![]() |
|
[ಸಂಪಾದಕೀಯ್
- 33]
ಕಾಳ್ ಆನಿ ಬದ್ಲೊಂಚಿಂ ಮನ್ಶಾಮೊಲಾಂ |
|
ಕಾಳ್ ಬದಲ್ತಾ ವಾ ವೆಳಾ-ಕಾಳಾಕ್ ಸರಿ ಜಾವ್ನ್ ಸಂಸಾರ್
ಬದಲ್ತಾ? ಹೆಂ ಪ್ರಶ್ನ್ ವಿಸ್ಕಳಾಂವ್ಚೆಂ ತರ್ ಸಂಸಾರ್
ಬದಲ್ತಾ ವಾ ಮನಿಸ್ ಬದಲ್ತಾ?
ಇತಿಹಾಸಾಚೊ ದಾಕ್ಲೊ ಘೆವ್ಯಾಂ; ಔದ್ಯೋಗಿಕ್
ಕ್ರಾಂತಿಚೊ (Industrial revolution)
ಕಾಳ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂನಿ ಜಿಯೆಲ್ಲೊ ಕಾಳ್. ಎಕಾ
ತೆಂಪಾರ್ ಚಡ್ತಾವಾಂ ಅಪ್ಲೆಂ ಘರ್, ಅಪ್ಲಿಂ ಶೆತಾಂ,
ಭಾಟಾಂ, ತೊಟಾಂ, ಬೆಟಾಂ ಮ್ಹಣುನ್ ಅಪ್ಲ್ಯಾಚ್ ಕುಟ್ಮಾಸವೆಂ
ಸುಕಾನ್-ದುಕಾನ್ ಸಾಂಗಾತ್ ದಿವುನ್ ಜಿಯೆಲ್ಲೊ ಕಾಳ್ ತೊ.
ಪೊಟಾಚ್ಯಾ ವ್ಯಾಪ್ತೆಕ್ ಲಾಗುನ್ ಆಪಾಪ್ಲ್ಯಾ ಜಮೀನೆರ್
ಕೃಶಿ ಕರುನ್ ಜಿಯೆಲೊ. ಚಡ್ತಿಕ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಫಳ್-ವಸ್ತುಂಕ್
ವ್ಹರುನ್ ಸೆಜಾರಾ ವಾಂಟುನ್ ಘೆಂವ್ಚೊ ಕಾಳ್ ತೊ. ಮಾನ್
ಧಾಂಪುಂಕ್ ವಸ್ತುರ್, ಪೋಟ್ ಭರುಂಕ್ ಖಾಣ್, ವಿಶೆವ್
ಘೆಂವ್ಕ್ ಏಕ್ ಪಾಕೆಂ ಆನಿ ಸಾಂಗಾತ್ ದೀಂವ್ಕ್ ಘರ್‌ಭರ್
ಮನ್ಶಾಂ, ತಶೆಂಚ್ ಜೀವಿ; ಜಶೆಂ ಮಾಜ್ರಾಂ, ಪೆಟೆ,
ಗೊಟ್ಯಾಂತ್ ಗಾಯ್, ಪಾಡೆ, ಬೊಕ್ಡಿ, ದುಕೊರ್... ಶಿಕಪ್
ಉಣೆಂ ಆಸ್ಲೆಂ ಆನಿ ಶಿಕಪ್ ದಿಂವ್ಚಿಂ ಮಾಧ್ಯಮಾಂ ಸಯ್ತ್
ಉಣಿಂ ಆಸ್ಲಿಂ, ಇಸ್ಕೊಲಾಂ ಉಣಿಂ, ಆಸ್ತಿತ್ ತರ್‌ಯೀ,
ಇಸ್ಕೊಲಾಕ್ ವಚುಂಕ್ ಮಯ್ಲಾಂಗಟ್ಲೆ ಚಲುನ್ ವಚುಂಕ್
ಆಸ್ಲೆಂ. ಘರಾಂನಿ ಧರ್ಮಿಕ್ ರಿತಿ-ರಿವಾಜಿ, ವೆಳಾನುಸಾರ್
ಮಂದಿರ್/ತೆಂಪ್ಲಾಂನಿ ಪುಜಾ-ಪಾಠ್, ಕಾಣಿಕೊ ದಿವುನ್ ದೀಸ್
ಸಾರ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಚಡ್ತಾವ್ ಲೋಕ್ ಕಾಮ್ ಕರುನ್
ಆಸ್ಲೊ. ತೆದ್ನಾಂ ಮಶಿನಾಂಚೊ ಸೊಧ್ ಜಾಲೊ, ಆನಿ ಸುರ್ವೆರ್
ಮನಿಸ್ ಚಿಂತುಂಕ್ ಲಾಗ್ಲೊಕಿ, ಹಿಂ ಮಿಶಿನಾಂ ಅಪ್ಣಾಚೆಂ
ಕಾಮ್ ಹೊಗ್ಡಾಯ್ಶೆಂ ಕರ್ತಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಭಿರಾಂತ್ ಉದೆಲಿ.
ಮಿಲ್ಲಾಂ ಉದೆಲಿಂ ಆನಿ ಮಿಲ್ಲಾಂಚೆಂ ಮಾಲಕ್ ಲೊಕಾಂಕ್
ಕಾಮಾಕ್ ಲಾವುನ್ ಜಿಯೆಲೊ. ಮುನಾಫೊ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಧಾಂವ್ಣಿ
ಭೋವ್ಶಾ ಚಡಿತ್ ವೇಗಾನ್ ಧಾಂವುಂಕ್ ಲಾಗ್ಲಿ, ಮುನಾಫೊ
ಕಮಾಂವ್ಕ್ ಚಡಿತ್ ಉದ್ಪಾದನಾಚಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸ್ಲಿ, ಚಡಿತ್
ಉದ್ಪಾದನ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಚಡಿತ್ ಲೊಕಾಂಕ್ನಿ ಕಾಮ್ ಕರ್ಚಿ
ಗರ್ಜ್ ಆಸ್ಲಿ; ದೆಕುನ್ ಭುರ್ಗಿಂ, ಬಾಯ್ಲಾಂ ಸಯ್ತ್
ಮಿಲ್ಲಾಂನಿ ಕಾಮ್ ಕರುಂಕ್ ಲಾಗ್ಲಿಂ. ಲೊಕಾಂಕ್ ತ್ಯಾ
ಮಿಲ್ಲಾಕ್ ಗರ್ಜ್ ಪಡ್ಚೆಂ ದೀಂವ್ಕ್ ಸರ್ಕಾರಾನ್ ಫರ್ಮಾಣ್
ದಿಲೆಂ ದೆಕುನ್ ಸಭಾರಾಂನಿ ಅಪ್ಲಿ ಕೄಶಿ ಕರುನ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ
ಜಾಗ್ಯಾಂನಿ ಕಾಪುಸ್ ದಿಂವ್ಚೆ ರೂಕ್ ವಾಡಂವ್ಕ್ ಧರ್ಲೆಂ,
ಇತ್ಲೆಂಚ್ ನ್ಹಯ್, ಘರಾಂನಿ ಆಸ್ಲೆ ದಾದ್ಲೆ ಶೆರಾತೆವ್ಶಿನ್
ಪಾವ್ಲೆ. ಕಾಮಾಕ್ ಲಾಗುನ್ ಶೆರಾಂನಿ ಥೊಡೆ
ದೀಸ್/ಹಫ್ತೆ/ಮಯ್ನೆ ಜಿಯೆಲೆ, ಕೊಣೆ ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಕುಟ್ಮಾಕ್
ಸಯ್ತ್ ಶೆರಾಂನಿ ವೆಲೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಚ್ ’ಶ್ಹೆರೀಕರಣಾಕ್’
ಚಡಿತ್ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತಾ ಲಾಭ್ಲಿ. ಪುಣ್ ತೆದ್ನಾಂಯ್ ಕುಟ್ಮಾ
ಭಾಂದ್ ಜಿವೆ ಆಸ್ಲೆ, ಮನ್ಶಾ ಮೊಲಾಂ ವಯ್ರ್ ಆಸ್ಲಿಂ,
ಸತ್-ನೀತ್, ಪಾತ್ಯೆಣಿ-ಭರ್ವಸೊ ಜಿವಾಳ್ ಆಸ್ಲೊ, ಭೋವ್
ಮಹತ್ವಾಚೆಂ; ಭುಕ್ ಆಸ್ಲಿ, ಪಾಕೆಂ ಕೊಲ್ವಾಚೆಂ ತರ್‌ಯೀ
ಸುಕ್-ಶಾಂತೆಚಿಂ ಪಿಲಾಂ-ಫಳಾಂ ತಾಂತುಂ ಆಸ್ಲಿಂ.
ಪುರ್ವಜಾಂನಿ ತಾಂಚೆಂ ಪೋಟ್ ಭರ್ಲೆಂ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್,
ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಮುಕ್ಲ್ಯಾ ಪಿಳ್ಗೆನ್ ಪೊಟಾಕ್ ನಾಸ್ತಾಂ ಉಪಾಶಿಂ
ಪಡಾನಾಯೆ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಇರಾದ್ಯಾನ್ ಜೊಡ್ಲೆಂ, ಪುಂಜಾಯ್ಲೆಂ
ಆನಿ ಜೊಗಾಸಾಣೆನ್ ಸಾಂಬಾಳ್ಳೆಂ. ಹಾಂತುಂ
ಆಸ್ತ್-ಜಾಗೊ-ಸಂಸ್ಕೃತಿ-ಭಾಸ್ ಸಯ್ತ್ ಆಸ್ಲಿ.
ಉಪ್ರಾಂತ್ ಆಯ್ಲೊ ಮಾಹೆತೆ ಕ್ರಾಂತೆಚೊ
(Information revolution) ಕಾಳ್, ಹಾಂತುಂ
ಲೊಕಾಂನಿ ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಜಿಯೆಂವ್ಚ್ಯಾ ರಿತಿಚೆರ್ ವೊರಾಂವ್ಕ್
ಧರ್ಲೆಂ. ತಾಂಚಿಂ ಪೊಟಾಂ ಭರ್‌ಲ್ಲಿಂ ಪುಣ್ ತಾಂಕಾಂ
ಫ್ಲೆಟಾಂ, ಘರಾಂ, ಗಾಡಿ ಘೆಂವ್ಕ್ ಆಸ್ಲಿ. ಸಮಾಜಿಕ್
ಅಂತಸ್ತ್ ಗರ್ಜ್ ಆಸ್ಲಿ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಚಡಿತ್ ಶಿಕುನ್
ಚಡಿತ್ ಕಮಾಂವ್ಚೆ ದಿಶೆನ್ ತಾಣಿಂ ವಾವ್ರ್ ಕೆಲೊ. ಹ್ಯಾ
ಕಾಳಾರ್ ಸಮಾಜಿಕ್ ಅಂತಸ್ತ್ ಚಡ್ ಪ್ರಮುಕ್ ಜಾಲಿ ದೆಕುನ್
ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಭುರ್ಗ್ಯಾಂನಿ ಸಯ್ತ್ ಚಡಿತ್ ಶಿಕುಂಕ್ ವಾಟೊ
ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಯೊ, ನವಿಂ ಇಸ್ಕೊಲಾಂ, ಕೊಲೆಜ್ಯೊ ಜಾಲ್ಯೊ.
ಮಯ್ಲಾಂಗಟ್ಲೆ ಚಲುನ್ ವೆಚ್ಯಾ ಬದ್ಲಾಕ್ ತಾಂಕಾಂ
ಇಸ್ಕೊಲಾಚ್ಯಾ ಬಸ್ಸಾಂನಿ ವಾ ಖಾಸ್ಗಿ ಗಾಡಿಯಾಂನಿ
ಇಸ್ಕೊಲಾಕ್ ವೆಚಿ ಸವ್ಲತಾಯ್ ಲಾಭ್ಲಿ. ಟಿವಿ ಆಯ್ಲಿ,
ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಆಯ್ಲೆಂ, ಲೋಕ್ ಚಡಿತ್ ಜಾಣ್ವಿಕಾಯೆನ್ ಭರ್ಲೊ,
ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಸಮಾಜ್-ವರ್ತುಲಾಭಾಯ್ರ್ ಪಳೆಂವ್ಕ್, ಪಾರ್ಕುಂಕ್
ಲಾಗ್ಲೊ ಆನಿ ಎಕಾ ರಿತಿನ್ ಚಡಿತ್ ಗಿನ್ಯಾನ್ ಅಪ್ಣಾಂವ್ಕ್
ಸಕ್ಲೊ. ಶ್ಹೆರೀಕರಣ್ ಹ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ದೊಡ್ಯಾ ಮಾಪಾನ್
ಚಡ್ಲೆಂ ದೆಕುನ್ ಗಾಂವಾಂನಿ ಶೆತಾಂ-ಭಾಟಾಂ ಪಣ್ಗಿಲ್
ಪಡ್ಲಿಂ. ಗಾಂವಾಂನಿ ಫೆಕ್ಟರಿ ಉದೆಲ್ಯೊ ದೆಕುನ್ ಶೆತಾಂನಿ
ಘೊಳ್ಚಿಂ ಉಣಿಂ/ನಾಂ ಜಾಲಿಂ. ಘರಾಂನಿ ವಸ್ತಿ ಕರ್ಚಿಂ
ಉಣಿಂ/ನಾಂ ಜಾಲಿಂ. ಲೋಕ್ ಪರ್ಗಾಂವಾಕ್ ಗೆಲೊ, ಚಡಿತ್
ಕಮಾಂವ್ಕ್ ಲಾಗ್ಲೊ, ಕೊಣ್ ಅಪ್ಲೊ ಗಾಂವ್, ಅಪ್ಲಿ ಸಮಾಜ್
ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಅಪ್ಲಿ ಭಾಸ್-ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಯ್ತ್ ವಿಸ್ರುನ್
ಗೆಲೊ. ಪುಣ್ ಅಪ್ರೂಪ್ ಮನ್ಶಾಭಾಂದ್ ಆಸ್ಲೊ, ಸುಕ್-ಶಾಂತಿ
ಪಾತಳ್ ಜಾಲ್ಲಿ ದೆಕುನ್ ಮನ್ಶಾಮೊಲಾಂ ಸಯ್ತ್ ಅಸ್ಕತ್
ಜಾವ್ನ್ ಕುಸ್ಕೊನ್ ಆಯ್ಲಿಂ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಮುನಾಫೊ
ಕಮಾಂವ್ಚ್ಯಾ ದಿಶೆನ್ ಎಕಾಮೆಕಾಕ್ ಶೋಷಣ್ (exploit)
ಕರ್ಚೆಂ ದೊಡ್ತೆ ಮಾಪಾನ್ ಜಾಲೆಂ. ಭಳ್ವಂತ್ ಚಡಿತ್
ಭಳ್ವಂತ್ ಜಾಲ್ಲೆಪರಿಂಚ್ ಅಸ್ಕತ್ಯಾಂಕ್ ಲಾಚಾರ್ ಆನಿ
ಕಂಗಾಲ್ ಕರುನ್ ಸೊಡ್ಲೆಂ. ಸಮಾನತಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಫಕತ್ ಆದರ್ಶ್
ಬುಕಾಂನಿ ಸಬ್ಧ್ ಜಾವ್ನ್ ಉರ್ಲೆ. ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂಸವೆಂ
ತುಲನ್ ಕರ್ತಾನಾ ಹಿ ಪಿಳ್ಗಿ ಮಾತ್ಶಿ ಆಳ್ಶಿ ಜಾಲಿ;
ಚಿಂತ್ಪಾನ್ ಜಶೆಂ ಜಿಣ್ಯೆರಿತಿಂತ್.
ಉಪ್ರಾಂತ್ಲೊ ಕಾಳ್ ಆಯ್ಚೊ ಕಾಳ್; ಸಮಾಜಿಕ್
ಕ್ರಾಂತೆಚೊ (Social revolution)
ಕಾಳ್. ಆತಾಂ ಮನಿಸ್ ಭುಕೊ ನಾ, ಮನ್ಶಾಲಾಗಿಂ ಪೊಟಾಕ್ ಆಸಾ,
ಮನ್ಶಾಕ್ ಸಮಾಜಿಕ್ ಅಂತಸ್ತ್ ಸಯ್ತ್ ಆಸಾ; ರಾವುಂಕ್
ಘರ್/ಫ್ಲೇಟ್ ಆಸಾ, ಭವುಂಕ್ ಗಾಡಿ ಆಸಾ, ಸಲೀಸಾಯೆನ್ ದುಡು
ಗರ್ಜ್ ಪಡ್ಲ್ಯಾರ್ ತೊ ಕಮಾಂವ್ಚ್ಯೊ ವಾಟೊ ಆಸಾತ್
ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಮನ್ಶಾಕ್ ಅಪ್ಲೆಂ ಸಮಾಜಿಕ್
ಸ್ಟೇಟಸ್ ಸಾಂಭಾಳ್ಚೆಂ ಪ್ರಮುಕ್ ಜಾಲಾಂ. ಚಡಿತ್ ಸವ್ಲತೊ
ಮನಿಸ್ ಆಶೆತಾ, ಅಪುಣ್ ಕಾಂಯ್ ಲ್ಹಾನ್ ನ್ಹಯ್, ಅಪುಣ್‍ಚ್
ವರ್ತೊ, ಅಪುಣ್‍ಚ್ ಶಾಣೊ, ಅಪುಣ್‍ಚ್ ಭಳ್ವಂತ್ ಮ್ಹಲ್ಲೆಂ
ಚಿಂತಪ್ ಸಾಮಾನ್ಯ್ ಜಾಲಾಂ. ಆತಾಂ ಇಸ್ಕೊಲಾಕ್ ವೆಚಿಯ್
ಗರ್ಜ್ ನಾ, ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಘರಾಂನಿ ಬಸುನ್ ಶಿಕಪ್ ಜೊಡ್ಚ್ಯೊ
ವಾಟೊ ಸಲೀಸಾಯೆನ್ ಮೆಳ್ತಾತ್. ಎಕಾ ತೆಂಪಾರ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ
ಪುರ್ವಜಾಂನಿ ಜಿಯೆವ್ನ್/ಪಾತ್ಯೆವ್ನ್/ಮಾಂದುನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ
ಜಿಣ್ಯೆ ರಿತಿಂಚೆರ್, ವಿಚಾರಾಂಚೆರ್ ಲಬ್ದೊನ್ ರಾಂವ್ಚಿ
ಗರ್ಜ್ ನಾ. ಜಶೆಂ ಮಾನ್ ಧಾಂಪುಂಕ್ ವಸ್ತುರ್ ಪುರೊ, ಫೋಟ್
ಭರುಂಕ್ ಪೇಜ್ ಪುರೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿಂತಪ್ ಉತ್ರೊನ್ ಯೇವ್ನ್
ಜಿಯೆಂವ್ಚಿ ರೀತ್ ಹೆರಾಂಕ್ ದಾಕವ್ಪಾಚಿ ಜಾಲ್ಯಾ. ದೆಕುನ್
ಕುಟ್ಮಾ ಭಾಂದ್, ಮನ್ಶಾ ಭಾಂದ್ ಸಯ್ತ್ ದಾಕಂವ್ಕ್ ಸೆಲ್ಫಿ
ಕಾಡುನ್ ಸಮಾಜಿಕ್ ಜಾಳಿಜಾಗ್ಯಾಂನಿ ಪೋಸ್ಟ್ ಕರ್ಚೆಂಚ್
ಸದಾಂಚೆಂ ಜಾಲಾಂ. ಕುಟ್ಮಾ ನಾತಿಂ ಸಯ್ತ್ ದಾಕವ್ಪಾಚೆಂ
ಜಾಲಾಂ. ಎಕಾ ತೆಂಪಾದಿಂ ಸತ್-ನೀತ್, ಭಾಸ್-ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ಮ್ಹಣುನ್ ಮಾಂದುನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ತ್ಯಾ ಸಂಗ್ತೆಂನಿ ನವಿಂ
ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಾಂ (Definition) ಸೊಧ್ಲ್ಯಾಂತ್. ಚಡ್ತಾವ್
ಪೊಕೊಳ್/ಡೊಂಗಾಕ್ ಸತಾಚೊ ರಂಗ್ ಸಾರವ್ನ್ ಸಮಾಜಿಕ್
ಜಾಳಿಜಾಗ್ಯಾಂನಿ ಎಕಾ ರಿತಿಚೊ ಹೈಪ್ (hype)
ಕರ್ಚೆಂ ಆನಿ ತಾಕಾ ಹಜಾರಾಂನಿ ಲೈಕ್/ಶೇರ್/ಕಮೆಂಟ್
ಕರ್ಚೆಂಚ್ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳಾಯೆಚೆಂ ಜಾಲಾಂ. ಹೆಂ ಸರ್ವ್
ವೊರಾಂವ್ಕ್ ಮನ್ಶಾಲಾಗಿಂ ವೇಳ್ ನಾ ಜಾಲಾ; ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣುನ್
ದಿಸಾಚಿ ಚೊವೀಸ್ ವೊರಾಂ ಆಸ್ಲಿಂ ಆತಾಂ ವೀಸ್ ವ ಧಾ ವೊರಾಂ
ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾಂತ್ ಪುಣ್ ಮನಿಸ್ ಧಾಂವುಂಕ್ ಲಾಗ್ಲಾ ಶೆವೊಟ್
ನೆಣಾಸ್ಚ್ಯಾ ದಿಶೆನ್.
ಹ್ಯಾ ತೀನ್ ಕಾಳಾಂಚೊ
ಉಲ್ಲೇಕ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಕಿತ್ಯಾಕ್? ಔದ್ಯೋಗಿಕ್ ಕಾಳ್ ನ್ಹಯ್,
ಹಾಂವ್ ಜಿಯೆವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ ಕಾಳ್ ಮಾಹೆತೆಚೊ ಕಾಳ್, ಪುಣ್
ಆತಾಂ ಸಮಾಜಿಕ್ ಕಾಳ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಹ್ಯಾ ದೋನ್ ಕಾಳಾಂತ್
ಬದ್ಲುನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಂ ಮನ್ಶಾ ಚಿಂತಪ್ ಸಮ್ಜುಂಕ್,
ಪಾರ್ಕುಂಕ್ ಚಡ್ ತ್ರಾಸ್ ನಾಂತ್. ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ತೀನ್
ಕಾಳಾಂಚೆರ್ ಖೊಲಾಯೆನ್ ನ್ಹಯ್ ತರ್‌ಯೀ ಭಾರೀಕಾಯೆನ್ ನದರ್
ಘಾಲಿ ತರ್; ಔದ್ಯೋಗಿಕ್ ಕಾಳಾರ್ ಮನಿಸ್ ಜಿತ್ಲೊ ಉಣೊ
ಶಿಕ್ಪಿ, ಜಿತ್ಲೊ ಕಶ್ಟಿ, ಜಿತ್ಲೊ ಅಸ್ಕತ್ ಆಸ್ಲೊಕಿ
ತಿತ್ಲೊಚ್ ಭಳ್ವಂತ್ ರಿತಿನ್ ಅಪ್ಲೆಂ ಕುಟಮ್, ಅಪ್ಲಿ
ಭಾಸ್-ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಅಪ್ಲಿಂ ನಾತಿಂ ಸಾಂಭಾಳುಂಕ್ ಸಕ್‌ಲ್ಲೊ
ಕಾಳ್. ಮಾಹೆತ್ ಕಾಳಾಂತ್ ಹಿಂ ಮಾತ್ಶಿಂ ಸದಿಳ್ ಜಾವ್ನ್
ಕುಟ್ಮಾಂ ಮಧೆಂ ತುಟ್-ಫುಟ್ ಯೆವುನ್ ವಾಂಟೆ-ಫಾಂಟೆ ಜಾವ್ನ್
ಎಕಾ ಘರಾಂತ್ ವಣತಿ ಉಭ್ಯೊ ಜಾಲ್ಯೊ. ಚಡಾವತ್ ಜಾವ್ನ್
’ಹಾಂವ್, ಮ್ಹಜೆಂ, ಮ್ಹಜಿಂ’ ಚಿಂತ್ಪಾಭಂವ್ತೊಣಿ ಉದೆಂವ್ಕ್
ಲಾಗ್ಲೆಂ. ಸೆಜಾರ್ ಸೊಡ್ಯಾಂ, ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಕುಟ್ಮಾಸವೆಂ
ಸಯ್ತ್ ವಾಂಟುನ್ ಘೆಂವ್ಕ್ ಎಕಾರಿತಿಚೊ ಸುರಾತ್ ಉದೆಲೊ.
ಭಾವ್ ಭಾವಾಕ್ ಪರ್ಕಿ ಜಾಲೊ, ಆವಯ್-ಬಾಪುಯ್ ಭುರ್ಗ್ಯಾಂಕ್
ನಾಕಾ ಜಾಲಿಂ ದೆಕುನ್ ಉತರ್ ಪ್ರಾಯೆರ್ ತಾಂಕಾಂ ಆಶ್ರಮಾಂತ್
ಲೊಟ್ಚೆಂ ಸಯ್ತ್ ಚಡುನ್ ಗೆಲೆಂ. ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಆವಯ್ಕ್‌ಚ್
ಆಶ್ರಮಾಂತ್ ಲೊಟುನ್ ಮರ್ಜೆಯ್ ಜಿಯೆತೆಲ್ಯಾಂಕ್ ಆತಾಂ
ಆಪ್ಲಿ ’ಆವಯ್-ಭಾಸ್’ ಕಂಯ್ ಪಡೊನ್ ಗೆಲ್ಯಾ? ಹ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್
ಹಿ ಪರಿಗತ್ ತರ್ ಆತಾಂಚೊ ಕಾಳ್ ಸಮಾಜಿಕ್ ಕಾಳ್, ಡಿಜಿಟಲ್
ಕಾಳ್, ಆನಿ ಸರ್ವ್ ಸವ್ಲತೊ, ಯಂತ್ರ್-ತಂತ್ರ್ ಆಸುನ್‌ಯೀ
ಮನಿಸ್ ವೆಳಾಚೊ ಗುಲಾಮ್ ಜಾಲಾ. ಇತ್ಲೆ ಸರ್ವ್
ಭಾಂದ್ಪಾಸಾಂಕ್ ರೆವ್ಡಾವ್ನ್ ಸಯ್ತ್ ಅಪುಣ್ ಶಾತಿವಂತ್
ಮ್ಹಣ್ ಹೆರಾಂಕ್ ದಾಕಂವ್ಕ್ ಪೆಚಾಡ್ತಾ ದೆಕುನ್ ಅಪ್ಣಾನ್
ವಯ್ರ್ ಯೇಂವ್ಕ್ ತೊ ಹೆರ್ ಕೊಣಾಯ್ಕ್‌ಯೀ ಸಕ್ಲಾ ಘಾಲುಂಕ್
ನರ್ಗಾನಾ. ಧರ್ಮ್-ಸತ್-ನೀತ್ ಸಗ್ಳೆಂ ದಾಕವ್ಪಾಚೆಂ ಜಾಲಾಂ.
ಪುಣ್ ಸಕ್ಕಡ್ ಸಂಪ್ಲಾಂ ಮ್ಹಣುನ್ ಸಾಂಗ್ಚೊ
ಮ್ಹಜೊ ಇರಾದೊ ನ್ಹಯ್. ಕಶೆಂ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂ ಥಾವ್ನ್
ದೆಂವುನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಚಿಂತ್ನಾಂಕ್ ನವಿಂ ರುಪಾಂ
ಲಾಭ್ಲ್ಯಾಂತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ವೆಕ್ತ್ ಕರ್ಚೊ. ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸ್
ಎಕಾ ತೆಂಪಾರ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂನಿ ತಕ್ಲೆರ್ ಚಡಯಿಲ್ಲಿ,
ಉಪ್ರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ತಿ ಮಧೆಂ ದೆಂವಯಿಲ್ಲಿ ಆತಾಂ
ಸಕ್ಲಾ ದೆಂವಯ್ಲ್ಯಾ. ಆನಿ ಹಿ ಭಾಸ್ ಪರತ್ ಆಮಿ ಉಭಾರುಂಕ್
ಜಾಯ್, ಆನಿ ಹೆಂ ಚಿಂತಪ್ ಆಮ್ಚೊ ಕಾಯ್ದೊ ಮ್ಹಣುನ್
ಸಮ್ಜುನ್ ಘೆತ್ಲೆಲ್ಯಾಂನಿ ಲಾಗಿಂ ಯೆಂವ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾ
ಶಿವಾಯ್ ಆವಯ್-ಭಾಶೆಕ್ ದಂದೊ ಕರ್ತೆಲ್ಯಾ
ದಳ್ದಿರ‍್ಯಾಂಚ್ಯಾ ಗೊಮ್ಟ್ಯಾಕ್ ದಾಂತ್ಯಾ-ಫಾತರ್ ಭಾಂದುನ್
ಗುಂಡಿಯೆಂತ್ ಲೊಟುನ್ ಘಾಲಿಜಯ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಾಂಯ್
ಗುನ್ಯಾಂವ್ ಜಾಯ್ತ್?
ಪುಣ್ ವ್ಹಡ್ಲೆಂ ಸವಾಲ್ -
ಮಾಜ್ರಾಚ್ಯಾ ಗಳ್ಯಾಚೆರ್ ಕಾಂಪಿಣ್ (bell)
ಭಾಂದಿತ್ ಕೊಣ್?
ಸಗ್ಳೆಂ ವೆಳಾಕಾಳಾಚೆರ್ ಸೊಡ್ತಾಂ
- ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್
[ಜನೆರ್, 2021] |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
valleyquadros@gmail.com |
ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್: 1984 ಇಸ್ವೆ ಥಾವ್ನ್
ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ಮಟ್‌ವ್ಯೊ ಕಾಣ್‌ಯೊ, ಕಾದಂಬರಿ, ಕವಿತಾ,
ಲೇಖನಾಂ ಬರವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ, 2004 ಥಾವ್ನ್ 2011 ಮ್ಹಣಾಸರ್
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ ಜಾಳಿಜಾಗ್ಯಾಚೊ ಸಂಪಾದಕ್ ಜಾವ್ನ್ ವಾವ್ರ್
ಕೆಲಾ. ಕಾಣಿಕ್, ಉದೆವ್, ಆಮ್ಚೊ ಯುವಕ್ ಪತ್ರಾಚ್ಯಾ
ಸಂಪಾದಕೀಯ್ ಮಂಡಳಿಂತ್ ವಾವ್ರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಹಾಣೆಂ ’ಕುವೇಯ್ಟ್‌ಗಾರಾಂಚೊ
ಝೆಲೊ ವಿಶೇಸ್ ಅಂಕೊ’, ’ದಿವೊ-ದಾಯ್ಜ್’, ’ಮಿತ್ರ್-ದಾಯ್ಜ್’,
ತಶೆಂಚ್ ಕರ್ನಾಟಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಅಕಾಡೆಮಿಚ್ಯಾ ’ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಚ್ಯೊ
ಮಟ್‌ವ್ಯೊ ಕಾಣ್‌ಯೊ’ ಬುಕಾಚೆಂ ಸಂಪಾದನ್ ಕೆಲಾಂ. ’ಮೊಳ್ಬಾವಯ್ಲಿಂ
ಸ್ವಪ್ಣಾಂ (2006)’ ಆನಿ ’ಮುಖಾಮುಖಿ
(2011)’ ಹಾಚೆ ಪರ್ಗಟ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಸಂಪಾದಕೀಯಾಂಚೆ ದೋನ್ ಜಮೆ. |
|
[संपादकीय -
३३] काळ आनी बदलोंचीं
मनशामोलां |
|
काळ बदल्ता वा वेळा-काळाक सरी
जावन संसार बदल्ता? हें प्रश्न विसकळांवचें तर
संसार बदल्ता वा मनीस बदल्ता?
इतिहासाचो
दाकलो घेव्यां; औद्योगीक क्रांतिचो
(Industrial revolution) काळ
आमच्या पुर्वजांनी जियेल्लो काळ. एका तेंपार
चडतावां अपलें घर, अपलीं शेतां, भाटां, तोटां,
बेटां म्हणून अपल्याच कुटमासवें सुकान-दुकान
सांगात दिवून जियेल्लो काळ तो. पोटाच्या व्याप्तेक
लागून आपापल्या जमीनेर कृशी करून जियेलो. चडतीक
जाल्ल्या फळ-वसतुंक व्हरून सेजारा वांटून घेंवचो
काळ तो. मान धांपुंक वसतूर, पोट भरुंक खाण, विशेव
घेवंक एक पाकें आनी सांगात दीवंक घरभर मनशां,
तशेंच जीवी; जशें माज्रां, पेटे, गोट्यांत गाय,
पाडे, बोकडी, दुकोर... शिकप उणें आसलें आनी शिकप
दिंवचीं माध्यमां सयत उणीं आसलीं, इसकोलां उणीं,
आसतीत तरयी, इसकोलाक वचुंक मयलांगटले चलून वचुंक
आसलें. घरांनी धर्मीक रिती-रिवाजी, वेळानुसार
मंदीर/तेंपलांनी पुजा-पाठ, काणिको दिवून दीस
सारल्ल्या दिसांनी चडताव लोक काम करून आसलो.
तेदनां मशिनांचो सोध जालो, आनी सुर्वेर मनीस
चिंतुंक लागलोकी, हीं मिशिनां अपणाचें काम
होगडायशें कर्ता म्हळ्ळी भिरांत उदेली. मिल्लां
उदेलीं आनी मिल्लांचें मालक लोकांक कामाक लावून
जियेलो. मुनाफो म्हळ्ळी धांवणी भोवशा चडीत वेगान
धांवुंक लागली, मुनाफो कमावंक चडीत उदपादनाची गर्ज
आसली, चडीत उदपादन जावंक चडीत लोकांक्नी काम कर्ची
गर्ज आसली; देकून भुर्गीं, बायलां सयत मिल्लांनी
काम करुंक लागलीं. लोकांक त्या मिल्लाक गर्ज पडचें
दीवंक सर्कारान फर्माण दिलें देकून सभारांनी अपली
कೄशी करून आसच्या जाग्यांनी कापूस दिंवचे रूक
वाडवंक धरलें, इतलेंच न्हय, घरांनी आसले दादले
शेरातेवशीन पावले. कामाक लागून शेरांनी थोडे
दीस/हफ्ते/मयने जियेले, कोणे अपल्या कुटमाक सयत
शेरांनी वेलें म्हणतच ’श्हेरीकरणाक’ चडीत
प्रामुख्यता लाभली. पूण तेदनांय कुटमा भांद जिवे
आसले, मनशा मोलां वयर आसलीं, सत-नीत,
पात्येणी-भर्वसो जिवाळ आसलो, भोव महत्वाचें; भूक
आसली, पाकें कोलवाचें तरयी सूक-शांतेचीं
पिलां-फळां तांतूं आसलीं. पुर्वजांनी तांचें पोट
भरलें मात्र न्हय, अपल्या मुकल्या पिळगेन पोटाक
नासतां उपाशीं पडानाये म्हळ्ळ्या इराद्यान जोडलें,
पुंजायलें आनी जोगासाणेन सांबाळ्ळें. हांतूं
आसत-जागो-संसकृती-भास सयत आसली.
उपरांत
आयलो माहेते क्रांतेचो (Information
revolution) काळ, हांतूं लोकांनी अपल्या
जियेंवच्या रितिचेर वोरावंक धरलें. तांचीं पोटां
भरल्लीं पूण तांकां फ्लेटां, घरां, गाडी घेवंक
आसली. समाजीक अंतसत गर्ज आसली जाल्ल्यान चडीत
शिकून चडीत कमांवचे दिशेन ताणीं वावर केलो. ह्या
काळार समाजीक अंतसत चड प्रमूक जाली देकून अपल्या
भुर्ग्यांनी सयत चडीत शिकुंक वाटो तयार केल्यो,
नवीं इसकोलां, कोलेज्यो जाल्यो. मयलांगटले चलून
वेच्या बदलाक तांकां इसकोलाच्या बस्सांनी वा खासगी
गाडियांनी इसकोलाक वेची सवलताय लाभली. टिवी आयली,
कंप्यूटर आयलें, लोक चडीत जाण्विकायेन भरलो,
अपल्या समाज-वर्तुलाभायर पळेवंक, पार्कुंक लागलो
आनी एका रितीन चडीत गिन्यान अपणावंक सकलो.
श्हेरीकरण ह्या काळार दोड्या मापान चडलें देकून
गांवांनी शेतां-भाटां पणगील पडलीं. गांवांनी
फेकटरी उदेल्यो देकून शेतांनी घोळचीं उणीं/नां
जालीं. घरांनी वसती कर्चीं उणीं/नां जालीं. लोक
पर्गांवाक गेलो, चडीत कमावंक लागलो, कोण अपलो
गांव, अपली समाज मात्र न्हय, अपली भास-संसकृती सयत
विस्रून गेलो. पूण अपरूप मनशाभांद आसलो, सूक-शांती
पातळ जाल्ली देकून मनशामोलां सयत असकत जावन कुसकोन
आयलीं. हांगासर मुनाफो कमांवच्या दिशेन एकामेकाक
शोषण (exploit) कर्चें दोडते मापान
जालें. भळवंत चडीत भळवंत जाल्लेपरिंच असकत्यांक
लाचार आनी कंगाल करून सोडलें. समानता म्हळ्ळी फकत
आदर्श बुकांनी सब्ध जावन उरले. अपल्या
पुर्वजांसवें तुलन कर्ताना ही पिळगी मातशी आळशी
जाली; चिंत्पान जशें जिण्येरितिंत.
उपरांतलो काळ आयचो काळ; समाजीक क्रांतेचो
(Social revolution) काळ. आतां
मनीस भुको ना, मनशालागीं पोटाक आसा, मनशाक समाजीक
अंतसत सयत आसा; रावुंक घर/फ्लेट आसा, भवुंक गाडी
आसा, सलीसायेन दुडू गर्ज पडल्यार तो कमांवच्यो
वाटो आसात जाल्ल्यान आयच्या काळार मनशाक अपलें
समाजीक स्टेटस सांभाळचें प्रमूक जालां. चडीत सवलतो
मनीस आशेता, अपूण कांय ल्हान न्हय, अपूणच वर्तो,
अपूणच शाणो, अपूणच भळवंत म्हल्लें चिंतप सामान्य
जालां. आतां इसकोलाक वेचीय गर्ज ना, अपल्या घरांनी
बसून शिकप जोडच्यो वाटो सलीसायेन मेळतात. एका
तेंपार आमच्या पुर्वजांनी जियेवन/पात्येवन/मांदून
आयिल्ल्या जिण्ये रितिंचेर, विचारांचेर लब्दोन
रांवची गर्ज ना. जशें मान धांपुंक वसतूर पुरो, फोट
भरुंक पेज पुरो म्हळ्ळें चिंतप उत्रोन येवन
जियेंवची रीत हेरांक दाकवपाची जाल्या. देकून कुटमा
भांद, मनशा भांद सयत दाकवंक सेलफी काडून समाजीक
जाळिजाग्यांनी पोसट कर्चेंच सदांचें जालां. कुटमा
नातीं सयत दाकवपाचें जालां. एका तेंपादीं सत-नीत,
भास-संसकृती म्हणून मांदून आयिल्ल्यांक त्या
संग्तेंनी नवीं व्याख्यानां (Definition)
सोधल्यांत. चडताव पोकोळ/डोंगाक सताचो रंग सारवन
समाजीक जाळिजाग्यांनी एका रितिचो हैप (hype)
कर्चें आनी ताका हजारांनी लैक/शेर/कमेंट कर्चेंच
लोकामोगाळायेचें जालां. हें सर्व वोरावंक
मनशालागीं वेळ ना जाला; अशें म्हणून दिसाची चोवीस
वोरां आसलीं आतां वीस व धा वोरां जावंक नांत पूण
मनीस धांवुंक लागला शेवोट नेणासच्या दिशेन.
ह्या तीन काळांचो उल्लेक हांगासर कित्याक?
औद्योगीक काळ न्हय, हांव जियेवन आयिल्लो काळ
माहेतेचो काळ, पूण आतां समाजीक काळ जाल्ल्यान ह्या
दोन काळांत बदलून आयिल्लें मनशा चिंतप समजुंक,
पार्कुंक चड त्रास नांत. पूण ह्या तीन काळांचेर
खोलायेन न्हय तरयी भारीकायेन नदर घाली तर;
औद्योगीक काळार मनीस जितलो उणो शिकपी, जितलो
कश्टी, जितलो असकत आसलोकी तितलोच भळवंत रितीन
अपलें कुटम, अपली भास-संसकृती, अपलीं नातीं
सांभाळुंक सकल्लो काळ. माहेत काळांत हीं मातशीं
सदीळ जावन कुटमां मधें तूट-फूट येवून वांटे-फांटे
जावन एका घरांत वणती उभ्यो जाल्यो. चडावत जावन
’हांव, म्हजें, म्हजीं’ चिंत्पाभंवतोणी उदेवंक
लागलें. सेजार सोड्यां, अपल्या कुटमासवें सयत
वांटून घेवंक एकारितिचो सुरात उदेलो. भाव भावाक
पर्की जालो, आवय-बापूय भुर्ग्यांक नाका जालीं
देकून उतर प्रायेर तांकां आश्रमांत लोटचें सयत
चडून गेलें. अपल्या आवयकच आश्रमांत लोटून मर्जेय
जियेतेल्यांक आतां आपली ’आवय-भास’ कंय पडोन
गेल्या? ह्या काळार ही परिगत तर आतांचो काळ समाजीक
काळ, डिजिटल काळ, आनी सर्व सवलतो, यंत्र-तंत्र
आसूनयी मनीस वेळाचो गुलाम जाला. इतले सर्व
भांदपासांक रेवडावन सयत अपूण शातिवंत म्हण हेरांक
दाकवंक पेचाडता देकून अपणान वयर येवंक तो हेर
कोणायकयी सकला घालुंक नर्गाना. धर्म-सत-नीत सगळें
दाकवपाचें जालां.
पूण सक्कड संपलां म्हणून
सांगचो म्हजो इरादो न्हय. कशें आमच्या पुर्वजां
थावन देंवून आयिल्ल्या चिंत्नांक नवीं रुपां
लाभल्यांत म्हळ्ळें वेक्त कर्चो. कोंकणी भास एका
तेंपार आमच्या पुर्वजांनी तकलेर चडयिल्ली,
उपरांतल्या काळार ती मधें देंवयिल्ली आतां सकला
देंवयल्या. आनी ही भास परत आमी उभारुंक जाय, आनी
हें चिंतप आमचो कायदो म्हणून समजून घेतलेल्यांनी
लागीं येंवची गर्ज आसा शिवाय आवय-भाशेक दंदो
कर्तेल्या दळदीर्यांच्या गोमट्याक दांत्या-फातर
भांदून गुंडियेंत लोटून घालिजय म्हळ्यार कांय
गुन्यांव जायत?
पूण व्हडलें सवाल -
माज्राच्या गळ्याचेर कांपीण (bell)
भांदीत कोण?
सगळें वेळाकाळाचेर सोडतां
- वल्ली क्वाड्रस
[जनेर, २०२१] |
| |
|
valleyquadros@gmail.com |
वल्ली क्वाड्रस: १९८४ इस्वे थावन कोंकणेंत
मटव्यो काणयो, कादंबरी, कविता, लेखनां बरवन
आयिल्लो, २००४ थावन २०११ म्हणासर दायज.कोम
जाळिजाग्याचो संपादक जावन वावर केला. काणीक,
उदेव, आमचो युवक पत्राच्या संपादकीय मंडळिंत
वावर केल्ल्या हाणें ’कुवेयटगारांचो झेलो
विशेस अंको’, ’दिवो-दायज’, ’मित्र-दायज’,
तशेंच कर्नाटक कोंकणी साहित्य अकाडेमिच्या ’शेकड्याच्यो
मटव्यो काणयो’ बुकाचें संपादन केलां. ’मोळबावयलीं
स्वपणां (२००६)’ आनी ’मुखामुखी (२०११)’
हाचे पर्गट जाल्ले संपादकीयांचे दोन जमे. |
|
[Sompadoki-i
- 33]
Kall
ani bodlonchim monxamolam |
|
Kall bodolta va vella-kallak sori zaun somsar
bodolta? hem proxn viskollamvchem tor somsar
bodolta va monis bodolta?
Itihasacho
daklo gheveam; Oudeogik Kranticho
(Industrial revolution) kall amchea
purvozamni jiel'lo kall. Eka tempar choddtavam
oplem ghor, oplim xetam, bhattam, tottam, bettam
mhonnun opleach kuttmasovem sukan-dukan sangat
divun jiel'lo kall to. Pottachea veaptek lagun
apaplea zominer krixi korun jielo. Choddtik
zal'lea foll-vostunk vhorun sezara vanttun
ghemvcho kall to. Man dhampunk vostur, pott
bhorunk khann, vixevo gheunko ek pakem ani
sangat diunko ghorbhor monxam, toxench jivi;
zoxem majram, pette, gotteant gai, padde,
bokddi, dukor... Xikop unnem aslem ani xikop
dimvchim madhyomam soit unnim aslim, iskolam
unnim, astit toryi, iskolak vochunk
moilangottle cholun vochunk aslem. Ghoramni
dhormik riti-rivaji, vellanusar mondir/templamni
puza-patth, kanniko divun dis sarl'lea disamni
choddtavo lok kam' korun aslo. Tednam moxinancho
sodh zalo, ani surver monis chintunk lagloki,
him mixinam opnnachem kam' hogddaixem korta
mholl'lli bhirant udeli. Mil'lam udelim ani
mil'lanchem malok lokank kamak lavun jielo.
Munafo mholl'lli dhamvnni bhouxa choddit vegan
dhamvunk lagli, munafo komaunko choddit
udpadonachi gorz asli, choddit udpadon zaunko
choddit lokankni kam' korchi gorz asli; dekun
bhurgim, bailam soit mil'lamni kam' korunk
laglim. Lokank tea mil'lak gorz poddchem diunko
sorkaran formann dilem dekun sobharamni opli
kroxi korun aschea zageamni kapus dimvche ruk
vaddounko dhorlem, itlench nhoi, ghoramni asle
dadle xerateuxin paule. Kamak lagun xeramni
thodde dis/hofte/moine jiele, konne oplea
kuttmak soit xeramni velem mhonntoch
’xherikoronnak’ choddit pramukhyota labhli. Punn
tednam-i kuttma bhand jive asle, monxa molam
voir aslim, sot-nit, patyenni-bhorvoso jivall
aslo, bhovo mohotvachem; bhuk asli, pakem
kolvachem toryi suk-xantechim pilam-follam
tantum aslim. Purvozamni tanchem pott bhorlem
matr nhoi, oplea muklea pillgen pottak nastam
upaxim poddanaye mholl'llea iradean zoddlem,
punzailem ani zogasannen samball'llem. Hantum
ast-zago-somskriti-bhas soit asli.
Uprant
ailo Mahete Krantecho
(Information revolution) kall, hantum lokamni
oplea jiemvchea riticher voraunko dhorlem.
Tanchim pottam bhorl'lim punn tankam flettam,
ghoram, gaddi gheunko asli. Somajik ontost gorz
asli zal'lean choddit xikun choddit komamvche
dixen tannim vaur kelo. Hea kallar somajik
ontost chodd promuk zali dekun oplea bhurgeamni
soit choddit xikunk vatto toyar keleo, novim
iskolam, kolejeo zaleo. Moilangottle cholun
vechea bodlak tankam iskolachea bossamni va
khasgi gaddiamni iskolak vechi soulotai labhli.
Ttivi aili, kompyuttor ailem, lok choddit
zannvikayen bhorlo, oplea somaz-vortulabhair
polleunko, parkunk laglo ani eka ritin choddit
ginean opnnaunko soklo. Xherikoronn hea kallar
doddea mapan choddlem dekun gamvamni
xetam-bhattam ponngil poddlim. Gamvamni fekttori
udeleo dekun xetamni ghollchim unnim/nam zalim.
Ghoramni vosti korchim unnim/nam zalim. Lok
porgamvak gelo, choddit komaunko laglo, konn
oplo gamv, opli somaz matr nhoi, opli
bhas-somskriti soit visrun gelo. Punn oprup
monxabhand aslo, suk-xanti patoll zal'li dekun
monxamolam soit oskot zaun kuskon ailim.
Hangasor munafo komamvchea dixen ekamekak xoxonn
(exploit) korchem doddte mapan zalem. Bhollvont
choddit bhollvont zal'leporinch oskoteank lachar
ani kongal korun soddlem. Somanota mholl'lli
fokot adorx bukamni sobdh zaun urle. Oplea
purvozamsovem tulon kortana hi pillgi matxi
allxi zali; chintpan zoxem jinnyeritint.
Uprantlo kall aicho kall; Somajik
Krantecho (Social revolution) kall.
Atam monis bhuko na, monxalagim pottak asa,
monxak somajik ontost soit asa; ravunk
ghor/flett asa, bhovunk gaddi asa, solisayen
duddu gorz poddlear to komamvcheo vatto asat
zal'lean aichea kallar monxak oplem somajik
sttettos sambhallchem promuk zalam. Choddit
souloto monis axeta, opunn kaim lhan nhoi,
opunnch vorto, opunnch xanno, opunnch
bhollvont mhol'lem chintop samany zalam. Atam
iskolak vechiy gorz na, oplea ghoramni bosun
xikop zoddcheo vatto solisayen melltat. Eka
tempar amchea purvozamni jieun/patyeun/mandun
ayil'lea jinnye ritincher, vicharancher lobdon
ramvchi gorz na. Zoxem man dhampunk vostur puro,
fott bhorunk pez puro mholl'llem chintop utron
yeun jiemvchi rit herank dakoupachi zalea. Dekun
kuttma bhand, monxa bhand soit dakounko selfi
kaddun somajik zallizageamni postt korchench
sodanchem zalam. Kuttma natim soit dakoupachem
zalam. Eka tempadim sot-nit, bhas-somskriti
mhonnun mandun ayil'leank tea songtemni novim
veakheanam (Definition) sodhleant. Choddtavo
pokoll/ddongak sotacho rong saroun somajik
zallizageamni eka riticho hoip hype korchem ani
taka hozaramni loik/xer/komentt korchench
lokamogallayechem zalam. Hem sorv voraunko
monxalagim vell na zala; oxem mhonnun disachi
chovis voram aslim atam vis vo dha voram zaunko
nant punn monis dhamvunk lagla xevott nennaschea
dixen.
Hea tin kallancho ul'lek hangasor
kiteak? oudeogik kall nhoi, hamv jieun ayil'lo
kall mahetecho kall, punn atam somajik kall
zal'lean hea don kallant bodlun ayil'lem monxa
chintop somzunk, parkunk chodd tras nant. Punn
hea tin kallancher kholayen nhoi toryi
bharikayen nodor ghali tor; oudeogik kallar
monis jitlo unno xikpi, jitlo koxtti, jitlo
oskot asloki titloch bhollvont ritin oplem
kuttom', opli bhas-somskriti, oplim natim
sambhallunk sokl'lo kall. Mahet kallant him
matxim sodill zaun kuttmam modhem tutt-futt
yevun vantte-fantte zaun eka ghorant vonnoti
ubheo zaleo. Choddaut zaun ’hamv, mhojem,
mhojim’ chintpabhomvtonni udeunko laglem. Sezar
soddeam, oplea kuttmasovem soit vanttun gheunko
ekariticho surat udelo. Bhavo bhavak porki zalo,
auy-bapui bhurgeank naka zalim dekun utor prayer
tankam axromant lottchem soit choddun gelem.
Oplea auykch axromant lottun morjey jieteleank
atam apli ’auy-bhas’ kom-i poddon gelea? hea
kallar hi porigot tor atancho kall somajik kall,
ddijittol kall, ani sorv souloto, yontr-tontr
asunyi monis vellacho gulam' zala. Itle sorv
bhandpasank reuddaun soit opunn xativont mhonn
herank dakounko pechaddta dekun opnnan voir
yeunko to her konnaikyi sokla ghalunk norgana.
Dhorm'-sot-nit sogllem dakoupachem zalam.
Punn sokkodd somplam mhonnun sangcho mhozo
irado nhoi. Koxem amchea purvozam thaun demvun
ayil'lea chintnank novim rupam labhleant
mholl'llem vekt korcho. Konkonni bhas eka tempar
amchea purvozamni tokler choddoyil'li, uprantlea
kallar ti modhem demvoyil'li atam sokla
demvoilea. Ani hi bhas porot ami ubharunk zai,
ani hem chintop amcho kaido mhonnun somzun
ghetleleamni lagim yemvchi gorz asa xivai
auy-bhaxek dondo kortelea dolldiroeanchea
gomtteak dantea-fator bhandun gunddient lottun
ghalizoi mhollear kaim guneamv zait?
Punn
vhoddlem soval - majrachea golleacher kampinn
(bell ) bhandit konn?
Sogllem
vellakallacher soddtam.
- Valley Quadros
[Jan, 2021] |
|
|
|
valleyquadros@gmail.com |
Valley Quadros:
1984 isve thaun
konknnent mottveo kannyo, kadombori, kovita,
lekhonam boroun ayil'lo, 2004 thaun 2011
mhonnasor daaiz.com' zallizageacho
sompadok zaun vaur kela. Kannik, Udevo, Amcho
Yuvok potrachea sompadoki-i monddollint vaur
kel'lea hannem ’Kuveyttgarancho jhelo vixes
onko’, ’Divo-Daaiz’, ’Mithr-Daaiz’,
toxench kornattok konknni sahity okaddemichea ’Xekddeacheo
Mottveo Kannyo’ bukachem sompadon kelam. ’Mollbauylim
Svopnnam (2006)’ ani ’Mukhamukhi
(2011)’ hache porgott zal'le sompadokiyanche don
zome. |
|
|
|
|
|
|
|
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ |
|
2004 ಥಾವ್ನ್
2011 ಪರ್ಯಾಂತ್ ಕಾರ್ಯಾಳ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ ಚೆರ್
ಪರ್ಗಟ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಸಾಹಿತಾಕ್ ಆಮಿ
ಫುಡಿಲ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಪಯ್ಣಾರಿ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಕ್
ಲಾಭಯ್ತೆಲ್ಯಾಂವ್. | |
| |
![]() |
|
