय्णारी.कोम
(२०१५ थाव्न) संपादनाचो वाव्र करुन आसा.
मोळ्बावय्लीं सप्णां
(२००६),
मुखामुखी (२०१६),
पड्साद
(कन्नड लिपी: २०२१),
पड्साद (नागरी लिपी: २०२२)
हाचिं प्रकाशित जाल्लिं संपादकीयांचिं पुस्तकां.
तशेंच संपादन केल्लें ’विचार उचार (२०१९)’
कर्नाटक कोंकणी साहित्य अकाडेमिन प्रकाशित
केल्ल्या राश्ट्रीय मट्टाच्या लॆखनांचें पुस्तक.
कन्नड, दॆव्नागरी आनी रोमी लिपिंनी बरय्ता. |
|
[Sompadoki'i - 39] Bhas
Ek, Lipi Onek |
'Time and Tide
waits for none’ mholl'llea sangnneporim
vell ani lhar konnakch rakun bosana. Hea
somsarant kitench thir/xaxvit (Permanent)
mhonnun na, zamv kitlem-i dhon-dirvem asum,
kitlyai dexachi rajvottki cholomvchi xeathi asum
va kitloi bollvont asum; ayil'leak eka disa
vochunk asach, zamv thodde dis pattim-fuddem,
punn ayil'leank vechem onivary. Oxem mhonntana
hamv nirasvad pacharunk vochana, monis zal'lean
opunn kitlo lamb jielam mhonnun khont korcheaki,
opnnan jiel'lea disamni kitlem auk bhorlam
mholl'llem promuk. Dekun jivitant kedinch
bhorvoso sanddinastam fuddem vochunk zai.
Okheriche tis sobdh porot uchartam; fuddem
vochunk zai.
Itihasachim panam portitana
kollta; monis adimagam ranamni jieun ayil'lo.
Fatrayugachea kallavixim soit mahet ascho, zo
2.6 miliyon vorsadhlo kall. Hech kallar
rodanchem ovixkar zal'lem, fatrank aidam korun
zanvaranchi xikari korun monis jieun aslo
mholl'llem ami vachun, aikun aileamv. Atam
vijmit pavunk karonnam vegllim asat. Atam
fatrancho kall, tambeacho, lonkddacho.... Kall
utrun monis mukar paulo. Pattlea xembor
vorsancho itihas kaddlo toryi ami polleun
ayil'lea kallachi bodlaunn ami polleun, jieun,
bhogun aileamv. Reddio kall, ttivicho kall,
kompyuttoracho kall, ddijittol kall utrun atam
kritim' bhudhvontkayecho kall (Articial
Intelligence), vorchuvol rialittichea
kallant jieun asamv. Punn hea kallar soit
mandd-kurponn chintpak dhorun pattim vorchim
burnas kamam thoddim korun asat - hench vijmit
korta. Aichi pillgi, aichem zonang, aiche
yuvozonn adhlea pillgecheaki budhvont ani
zannvayechi. Hankam mukar vorchea bodlak
dhorm'-bhas-zat-lipi mhonnun vik vanttchem kam'
khonchyai voicharik somajek sobh dina. Konknni
bhas bharot somvidhanachea attvea vollerint asa
punn Konknni bhaxek zoxem her bhasenk asleporim
somosse asat. Ami amchea zannvayek, amchea
xikpa-somzonnen eka monan hea somosseank poriar
sodhcho va tea vatten mettam kaddche bodlak hat
bhandun, va konna-konnache pam-i voddun mukar
vochunk dinastam ramvchem eka bhasechea
fuddarachea nodren vhoddlem dolldir mhonncheant
dubhavo na.
Jinnye songhorxak lagun
poilem mongllurant, uprant mumbomyt ani uprant
golfant soit. Jivitachea poinnant optton-doptton
xeuttol'lom dekun thoddim vorsam vonvasant
khorchil'lim. Pakatte tuttl'le... Punn ubhcho
bhorvoso zamv, mukar vechim chintnam hogddaunko
natlim zal'lean ojik sat-att vorsadhim Konknnint
ek ’progotipor boroupeancho ektar’ mhojea
ollkechea sobharank mukar apoilem, thodde aile
thodde pattim urun sobhai pollelagle. Eklea
dogamni zap divun mhollem; ’tujesovem asat te
soglle tujeborabor asat mhonn nhoi, toxench
tujesovem nant te soglle tujeborabor nant
mhonnun nhoi’.
Toull mhakach hamvem soval
kel'lem; mhaka zor progotipor sahityik kamam
korizoi tor herancher lobdun boschi gorz kosli?
hacheadhim soit porgamvant Konknni vaur
kortastam soit hamv khonchyai somstheacho
hud'dedar va sando zaun natlom punn kamam korunk
tednam-i zal'lim. Dekun atam toryi kitem
bodol'lam? oxem mhojeyitleak chintun ’konnem
korije aslem, kiteak korunk na? koxem
korchem?....’ koslinch sovalam ubhim korinastam,
mhojyeyitleak chil'lor kam' korun ailam.
Hastelim hasunch urlim punn hamv mukar paulom.
Konknnik hacho kaim il'lo faido zala tor mhaka
titlench puro. Hacheaki choddtik mhaka kitench
naka.
Tum vicharxi hamv konn? ek Konknni
monis. Monis mhonna, Konknni mogi mhonna va
Konknni piso mhonna punn hamv Konknni monis.
Khonchyai okaddemicho va porixodecho va
monddollincho hud'dedaryi nhoi, sandoyi nhoi.
Punn ek boroupi zaun mhozo xevott choddit
vachpealagim pamvcho. Zamv her bhasent to asundi
va her lipiemni asundi. Oxem astana hamvem
boroyil'lea bhasemni mhaka puroskar labhta va
labhunk zai mholl'llem pisantt chintop chintcho
matr hamv nhoi. Puroskar-man-som'man sogllem
duiyom' (Secondary), punn prathomik (Primary)
chintop: eka kallak hamv protinidhitv kortastam,
mhojea bhasek mhoji denngi kosli mholl'llem.
Konknni bhas jeral ritin panch lipyemni,
tantumyi tin promuk lipyemni sahity rochon zata.
Romi lipient survilea kallar choddtik sahity
rochon zatalem, uprant kon'noddo lipient sahity
rochon zaunko laglem toxench uprant devonagori
lipient sahity rochon zaunko laglem. Punn
Konknni sahiteachi survat zal'lea kallak ani
atanchea kallak zaito tofaut asa. Zaiti bodlaunn
zalea. Hea modhegat ami zor amchi mullavi
zovabhdari visrunk dhorlear ami protinidhitv
korchea kallache guneamvkari zateleamv - hem
mhojem khasgi chintop ani patyenni.
Ami
Konknni veg-vegollea rajeamni ximpoddleamv,
veg-vegollea lipimni, veg-vegollea bolimni
Konknni bhas vhapartamv. Oxem astana somogr
Konknni bhasechi grestkai polleun ami gorv
pamvchi xivai ekameka dusman mhonnun lekchem
Konknnichea bholaikebhorit fuddara dixen
marekar. Luis Mascarenhas zamv,
A.T.Lobo zamv, Jo.Sa.Alvbares
zamv, gobbu urva zamv, svami supria zamv.....
Konknni sahiteak grest kel'le mohan Konknni
sahitkar. Luis Mascarenhasachem
’obramvchem yojndan’, Jo.Sa.Alvaresachi
’Anjel’ zamv, A.T. Lobochi ’tum boro
za’ va ’vell-ghoddi’, Gabbu Urvachim
’mam-igamv’ nemalleantlim borpam zamv Swami
Supriyan R.V.Panditachea ’doreo
gazota’ kritiecher kel'lem odhyoin zamv...
Hankam sahiteache koslech puroskar mellunk nant
mhonnun kitem tanchea sahiteachem mol unnem
zalem? sahity okaddemi puroskar zoddpi
J.B.Sequeirachea eka kovitecho uddas
konnaiki asagi? haka sahity okaddemicho puroskar
favo zala (maf kora hangasor konnaiki vhodd/lhan
mhonncho nhoi). Bab J.B.Sequeirachea
’kasvachim paulam’ kovitazomeacher prostaun
hamvem boroilam punn nizaiki hachea ekai
kovitecho uddas mhaka na. Tor sahiteacho dorzo
ek puroskar tthoraita mholl'llem bebuneadichem
razamv. Sahityik vortul asolea razamvamni ami ’Jokers
Club’ kelam. Konknni panch lipyemni, chear
rajeamni aschi grest bhas mhonnun vorsak ek
pauttim vedicher konnengi boroun dil'lem bhaxonn
bigdun bhaddeak haddoyil'lea lokanthaun tallio
ghemvche ek Konknni nemallem vachinant,
ek Konknni pustok molak ghenant mholl'llem
somzunk kompyuttor breyn naka.
Her
bhasemni jednam ek-dog boroupi melltana
thoinchor sahityik vichar udetat punn Konknnint
ekameka khobro ani khellkullam. Iskolachim daram
pollel'lech opunnchh vidhvan/gineaninch mhonn
mandtat. Ople tollhat utron nodor bhomvddamvchi
xeathi nasche durdrixtteche xermamv ditat,
avazak songit kelam, bonautti sobdhank sahity
kelam, kam' mhollear dakoupachem mhonn zalam.
Nemallim mhollear panam bhorchim vidhanam
zaleant. Hanche modhem hovesi, voicharik
borgollache yothextt mapan bhorleat.
Vis-ponchvis vorsam ek nemallem choloilam
mhonntat punn hea vis-ponchvis vorsamni kitlem
somajik bodlap haddunk sokleat mholl'llem soval
odhurench urlam. Konknnichea namvan okaddemi
asa, porixodo asat, veg-vegolleo monddolli asat
punn Konknni mhollear kitem mhonnun konnaiki
poddun gel'lem na. Choddtavank sorkaracho duddu
khorchuncheo vatto dakomvchim panam toyar kelear
puro. Thoddim mullavim sovalam ami kholayen
voraun polleveam;
1. Konknni pustokam
porgott'tat - kitlexea pustokancho vimorso zata?
2. Kitlim sahityik kamasallam va porisomvadam
choltat?
3. Sahityik sorteo zatat punn novem
talent kitlexem udelam va hea dixen vaur
chol'la?
4. Puroskar labhlelea kitlexea
pustokanchi ollok amkam asa?
5. Disandis
sonkirnn chintpachim zaun vechim amim heramni
boroyil'lem kitlem vachtamv?
ami
ekamekacheo lha-lhan unn polleun moddunk mukar
punn ekamekache gunn ollkon gheun zoddunk mett
kaddtamv? atam voir dil'lea ekeka sovalak ami
kitem kelam va korun asat mhonn vicharxi tor
tanchi zap ditam;
1. Kovitapatthachea
survilea 35 moineallea kamasallamni 35
pustokanchi somikxa ami choloilea, ozun tem kam'
chaluch asa.
2. Unnear unnim 40 kovitechim
toxench 50 voir mottvea kothechim kamasallam
choloileant. Choloun asamv.
3. Nemalleam
bhair sahityik sortechi survat kel'lich ami ani
moinealle, vorsalle sahityik sorto 2004
isvethaun choloun aileamv. Ozun choloun asamv.
Sobhar boroupeanchim fuddlod pustokam porgottun
aileamv.
4. Puroskar labhlelea pustokanchem
odhyoin matr nhoi, lipyontor soit ami kelam ani
korun asamv.
5. Ami vachtamv dekun torzonn,
lipyontorachem mohotvachem ani gorjechem kam'
ami korun asamv.
2020 isvechea march 1
tariker Gõychea kolonguttant ’Konkonnkar
Prokaxon’
ugtaunn karyem zal'lem. Toullcho Gõy
okaddemicho odhyokx Bab Arun Sakhardanden
ugtaunn kel'lea hea kareant Dalgago Konknni
Akademicho Odhyokx Bab Vincy Quadros mukhel
soiro zaun hazor aslo, Bab Madhav Borkar,
Bab
Damodar Mauzo, Bab N. Shivdas, Bai
Dr.Jayanti Naik, ani sobhar heram hajir aslim. Hamv
kon'noddo lipicho Konknni boroupi. Poile pauttim
tin (’kon'noddo, devonagori ani romi’)
lipinchim ’Maddathaun telakhonni poreant’,
’Sankou’, ’Moilafator’
mholl'llim tin pustokam hech vellar ujvaddak
ailim. Hea kareacho xevott mhaka toryi suddall
aslo; ami eka monan, eka xevottateuxin mettam
kaddunk zai. Hangasor zat-dhorm'-bhas-lipi-boli
va koslyai somoseank poriar yetasor ami amcho
vaur mukharun vorcho ani ekamekache hat dhorun
mukar vechem xivai ekamekache pam-i voddun
pattim urchem nhoi. Punn ekach hoftean marekar
kovidd pidden sogllo somsar haloilo zal'lean
amchim paulam ddijittol vatten chomkolim ani
Konknni addio pustokam, Konknni i-pustokam,
vebinaram, ddijittol kovigostti, kamasallam
choloilim.
Atam koviddechi bhirant nastam
porot ek pauttim ami bhas ek lipi onek punn eka
monant Konknni vaur korchea dixen paulam mukar
kaddunk chintlam. Ek mett mhollear tin mettam.
Koxem mhollear; 2000 isvent suru zal'le axavadi
prokaxonachem misamv 2025 vorsabhitor 25
Konknnichim ut'tim' pustokam jim romi,
devonagori ani kon'noddo lipient asat tanchem
lipyontor korun ek lipichem pustok tin lipichim
tin pustokam korchemukhantr amkam veg-vegollea
lipinchea modhem sankou bhandchem misamv suru
kelam.
Her lipyontor-bolyontoracho
hacheadim onbhog kitlo? mholl'llea sovalak zap
dimvchi tor, ami kel'lem vo korchem kam' ochuk
(Perfect) mhonnun bilkul nhoi. Faleam konnyi
hea kamak hacheaki bore ritin korunk sokundi ani
tacho foll Konknnichea faleank favo zamvdi
mholl'lloch. Oxem pollelear mhaka hea somsarant
hea adhim jieun onbhog na, poilepauttim hamvem
jiemvchem. Oxem pollelear eklo ghor bhandtana,
oplea zageant ruk laitana tem ghor vo to ruk
poddundi/morundi mhonnun beporva korina. Toxench
khonchyai misamvachi survat zatastam, nirdixtt
xevott asta. Toxench amchoi xevott itloch. Ami
kitlo temp va kitle pois vochunk soktamv
mholl'llo nhoi. Bogar ami thoddim paulam toryi
kaddunk sokleamv tor hacho foll Konknnik labhlo
tor titlench amkam puro. Ami duddu zamv, namv
zamv man-som'man zamv zoddchea iradean hea
misamvak demvunk namv. Hem songhotton nhoi,
hangasor koslech hud'de nant, koslem-i
duddvachem meterponn na, konnyi vhodd nhoi,
konnyi lhan nhoi. Fokot Konknni kam'.
Ashawadi 2025 mhollear poinnarichim 10 vorsam
sompomvcho kall. Amcho sombhrom' mhollear amchea
kamamni. Vedi-kareamni ami choddit utsuk namv.
Amcho xevott sahityik xibhiram cholomvcho,
sahityik odhyoin kamasallam cholomvcho. Sahityik
obhiruch aschea yuvozonnank adhar dimvcho.
Amchem ulounnem amchea kamam mukhantr korcho
xivai her kosloch nhoi. Hea misamvant vantteli
zaunko ek khoro Konknni mogi zaun tuka va
konnaiki mellunk zai tor amkam sompork korcho.
- Valley
Quadros [Feb, 2024] |
|
|
|
valleyquadros@gmail.com |
Valley Quadros: Isvi 1984 thaun
Konknnint mottveo kotha, kadombori, kovita,
lekhonam, vimorso/vixlexonnam boroun ayil'lo.
www.daaiz.com
(2003-2011),
www.poinnari.com
(2015 thaun) sompadonacho vaur korun asa. 'Mollbauylim
Sopnnam' (2006), 'Mukhamukhi'
(2016), 'Poddsad' (Kannada
lipi: 2021), 'Poddsad' (Nagari
lipi: 2022) hachim prokaxit zal'lim
sompadokiyanchim pustokam. Toxench sompadon
kel'lem ’Vichar Uchar (2019)’
Karnataka Konkani Akademin prokaxit kel'lea
raxttri-i mott'ttachea lekhonanchem pustok.
Kannada, Devnagari ani Romi lipimni boroita. |
|
|
|
|
|
|
|
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ |
|
2004 ಥಾವ್ನ್
2011 ಪರ್ಯಾಂತ್ ಕಾರ್ಯಾಳ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ ಚೆರ್
ಪರ್ಗಟ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಸಾಹಿತಾಕ್ ಆಮಿ
ಫುಡಿಲ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಪಯ್ಣಾರಿ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಕ್
ಲಾಭಯ್ತೆಲ್ಯಾಂವ್. | |
| |
![]() |
|
